Dokter aan boord – Luchtmacht

Na een oproep eerder dit jaar om over uw ervaringen als ‘Dokter aan boord’ te vertellen, stroomde de redactiemailbox van Arts en Auto vol. Van een extra tussenlanding tot een paracetamolletje, u maakt het allemaal mee. Dit is de bijdrage van Cees Leibbrandt, kno-arts n.p. en majoorarts b.d. Klik hier voor andere vliegverhalen.

Juli 1961, best een spannende tijd in de luchtmacht, zo een jaar voor de Cuba-crisis. Als dienstplichtig arts bij de luchtmacht kreeg je een crashcursus in luchtvaartgeneeskunde en ook wat praktische ervaring, in mijn geval als luchttransportarts-bemanningslid in de dagelijkse vlucht van Ypenburg naar Clermont-Ferrand, waar in de buurt in La Courtine de Nederlandse Landmacht oefende. De avond tevoren was er een briefing, waarbij ik dan te horen kreeg wat voor soort patiënten ik op de retourvlucht naar Soesterberg mee terug moest nemen.

Zo kreeg ik te horen dat de Landmacht evacuatie van een militair uit La Courtine nodig achtte en daarvoor afspraken met de Luchtmacht gemaakt had. Ik moest de patiënt dus begeleiden.

Nu wilde het geval dat de patiënt enige dagen tevoren een appendectomie had ondergaan in het veldhospitaal in La Courtine. Recente buikverwondingen en zeker ook een operatie met een darmnaad zijn een absolute contra-indicatie voor luchttransport. Dat had ik in de crashcursus goed geleerd, en ik gaf dus een contra-advies. Dat werd niet geaccepteerd van een jong luitenantje; bovendien, het was een order van hogerhand en de militairen op Ypenburg hadden ook niet de bevoegdheid om de Luchtmachtstaf tegen te spreken.

Gelukkig lukte het om mijn medische superieur in de Luchtmachtstaf te bereiken. Aan hem dus de eer om dit met de Landmachtstaf te regelen. Dat gebeurde ook en uren later bereikte ons het compromis tussen Land- en Luchtmacht. Dit hield in dat de Luchtmacht garandeerde dat gedurende de vlucht de druk in de cabine van de Fokker Friendship op precies 1 atmosfeer gehouden zou worden. Het vliegtuig zou laag vliegen en de boordwerktuigkundige werd gebriefd om de druk zo nodig met wat extra compressie op peil te houden. Daarmee was mijn probleem opgelost en konden we op pad.

In Clermont-Ferrand was het mooi weer, maar ik had geen weerbericht te zien gekregen en er bleek boven en rond Parijs een onweersfront te liggen. Er over heen konden we niet in verband met de luchtdruk en er omheen was kennelijk ook geen optie. De gezagvoerder verkoos dus dwars door het onweer te vliegen, laag boven Parijs. Dat was wel even spannend. Gelukkig hadden zowel de patiënt als ikzelf (en ook de verdere bemanning) geen last van luchtziekte, maar de de overige militaire passagiers waren wel wat bleekjes.

In Soesterberg was het goed weer en ik kon de patiënten in goede orde overdragen aan het gereedstaande team van het Militair Hospitaal in Utrecht. Daarna nog een korte vlucht naar Ypenburg naar de officiersmess. Eind goed, al goed.