Ballade en novembre

Iedereen kent er wel een paar: liedjes die op eenzame hoogte aan het firmament fonkelen en nooit hun bekoring verliezen. Een nieuwe generatie groeit op en toch krijg je er geen genoeg van, tientallen artiesten hebben het gecoverd maar niets gaat boven het origineel, en terwijl het vaak al heel snel stil wordt rond degene die het heeft opgenomen, blijft zijn of haar stem “tot (bijna) in de eeuwigheid” doorklinken. Zo’n liedje is Ballade en novembre.

Dit weemoedige chanson over een voorbije liefde werd in 1967 geschreven en – met kristalheldere stem – vertolkt door Anne Vanderlove. Zij kreeg hiervoor de ‘Grand prix du disque’, een hoge onderscheiding in de Franse platenbranche. Wie Ballade en novembre eenmaal heeft gehoord, vergeet het nooit meer. Het was alsof deze artieste hiermee voor eens en altijd haar stempel had gedrukt. Anne Vanderlove werd zodanig geïdentificeerd met dit chanson, dat het verder niet uitmaakte wie zij was en wat ze deed.

En dán gebeurt het! Ongeveer vijftien geleden hoor ik Anne Vanderlove een nieuwe versie van Ballade en novembre zingen.

Ik raak in verwarring, moet een paar keer slikken en begin daarna plots te huilen. Haar stem klinkt nu als schuurpapier, het is alsof je het liedje hoort kraken maar toch is er in die periode van 33 jaar tussen beide vertolkingen de ziel hiervan níet verloren gegaan. Integendeel, het lijkt wel of Ballade en novembre in de nieuwe versie nu pas tot op het bot wordt doorleefd. Maar in zekere zin tuimelt Vanderlove wel van haar sokkel: van een engel wordt ze een vrouw, die toen al de zestig naderde.

Regelmatig heb ik telefonisch contact met een vrouw van 86 jaar. We hebben elkaar ruim drie decennia niet gezien en ik wil dat het liefst zo houden, om niet geconfronteerd te worden met haar ouderdom; want het wonderlijke is dat haar stem nog precies zo klinkt als toen we elkaar regelmatig zagen. De tweede versie van Ballade en novembre confronteerde mij door die rauw geworden en bijna gebarsten stem wreed met mijn eigen ouderdom.

Vanaf dat moment wil ik alles van Anne Vanderlove weten. Haar echte naam luidt Anna van der Leeuw en zij is in 1943 in Scheveningen geboren. Haar moeder komt uit Bretagne, waar de zangeres haar jeugd doorbrengt en nog steeds woont. Ze blijkt meerdere platen en cd’s te hebben gemaakt en samengewerkt met andere – vaak bekende – artiesten. Vanaf het begin van haar loopbaan als zangeres toont Anne Vanderlove zich zeer betrokken tot mensen die niet in vrijheid kunnen leven en kinderen in de verdrukking.

Onder de – aan een chanson ontleende – titel Mélancolitude verschijnt in 2007 een biografie over Anne Vanderlove. Haar leven en loopbaan zijn zo op Frankrijk gericht, dat ik mij afvraag of ze zich nog bewust is van haar Nederlandse wortels. Maar zowaar gaan twee recente chansons over haar geboorteplaats en de straat waar haar ouderlijk huis stond: Le gris-bleu de Scheveningen (het grijs-blauwe van Scheveningen) uit 2003 en Rue Columbus (Columbusstraat) uit 2010, de titeltrack van haar laatste cd. Sinds drie jaar is het stil rond haar geworden. Voor de tweede maal. Maar telkens wanneer Ballade en novembre klinkt, blijft het liedje betoverend mooi.

 

Delen