Het nieuwe schrijven

Sinds de uitvinding van de personal computer zijn tekstverwerkers uitgegroeid tot alleskunners. In de begintijd moest je nog met speciale toetsencombinaties aangeven dat een woord ‘vet’ moest worden, maar al gauw kwamen daarvoor allerlei knoppen en menuutjes met instellingen.

Inmiddels lijken auteurs meer op piloten, in een cockpit vol lettertypes en schermpjes die helpen om alles er zo mooi mogelijk uit te laten zien. Althans op de afdruk, want de tekstweergave op het scherm is meestal beroerd. De lettertjes zijn te klein of te groot en de regellengte verkeerd. Veel tekstverwerkers hebben wel een weergavemogelijkheid die is aangepast aan het scherm (‘Webindeling’ in Word), maar het lijkt nog steeds te veel op de uiteindelijke afdruk, met lettertypes en regelafstanden die moeilijk leesbaar zijn op een beeldscherm. Tekstverwerkers zijn gemaakt voor mooie afdrukken, niet om optimaal te schrijven. Dat is gek, want veel van wat we schrijven wordt nooit afgedrukt. En schrijven is toch iets anders dan vormgeven.

Schrijven is toch iets anders dan vormgeven

Vier jaar geleden zorgde Oliver Reichenstein, een Zwitserse vormgever, voor een revolutie in het schrijven. Hij maakte een tekstverwerker zonder knoppen. Wat je schrijft, komt sober op het scherm in een lettertype dat concentratie bevordert met daaromheen niets dat kan afleiden. Zijn programma iA Writer (voor de Mac) is sindsdien een hit, en veel gelijksoortige tekstverwerkers volgden (zoals writemonkey.com en ommwriter.com voor Windows en bywordapp.comvoor de Mac). Ikzelf ben overgestapt toen mijn vorige tekstverwerker een update kreeg en het aantal knoppen verdubbelde. Daarna raakte ik al snel aan het minimalistische schrijven verslingerd. In de ‘focus mode’ krijgt de zin die je aan het typen bent extra nadruk, zodat je ogen niet afdwalen naar andere teksten. Dat helpt concentreren op het wezenlijke. Verrassend genoeg zorgt de sobere vormgeving voor een aangename vertraging, waardoor je elk geschreven woord op de tong kunt proeven. Het is slow writing.

Delen