Hamers en spijkers

‘When you are a hammer, all you see is nails’. Deze kreet kent u ongetwijfeld. Het beeld is treffend en herkenbaar. Iedereen die is opgeleid als zorgprofessional, is getraind als hamer.

Ook later is het zo mooi zichtbaar. Na een inspirerende nascholing vallen de eerste weken, zo niet maanden ineens die patiënten op waarbij alle nieuw opgedane inzichten tot niet eerder vertoonde resultaten leiden. Feitelijk verschilt dat niet veel van het gegeven dat zwangere vrouwen overal kinderwagens zien en de ontnuchterende realisatie nadat u zojuist een nieuwe auto kocht en u werkelijk geen straat in kunt rijden zonder een vergelijkbaar exemplaar te zien.

Stel dat de spijkers uit het beeld vergelijkbaar zijn met diagnoses, met oorzakelijke verklaringen, hoe objectief is dan het stellen van een diagnose? Toegegeven, er zijn legio ziektes en aandoeningen waarbij snelle herkenning vooral een teken is van kwaliteit van zorg. Anders is het bij klachten waarvoor geen medische oorzaak wordt gevonden. Hoe herkent de hamer dan de spijker? Veel zorgprofessionals raken gefrustreerd in het werken met patiënten met onverklaarde klachten. Dat wordt vaak benoemd als de onmogelijkheid om de spijker te vinden. Zo bezien zou hier ook de vraag kunnen passen of het niet juist het onvermogen is om iets anders te zijn dan de hamer die steevast wordt gehanteerd.