Avontuur

De eerste keer dat ik Nourhan met de auto meenam had hij het over ‘adventure’. Dat is mij altijd bijgebleven. Kort tevoren had ik deze 23-jarige Syrische vluchteling leren kennen. Dat was in het najaar van 2015. Nu spraken zowel Nourhan als ik slecht Engels. Misschien had ik Nourhan een te ingewikkelde of onduidelijke vraag over de reden van zijn vlucht naar Nederland gesteld en was ‘adventure’ het eerste wat in de jongen opkwam. Ik durfde hem toen niet te zeggen, dat hij hiermee beter niet bij de IND moest aankomen. Je vlucht niet om avonturen te beleven.

In Syrië was sprake van een gruwelijke burgeroorlog, president Bashar al-Assad was hard bezig een groot deel van zijn eigen bevolking uit te roeien, tienduizenden onschuldige burgers werden klakkeloos opgepakt, gemarteld of zelfs gedood, en het Syrische leger muntte uit in wreedheden. Sinds 2011 zijn meer dan 6,3 miljoen Syriërs hun land ontvlucht. Ik beschouwde het als mijn taak om Nourhan na een moeizame en gevaarlijke vlucht vol ontberingen zorgzaam op te vangen en om een veilig klimaat te creëren waarin hij zijn trauma’s van zich af kon praten.

Mijn aanpak was er oorspronkelijk één van het inbouwen van lange stiltes in onze communicatie. Dat mislukte. In plaats van spraakzamer werd Nourhan juist zwijgzamer. Met voorzichtige vragen probeerde ik te sonderen in zijn verleden in de verwachting dat vroeg of laat emoties zouden loskomen. Uiteindelijk besloot ik om gewoon over trauma’s te spreken. Nourhan was inderdaad één keer door een agent in elkaar geslagen, waarbij zijn rechteroog blijvende schade opliep. Maar – zo vertelde hij – mogelijk was zijn eigen gedrag hier mede debet aan.

Vrijdenken is bewust zijn van je eigen vooroordelen.
***

Vrijdenken is het opzoeken van tegengestelde meningen.
***

Vrijdenken is luisteren en buiten je bubbel durven gaan.
***
Vrijdenken is een eindeloze oefening in kritisch denken.

bron: Humanistisch Verbond

Ik regelde voor Nourhan een afspraak met een hulpverlener elders in het land die Arabisch sprak. Die kwam echter niet veel verder dan een poging om hem tot de Islam te bekeren. Vervolgens raadpleegde ik een psychiater, die veel ervaring met getraumatiseerde vluchtelingen had. Deze herkende direct in het gedrag van Nourhan de sporen van onverwerkte traumatische ervaringen. Dit zou echter een veel te zware klus voor mij als voormalig huisarts worden. Alleen een ervaren psychiater zou Nourhan kunnen verlossen van alle trauma’s die hij in Syrië had opgelopen.

Nourhan was al redelijk ingeburgerd toen hij op een groepstentoonstelling van kunstenaars uit de buurt eigen werk mocht tonen. Tot mijn stomme verbazing raakte de altijd rustige jongen compleet van slag toen bij de opening een gedicht over Jeruzalem werd voorgedragen. Toen ik hem hierover aansprak, zei Nourhan geëmotioneerd dat in het achtste couplet van ons volkslied de loftrompet met Israël wordt gestoken. Juist dat land bestookt aartsvijand Syrië al jarenlang regelmatig met raketten en Nourhan richtte zijn boosheid vooral op de Zionisten.

In de periode hierna bleek dat Nourhan heel anders dan ik over Bashar al-Assad en het Syrische leger denkt. Israël en vooral Amerika zijn de grote boosdoeners. Hij houdt nog altijd zielsveel van Syrië en vindt dat hij zijn land heeft verraden door te vluchten. Toch was zijn vlucht legitiem. In Damascus werd zijn leven steeds onveiliger. IS rukte op. Op een dag werd zijn hond de keel doorgesneden. Hij zou de volgende zijn. Nourhan is begaan met de Syrische bevolking, waarvan het merendeel mede door de sancties in grote armoede en zonder basale voorzieningen leeft.

De medewerker van Vluchtelingenhulp die Nourhan begeleidde is afgehaakt. Ik niet! Hoezeer wij ook van mening kunnen verschillen, onze onderlinge band blijft heel hecht. Hij heeft mij geleerd om genuanceerder over zijn vaderland te denken. Ik heb inmiddels ook vrij veel over Syrië gelezen en kan niet anders dan tot de conclusie komen dan dat vooroordelen hebben geleid tot een te sterk zwartwit-denken. Het trieste is evenwel dat je hierover in ons land nauwelijks kunt spreken of schrijven. Daarop rust in Nederland een taboe. Van vrijdenken lijkt nog geen sprake.

Om redenen van privacy is de naam Nourhan gefingeerd.

Naschrift
De vier citaten komen van de kaart ‘Vrijwattes?’, die deel uitmaakt van het spel ‘Vrijdenken voor beginners’ dat  gratis kan worden aangevraagd bij het Humanistisch Verbond. Uiteraard is ‘vrijdenken’ een lovenswaardig streven maar lukt dat in de praktijk? De teneur van bovenstaande casus stuurde ik op 19 augustus jl. met twee vragen op naar het Humanistisch verbond. Helaas kreeg ik geen reactie. Op vrijdag 9 september jl. heb ik mijn mail nogmaals telefonisch onder de aandacht gebracht. Ook daarop werd niet gereageerd.

Delen