Bij de dood van een neuroloog
Op maandag 18 november jongstleden verbiedt het Regionaal Tuchtcollege de Bredase neuroloog Evert Sanders om voortaan nog zelfstandig te werken; hij mag louter onder supervisie zijn vak uitoefenen, oftewel: de verdenking blijft. Daags na de uitspraak overlijdt de specialist onverwacht. Volgens zijn advocaat mr. Coen Verberne zou het gaan om een natuurlijke dood. Gelukkig maar, want twee dokters die zichzelf – breed uitgelicht in de media – in korte tijd van het leven beroven geven niet bepaald het goede voorbeeld in een land, waar het aantal zelfdodingen sinds 2009 weer jaarlijks toeneemt. De Inspectie voor de Gezondheidszorg die een levenslange schorsing had geëist, kan opgelucht ademhalen. Het Amphia Ziekenhuis, dat de neuroloog op 3 februari 2013 op non-actief had gesteld, weigert te reageren op de dood van deze voormalige medewerker; een blijk van medeleven jegens de nabestaanden is te veel gevraagd.
Een jaar telt 365 dagen. Wat is de kans dat een 59-jarige man uitgerekend op de dag na een gerechtelijke uitspraak sterft? Een natuurlijke dood is geen toevallige dood. De natuur is grillig maar elk overlijden moet een oorzaak hebben, zelfs wanneer bij een obductie geen verklaring wordt gevonden. Natuurlijk is het uiterst waarschijnlijk dat er een relatie is tussen de uitspraak van het tuchtcollege en het overlijden van Evert Sanders. De neuroloog is immers niet doodgereden en evenmin vermoord. Ondanks het tanende gezag van en de toenemende kritiek op de Tuchtcolleges voor de Gezondheidszorg beleven veel artsen – en met name degenen met een hoge arbeidsmoraal – de impact van een uitspraak op een nauwelijks te onderschatte wijze. Ik ken artsen die na slechts een waarschuwing besloten om met hun vak te stoppen.
Daags na het overlijden van Evert Sanders zag ik in Tilburg een indrukwekkende toneelbewerking van Het Proces van Franz Kafka door de Toneelgroep Oostpool. Vraag het boek maar snel van Sinterklaas of met Kerstmis wanneer u het nog niet heeft gelezen. Niet alles, maar wel enkele elementen uit Het Proces zijn ook nu herkenbaar. Zodra er een verdenking ligt, is het lot vaak al bezegeld.
Tot februari 2013 was Evert Sanders ook verbonden aan de Rugpoli in Tilburg. De directie heeft hem na de commotie in Breda – de neuroloog zou via de media hebben vernomen dat hij zou disfunctioneren – eveneens direct op non-actief gezet. Alle dossiers waar de neuroloog bemoeienis mee had, zijn ‘uit voorzorg’ onderzocht. Uit betrouwbare bron heb ik vernomen dat er niets ernstigs is gevonden, maar is er dan nog een weg terug?
In Het Proces rust alle druk op de schouders van één beklaagde. Naast een rode lijn die aan het begin nog redelijk te volgen is, ontpoppen zich absurde elementen die steeds meer de procesgang gaan bepalen totdat letterlijk de dood volgt. Zelfs wat vertrouwd leek, keert zich tegen de beklaagde. Ongetwijfeld is er veel misgegaan in de praktijkvoering van Evert Sanders. Maar welke rol speelden zijn collegae, de directies van het Amphia Ziekenhuis, de Rugpoli en – last but not least – de media? De geneeskunde zit boordevol onzekerheden en heel wat medisch handelen kun je vanuit uiteenlopende gezichtspunten beoordelen. Zodra op een arts – terecht of niet terecht – een verdenking rust, kan ál zijn handelen in een negatief daglicht worden geplaatst en staat zijn schuld bij voorbaat vast.
De kans dat dit gebeurt is niet gering: de direct betrokkenen willen immers hun handen in onschuld wassen en voorkomen dat hun naam ook beschadigd raakt, en de Inspectie wil graag daadkracht tonen. Alles wat te maken heeft met een gezamenlijke verantwoordelijkheid wordt zo meegezogen in de veroordeling van één man en die is nu dood.
