Bij goed nieuws hoort duiding
Het kabinet moet nu eens echt kiezen voor leefstijlinterventie, stellen de auteurs van het artikel in NRC Handelsbladover de mogelijkheid om beginnende type II diabetes een halt toe te roepen. Hoewel in de intro drie auteurs worden genoemd (Martijn van Winkelhof, Hanno Pijl en Karine van ’t Land), staat onderaan een lijst van ruim dertig ondertekenaars vermeld.
Het feit dat deze ondertekenaars bijna zonder uitzondering wetenschappers zijn, leidt op social media tot felle kritiek op de hoopgevende conclusies van de auteurs dat het kabinet structureel twee miljard euro per jaar kan besparen op diabeteszorg. In de kern komt die kritiek neer op: allemaal hotemetoten die ver van de praktijk af staan, niets zo moeilijk als leefstijl beïnvloeden.
‘Niets is zo moeilijk als leefstijl beïnvloeden’
Jaap Seidell, een van de ondertekenaars, reageerde daarop met een cynische tweet (‘Wat zullen de farmaceuten en de artsen die liever pillen voorschrijven dan naar de oorzaken te kijken blij zijn met dit soort reacties.’) en dat is jammer. Bij verandering van leefstijl moet rekening worden gehouden met zaken als lage ses, laaggeletterdheid en een beperkt inkomen. In een reactie hierop stelt Seidell dat het gaat om een geïntegreerde aanpak en dat iedereen welkom is om op bezoek te komen bij de langlopende gezondheidsprojecten in achterstandswijken.
Met alle plezier natuurlijk, maar zo’n kijkje in de keuken is een-op-een en biedt geen wetenschappelijke duiding van hóe daar rekening wordt gehouden met de leefomstandigheden van mensen en welke lange termijn effecten dit heeft. Die duiding is wel relevant. Dat Seidell die niet geeft op Twitter oké, 280 tekens is beperkt. Maar het NRC-artikel biedt die duiding ook niet en dat is wel een gemis.
7 reacties
Als het lukt, is het super maar dat is nu juist het punt. Ook van leefstijlinterventies geldt dat als ze niet blijvend effectief zijn de eraan bestede euro’s weggegooid geld zijn.
Als geneesmiddelen op deze manier zonder wetenschappelijk bewijs gepromoot zouden worden, zou dat onmiddellijk afgestraft worden. Dat niet voor alle vergoede interventies dezelfde eisen gesteld worden, dat artsen en onderzoekers menen dat bewijs, ook voor compliance en blijvend resultaat, niet nodig is omdat het idee zo goed en leuk is, is opmerkelijk en onacceptabel.
Gezond leven is gezond voor iedereen. Daarom zou er een krachtiger beleid mogen zijn gericht op het aanbod. Mensen weerstaan verleidingen slecht en aanbodsbeperking heeft zin.
Verder is er dus een grote relatie met armoede. Als je zorgt dat mensen minder armoede hebben en hun gezondheidsvaardigheden verbeteren, verbetert ook hun gezondheid. Doe dus wat echt nodig is en wat werkt.
Seidell beet mij toe dat mijn kritische opmerkingen koren op de molen van farma was. Dat was een zeer lage en misselijke opmerking. Natuurlijk niet, maar we mogen als burgers verwachten dat we euro’s besteden aan wat echt werkt. Zo ingewikkeld is dat toch niet?
Desiree Hairwassers
18 mei 2019 / 06:46Nee zo ingewikkeld is het inderdaad niet Dees. Daarom heb ook ik me verbaasd over de reactie van Jaap Seidell. Via Twitter heb ik hem nogmaals uitgenodigd voor een inhoudelijke reactie op deze blog en ik hoop dat die nog komt. In de kern is het idee goed: beginnende type II diabetes is inderdaad te keren met verandering van leefstijl. Maar lang niet iedereen is in staat zijn leefstijl blijvend te veranderen en dus een blijvend effect te sorteren hiermee. Als dat aspect in de publiciteit over dit onderwerp onderbelicht blijft, kunnen valse verwachtingen worden gewekt.
Frank van Wijck
18 mei 2019 / 10:21Wilt u aub ook vragen waarom hij (en veel anderen) het onderliggende onderzoek in BMJ deelt (delen) terwijl dat aan alle kanten rammelt? Dit onderzoek laat zien dat dit onderzoek geen conclusies rechtvaardigt. De onderzoekers zouden in staat moeten zijn een beter onderzoek uit te voeren maar hebben dat niet gedaan. Dit roept de vraag op wat moet worden verkocht?
Een belangrijke vraag over het onderzoek is of iedere deelnemer bij de start de juiste medicatie had of dat artsen vanwege deelname aan het onderzoek de medicatie al heroverwogen. Ook is de vraag waarom er zoveel gegevens zonder uitleg onnodig ontbreken. Kwamen die niet goed uit voor het resultaat?
Ook roept het vragen op dat expliciet in het onderzoek zelf wordt genoemd dat het geen high fat is terwijl bij de deelnemers bij de NOS van de week (maar ook eerder) vertellen dat ze weinig koolhydraten mogen eten en het dus wel high fat eten. In het boek van Hanno Pijl en Karine Hoenderdos (dat door Keer Diabetes2 Om herhaaldelijk werd gepromoot) bevat het wintermenu 1 57 energieprocent vet terwijl de aanbeveling bij overgewicht 35 energieprocent is. Dat is dus wel high fat.
Noot: https://nutrition.bmj.com/content/early/2019/05/13/bmjnph-2018-000012
Liesbeth Oerlemans
18 mei 2019 / 20:16Interessante vragen, bedankt daarvoor. Ik leg ze voor aan Jaap Seidell.
Frank van Wijck
19 mei 2019 / 09:58Een berichtje van een hotemetoot op de lijst. Ben een simpele handen in de klei huisarts die elke dag patiënten ziet en leefstijl op de agenda zet. Laten we dit samen doen!
Jacqui van Kemenade
20 mei 2019 / 19:49Samen is absoluut de beste optie. Maar werk dan ook samen in onderzoek om het lange termijn effect van een interventie in kaart te brengen en te publiceren.
Frank van Wijck
20 mei 2019 / 22:04Goed dat u reageert Jacqui van Kamenade. Maar ik vind het verontrustend dat (huis)artsen iets tekenen dat ze niet kunnen beoordelen. Dat geldt overigens ook voor de inhoudelijke adviezen van Keer Diabetes 2 Om. Iets dat leuk klinkt hoeft niet correct te zijn. Ik stoor me uitermate dat in de media aanhoudelijk koolhydraatarme voeding wordt geadviseerd terwijl zelfs uit een recente review van Hanno Pijl blijkt dat daar geen reden voor is bij DM2. Ik vind dat consumenten mogen verwachte dat hun gezondheid centraal staat in plaats van het commercieel belang van een aantal artsen. PS ik ben groot voorstander van gezonde leefstijl maar ook van onderbouwde adviezen.
Liesbeth Oerlemans
21 mei 2019 / 14:57