Als de kritiek verstomt

“Leaders who refuse to listen, will eventually be surrounded by people who have nothing to say.” (Andy Stanley).

Ik moest aan dit citaat denken toen een collega mij van de week verontwaardigd vertelde dat een grote GGZ-instelling haar niet langer als zzp’er wilde inhuren. Volgens de raad van bestuur was ze ‘te kritisch op de instelling’ en droeg ze als interim bovendien ‘geen verantwoordelijkheid voor een complexe organisatie binnen een complex systeem.’ ‘Maar…,’ was het verrassende slot: ‘ze willen me wel in loondienst!’

Haar woorden moesten echt even tot me doordringen. Een psychiater die té kritisch is op de instelling maar die ze wel loondienst willen?! En sinds wanneer draagt een psychiater geen verantwoordelijkheid voor de organisatie?

Wat een onzin. Elke psychiater draagt verantwoordelijkheid. In de eerste plaats is de psychiater verantwoordelijk voor de kwaliteit van zorg die hij of zij levert. Logisch. Maar, en dat wordt nogal eens vergeten, daarnaast is de psychiater mede verantwoordelijk voor de organisatie van zorg, Ook als die slecht is. Gaat het mis, dan wordt de psychiater voor het tuchtrecht ter verantwoording geroepen. En ja, dat geldt óók voor een interim psychiater.

‘Kritiek is gratis feedback, heb ik altijd geleerd’

En de bestuurder? Wordt de bestuurder ter verantwoording geroepen als het op organisatieniveau mis gaat? Zeker. En dan neemt hij ontslag vanwege ‘een diepgaand verschil van mening, sterk uiteenlopende visies, maar in goed onderling overleg’ en krijgt hij conform eerder gemaakte afspraken een dikke bonus mee. Zo gaat dat, dat weet iedereen.

Maar wat me vooral puzzelt, is dat deze GGZ-instelling de psychiater, ondanks haar kritiek op de organisatie, wél in loondienst wil. Hoe zit dat? Verwachten ze dat haar kritiek verstomt zodra ze in dienst treedt? Gaan ze er – terecht waarschijnlijk – van uit dat alle kritiek toch wel binnen hun bureaucratische doolhof en vele bestuurlijke lagen zoekraakt? Of – en dit is het ergste scenario – dat een medewerker uit misplaatste ‘loyaliteit’ of zelfs angst voor de gevolgen minder kritiek durft uiten?

gesloten Kritiek is gratis feedback, heb ik altijd geleerd. Wees blij dat iemand de moeite neemt om je van commentaar te voorzien. Dat is even slikken, natuurlijk, en dat mag ook, maar het is ook een kans om de zorg en de organisatie te verbeteren. Als een patiënt een klacht heeft, ga ik met hem in gesprek. Heeft hij gelijk, dan heb ik weer wat geleerd. Zo niet, dan leg ik het naast me neer. Even goede vrienden.

De GGZ verkeert in een morele crisis. Daar gaan we alleen sterker uitkomen als we met elkaar in gesprek blijven en de mensen koesteren die hun verantwoordelijkheid nemen door hun nek uit te steken!

“The biggest concern for any organization should be when their most passionate people become quiet.” (Tim McClure)

Delen