Goed luisteren is een vak

Het belang van goed luisteren naar patiënten wordt door vernieuwers in de gezondheidszorg onderstreept. Je hebt tegenwoordig zelfs het beroep van professioneel luisteraar. Artikelen over het effect van goed luisteren verschijnen steeds vaker.

Al dit ‘nieuws’ klinkt mij heel vertrouwd in de oren. Mijn vak als logopedist bestaat voornamelijk uit luisteren. Ik koester keer op keer het anamnesegesprek met mijn patiënten en vaak ook hun naasten. Er is meestal weinig voor nodig om een algemeen beeld te krijgen van de voorgeschiedenis van de patiënt. Intussen beoordeel ik het vermogen tot communiceren.

Keer op keer zie ik de mensen opbloeien als ze, nu ziek en hulpbehoevend, mogen vertellen over hun leven en wat hen bezig hield toen ze nog gezond waren. Of ik zie het verdriet van wat ze nu al moeten inleveren en de angst voor wat er nog komt. Je hoort hoe de ontwikkeling van het jonge kind tot nu toe is verlopen en wat voor zorgen ouders hebben over de toekomst. Een enkele vraag van mijn kant kan zeker nodig zijn, maar met een open gesprek en open blik bereik je zo veel meer!

Natuurlijk zijn er gegevens die intussen ingevuld moeten worden in het digitale dossier. De volgorde van het vertellen is echter niet zo star als de software. Daarin staat onze richtlijn tot in de kleinste details vermeld. Ik probeer alle gegevens meteen vast te leggen. Maar wat er dan bij inschiet is het echte luisteren, oogcontact en het scheppen van een open situatie  voor het verhaal van de patiënt.

Het is zeker van belang om de juiste informatie binnen bepaalde tijd boven tafel te krijgen. Dat je daarbij de juiste richtvragen hanteert toont je goed zorgverlenerschap. Er is echter tijd nodig om al deze gegevens te verwerken en om iedere stap in het proces vast te leggen in het kader van transparantie. Tijd die vaak niet wordt beloond. Dit wordt vanuit vele kanten van de zorg al lang hard geroepen. Het lijkt echter niet door ieder te worden gehoord.

In november komt er weer een kans goed te luisteren naar verhalen van alle betrokkenen in de zorg. Zorgverzekeraars Nederland organiseert dan een congres waarbij bestuurders, directieleden en zorginkopers in gesprek gaan met patiënten en zorgaanbieders. Vorig jaar gaven op zo’n zelfde bijeenkomst bijna alle aanwezigen de hoogste prioriteit aan keuzen in de zorg voor de patiënt. Dit doet vrezen dat alléén goed luisteren niet genoeg is.