Dokter Rangan

Eerst het meest urgente: komende nacht, vanaf 00.20 Nederlandse tijd, herhaalt BBC One aflevering 1 van Doctor in the House. Afgelopen donderdag zag ik de oorspronkelijke uitzending al, en was echt onder de indruk. Het gaat hier om een driedelige documentaireserie, waarin we een Britse huisarts volgen die steeds twee maanden lang persoonlijk intrekt bij een gezin met gezondheidsissues.

Ik stuitte er min of meer toevallig op, en niet zonder de nodige scepsis. ‘Televisiedokters’ blijken lang niet altijd te vertrouwen; denk bijvoorbeeld aan Dr. (Mehmet) Oz in de Verenigde Staten: enorm populair en invloedrijk, maar tegelijk controversieel binnen de eigen beroepsgroep. En ook ‘gezondheidsprogramma’s’ zijn er al in overvloed, maar draaien vaak meer om entertainment dan om serieuze informatie.

Ook het keurmerk ‘BBC’ staat niet altijd garant voor integriteit en kwaliteit, maar aflevering 1 van Doctor in the House was echt iets bijzonders. Dit heeft niet alleen te maken met het concept van de serie, maar ook met de hoofdpersoon. Dokter Rangan Chatterjee is een enthousiaste, jonge en mediagenieke arts. Maar eerst en vooral is hij: serieus. In de manier waarop hij diagnosticeert en adviseert. Maar ook in hoe waarop hij met zijn patiënten omgaat: door ook die voor honderd procent serieus te nemen, en in die geest te bejegenen.

De gezinnen waar dokter Rangan intrekt, hebben te kampen met gezondheidsproblemen die deels met leefstijl te maken hebben. Zijn eigen interventies gaan niet verder dan in kaart brengen van die problemen, met zo nodig onderzoek en tests; en het helpen bij het aanpassen van leefgewoontes, met in aflevering 1 een focus op voedingspatronen.

Op zichzelf is wat Chatterjee voorschrijft niet bijzonder nieuw of sensationeel. De belangrijkste patiënt in aflevering 1 is de vader des huizes, die al tien jaar lang geneesmiddelen gebruikt tegen diabetes type 2 maar zonder resultaat. Dat de dokter een doorbraak ten goede weet te realiseren, komt niet alleen door wát hij precies voorschrijft maar ook door manier waaróp hij dit doet.

Met als sleutelwoord dus: serieus. Doordat deze arts op geen enkele manier de ernst van problemen verbloemt of bagatelliseert. Maar tegelijk: door dit niet te doen vanuit de hoogte van zijn professionele expertise, maar gewoon in open en directe gesprekken tussen volwassen mensen. Waarin hij ook alle tijd en moeite neemt om zaken precies uit te leggen, ook als die inhoudelijk complex zijn.

Nou is het wel zo, dat die eerste van de drie serie-afleveringen voor dokter Chatterjee een soort thuiswedstrijd was. Het gezin waar hij bij introk, was net als hij zelf van Indiase komaf, wat toch een soort band schept. En vader, moeder en nog thuiswonende jongvolwassen dochter waren alle drie goed onderlegde, intelligente mensen met een goeie grip op hun eigen leven in bredere zin. Komende donderdagavond, om 22.00 onze tijd op BBC One, volgen we dokter Rangan in aflevering 2 bij een meer working class-gezin, de tatoeages waren al even in een preview te zien, en ik ben benieuwd hoe het hem daar vergaat.

Maar goedkomen zal het ook dan vast wel. Niet alleen omdat dit nu eenmaal bij de formules van ‘gezondheidstelevisie’ hoort, ook bij deze serie. Maar ook doordat we hier natuurlijk te maken hebben met een ongewone, en niet-reële, hoeveelheid tijd en aandacht die wordt ingezet. Dokter Chatterjee is hier zelf ook eerlijk over. In zijn dagelijkse professionele leven, als huisarts voor de National Health Service (NHS) in Oldham boven Manchester, kan hij zijn patiënten niet meer dan 10 minuten per consult bieden, wat vaak veel te kort is. Vandaar dat hij één dag in de week als particulier praktiserend arts werkt, met consulten van 60 tot 90 minuten.

Dat tijdgebrek is lang niet het enige probleem waar de NHS mee te maken heeft. Er zijn vaak wachttijden van het soort dat wij in Nederland niet meer kennen, en als het gaat om ‘gezondheidsuitkomsten’ wordt internationaal matig gescoord. (Lees deze analyse in The Economist van deze week.) Toch hoor je in Nederland geleidelijk meer stemmen die ervoor pleiten om ook bij ons terug te keren naar zo’n ‘single-payer’-zorgstelsel: in wezen helemaal staatsgerund, zonder concurrerende zorgverzekeraars, zoals vroeger toen we hier nog één Ziekenfonds hadden.

Dat de NHS veel problemen kent, deels veroorzaakt door te weinig politieke en maatschappelijke wil voor voldoende zorgbudget, wil natuurlijk nog niet zeggen dat dit inherent is aan single-payer-systematiek als zodanig. Maar het is wel goed om het Britse voorbeeld in het achterhoofd te houden, in de zin van: be careful what you wish for.

Maar dat is allemaal van later zorg. Wat nú eerst telt, is dit: komende nacht BBC One, 00.20; en aanstaande donderdag BBC One, 22.00. Don’t miss.

Op YouTube staat dit tv-fragment van 12 minuten waarin dokter Rangan Chatterjee terugkijkt naar aflevering 1 van Doctor in the House.

Meer informatie over de serie vindt u hier, en er is ook een eigen website van dokter Chatterjee.