Artseneed en politiek

Onderstaand treft ons allen.

Iedere arts legt een belofte of eed af. De missie was mij ooit helder:

             Een ieder, die het nodig heeft binnen zijn macht te helpen, te handelen in diens belang en goede zorg te verlenen. Anno 2012 rijst de vraag of deze missie nog haalbaar is en het lijkt of de samenleving bij monde van de politiek dit ook niet meer nastreeft.

Lang voor de hersenspinsels van DBC’s, DOT’s en marktwerking werd in vergelijkende internationale rapporten de Nederlandse zorg geroemd als één van de beste ter wereld qua prijs-kwaliteitverhouding. De cure-sector (huisartsen, medisch specialisten en ziekenhuizen) kost percentueel uitgedrukt in Bruto Nationaal Product (BNP) het allerminst.

De reden wordt gezocht in het feit dat patiënten en artsen en andere zorgverleners, en niet zo zeer politici (medisch leken) en verzekeraars (financiers) de operationele besluiten nemen. Bovendien wordt deze zorg door relatief weinig artsen per duizend inwoners bereikt. Je zou concluderen, niet volmaakt, maar wel de beste jongetjes van de klas, die het hardst werkten.

Missie
De politiek en andere belanghebbenden met kennelijk zeer grote invloed schetsten een ander beeld. Met als gevolg dat anno 2013 artsen zich straks moeten afvragen of bovengenoemde missie nog haalbaar is.

Een check op de afgelegde belofte:

  • Een ieder’: vervalt. Immers de restitutiepolis vervalt en het is nu de bedoeling dat je de mensen helpt, die toevallig op dat moment bij de juiste verzekeraar verzekerd zijn volgens de naturapolis.
  • die het nodig heeft’: De definitie nodig is nu gewijzigd. Hulp wordt niet meer nodig geacht als het door de verzekeraar of anderen te duur wordt bevonden.
  • ‘binnen mijn macht te helpen’: Door de terecht afgedwongen – maar mogelijk wat doorgeslagen – subspecialisatie-eisen mag een arts bepaalde handelingen niet meer doen, ook al deed hij dat voorheen probleemloos. Ook vergeet men te pas en te onpas dat een arts helaas ook slechts een mens is en worden vaak verwachtingen (te) hoog gesteld.
  • ‘te handelen in diens belang’: In welk opzicht dient de dokter het belang van zijn patiënt bij het bij wet gedwongen meewerken aan privacy-schendingen? Sinds 2010 mag de verzekeraar onder bepaalde omstandigheden kijken in het opgestelde patiëntendossier. Ook bijzonder is de gedachte van een ‘DNA-bank’. In welk opzicht en wiens belang dient de dokter als hij zijn patiënt medische hulp onthoudt en bezuinigt op de pleisters en het wc papier? Wiens belang is het dat verzekeraars aandeelhouder mogen zijn van ziekenhuizen en er winst uitgekeerd mag worden aan private beleggers? Wiens belang is het dat zorgverzekeraars de macht hebben over de zorg (cure encare) zonder publiekrechtelijk verantwoording af te hoeven leggen over de boeken en onmaatschappelijk hoge winsten mogen maken?
  • ‘goede zorg te verlenen’: Hoe kan de arts goede zorg verlenen als zijn professionele autonomie, dat wil zeggen zijn beslisbevoegdheid als medisch deskundige óm en hoe te handelen niet van belang wordt geacht voor de zorg en ondergeschikt is aan de belangen van beleggers (Tweede Kamer 2010)? Als de dokter het handelen niet meer kan uitleggen aan zichzelf, hoe moet hij het de patiënt straks uitleggen als het nodig is? De verzekeraars bepalen door de maatregelen van het regeerakkoord welke behandeling de patiënt bij welke arts vergoed krijgt.

Bezuinigingsvoorstellen
Hoe goed kan zorg zijn als zeer relevante informatie voor de diagnose en behandeling niet meer aan het licht komt, doordat het te gênant is voor de patiënt om kenbaar te maken, nu de privacy van het dossier niet meer zeker gewaarborgd is. En welk effect kan goede zorg überhaupt nog hebben als de patiënt halfdood, of zelfs dood aankomt? Verregaande concentratie van zorg en het beperken van Spoedposten en Intensive Cares in ons land blijven steeds terugkerende bezuinigingsvoorstellen van politiek en verzekeraars.

Onmenselijk
Ik hoop dagelijks een bescheiden bijdrage te leveren aan de zorg. Maar zie de mogelijkheden daartoe gestaag slinken. De operationele besluiten worden feitelijk steeds meer door politici en verzekeraars genomen en niet zo zeer de zorgverleners en patiënten. Een slechte zaak, immers het ter plaatse zien van de gevolgen van een besluit verhoogt aardig de drempel tot het nemen van een onmenselijk besluit.

Sicko
De film ‘Sicko’ van Michael Moore illustreert wat er gebeurt als deze bescherming voor de patiënt wegvalt. Optimisten onder ons houden zich vast aan de gedachte dat de wal het schip ooit weer zal keren. Het lijkt mij echter onwaarschijnlijk dat ondernemers zoals verzekeraars de verworven rechten die van de zorg voor hen een bijna risicovrije en een absolute goudmijn maakt, zullen opgeven.

Deze blog is eerder verschenen op artsennet.nl

Delen