Echte hoofdstad

Even weg naar Parijs, het gaat nooit vervelen. Ook deze keer, een onverwachte zonnige oktoberweek lang, stond na afloop al meteen weer vast: volgend jaar opnieuw. Wat hierbij hielp, is dat we niet verbleven in een hotelkamer, maar in een prettig appartement. Maar wat in Parijs voorál altijd helpt, is dat Parijs Parijs is.

Waarin precies zit hem dat geheim? In een heleboel dingen tegelijk. In de ongeschonden schoonheid van de stad, die anders dan veel andere Europese steden nooit is gebombardeerd. In het compacte stedelijk plan, waardoor je, bijvoorbeeld vergeleken met Londen, veel dingen gewoon te voet kunt doen. In het feit dat ze er Frans praten, een taal die veel Nederlanders beter beheersen dan bijvoorbeeld Spaans of Italiaans. En in de geografische ligging: naar Franse maatstaven in hun verre noorden, dus voor ons juist prettig dichtbij.

Maar er is natuurlijk nog meer: al die ‘grote bezienswaardigheden’; vooral voor wie van (beeldende) kunst houdt: van Louvre tot Centre Pompidou, van Musée d’Orsay tot de net geopende Fondation Louis Vuitton (in het Bois de Boulogne). Natuurlijk: dat soort attracties vind je ook wel in andere wereldsteden. Maar met één belangrijk verschil.

Neem nou Rome. Ook daar is heel veel bijzonders te zien. Maar tegelijk is het zo dat wat Italië betreft, je dan bij lange na nog niet klaar bent. Hiervoor moet je óók naar Milaan, Florence, Napels, Venetië, misschien Turijn. Allemaal óók steden van wereldwijd aansprekende allure, met bijzondere dingen die Rome juist niet heeft.

Ander voorbeeld: Madrid. Mooie stad, moet je zeker zien – maar net als Barcelona en Sevilla, en misschien ook wel Bilbao. En zo kunnen we doorgaan. Berlijn? Selbstverständlich – maar zie op zijn minst ook München niet over het hoofd, en denk ook nog eens aan Hamburg. New York? Bijzondere stad – net als, elk op hun eigen manier, Washington D.C., Los Angeles, Chicago, San Francisco. Moskou? Als u écht heel graag naar Rusland wilt (ik niet) – maar vergeet dan ook niet Sint Petersburg.

Voor kleine landen gaat dit minder op. In Denemarken ga je gewoon naar Kopenhagen, en daarmee heb je het qua internationale grootstedelijkheid verder wel gehad. In Nederland eigenlijk net zoiets. Maar ik heb het hier over gróte landen, met echt gróte steden – en dan is Parijs hors catégorie. Zelfs in het nog steeds Verenigde Koninkrijk geldt dat Londen natuurlijk een wereldstad apart is; maar dat het land daarnaast ook andere metropolen telt, die er in elk geval voor veel Britten zélf wel degelijk toe doen. Zoals Manchester, Liverpool, Edinburgh & Glasgow.

Maar dan Frankrijk. Daar heb je dus Parijs, en daarna komt eerst heel erg lang niks. Want dat is hét verschil tussen Frankrijk en veel andere grote (westerse) landen: dat in Frankrijk gewoon alles in Parijs zit; inclusief van alles dat elders veel meer verspreid is over soms wel een handvol gelijkwaardige steden.

Dit komt door een specifieke geschiedenis, en een specifiek Franse traditie: van heel gecentraliseerd bestuur. En dit al eeuwen achter elkaar, met als cumulatief effect dat je in Parijs nooit uitgekeken raakt en in overige Franse steden juist al snel. Voor Parijsgangers is dit niet alleen heel praktisch: je hoeft eigenlijk maar naar één stad toe. Maar het werkt ook door op een dieper niveau van beleving.

Als je in Parijs bent, dan weet je gewoon, dan voel je gewoon, bij iedere stap die je zet en bij iedere plek die je bezoekt: hier in deze stad is het, wat dit land betreft, te doen; en nergens anders. En dat is wat Parijs ook internationaal uniek maakt: het is zo’n extreme hóófdstad.

Met attracties van wereldfaam die je elders in Frankrijk nergens vindt. Plus ook nog eens een concentratie van dingen, om te zien, en om te doen, die meer aangrijpen bij specifieke, individuele interesses. Met voor iedere smaak wat wils, vanwege opnieuw de pure hoevéélheid en concentratie van dit soort opties die je er als bezoeker hebt.

Om dat laatste te illustreren, dit willekeurig gekozen voorbeeld van iets dat ik zo maar online tegenkwam, en dat meteen weer dat echte Parijs-gevoel oproept. Een lijst van ‘geheime bibliotheken’, waaronder drie die deel uitmaken van een oud ziekenhuis. Misschien iets voor de volgende keer.