Blockchain

Eind oktober zag een Brits ICT-bedrijf plotseling zijn aandelenkoers met 394 procent omhoog schieten. De oorzaak was een verandering van naam. Die was eerst ‘On-line Plc’, maar is nu: ‘On-line Blockchain Plc’.

Inderdaad: dit doet denken aan 1999, het hoogtijmoment van de ‘dotcom’-hysterie. Toen ieder bedrijf dat ‘iets met internet’ beloofde te gaan doen, meteen een huizenhoge beurswaarde kreeg, aangejaagd door beleggers en speculanten die bang waren de boot te missen voordat die zeepbel uiteen zou spatten.

Die crash kwam er ook, een jaar later, en maakte ook meteen een einde aan de bijbehorende idee van een ‘Nieuwe Economie’, gedreven door de toen nog nieuwe internet-technologie, die ‘alles zou gaan veranderen’.

Zal het met blockchain opnieuw zo gaan? Er zijn intussen al meer voorbeelden van bedrijven die zwaar in waarde zijn gestegen, alleen door naamsuitbreiding met dit magische nieuwe concept. En ook als het om blockchain gaat, horen we steeds meer dat dit nieuwe stuk informatietechnologie de wereld compleet zal gaan veranderen. En vooral ook: complete bedrijfstaken compleet zal gaan transformeren. Een revolutie in nieuwe toepassingsmogelijkheden, maar ook in efficiency- en productiviteitsverhoging in al bestaande processen. Bijvoorbeeld in finance, in logistiek, in openbaar bestuur en administratie – en natuurlijk ook: in de zorg.

Zal het met blockchain hetzelfde gaan als met de ‘dotcom-hysterie’?

Maar we zijn intussen gewaarschuwd, na die dotcom-crash van 2000, en in het geval van blockchain komt hier zelfs nog iets bij. Wie ook maar een beetje volgt wat er in de wereld aan de hand is, weet intussen niet alleen wat blockchain (ongeveer) is, maar ook dat blockchain iets te maken heeft bitcoin. Dit zorgt vanzelf al voor een bedenkelijk imago, en voor associatie met de duistere wereld van cryptovaluta, waar een narratief omheen hangt van Ponzifraude en andere varianten van illegaliteit.

Wat blockchain nou precies is, ga ik hier verder niet uitleggen. Dat is elders intussen al goed gedaan, zoals hier in 3500 woorden bij The Next Web, en zoals in onderstaande korte video van de Volkskrant:

Maar vooral belangrijk zijn twee dingen. Een blockchain, ofwel een ‘gedistribueerde database’, maakt het mogelijk dat allerlei processen en transacties waarbij informatie-uitwisseling centraal staat, niet langer meer afhankelijk zijn van één centrale intermediaire partij (hét voorbeeld: banken). In plaats daarvan wordt deze gewoon beheerd door het collectief van gebruikers zelf, wat op zijn minst al een hoop kosten kan schelen.

Minstens zo belangrijk is, dat blockchain garant zou staan voor een revolutie in kwaliteit van informatiebeheer. Doordat de informatie die wordt opgeslagen in de ‘blokken’ die samen zo’n ‘blokkenketen’ vormen, op voorhand wordt geverifieerd op een manier die superieur is aan wat tot nu toe mogelijk was. En doordat die informatie daarna ook door niemand meer kan worden veranderd; en dus bestand is tegen fraude, maar ook tegen onbedoelde informatiefouten, op een manier die opnieuw tot nu toe niet gekend is.

Het is dus ook niet raar dat juist als het gaat om de zorg, de belofte van wat blockchain kan brengen soms huizenhoog wordt geformuleerd. Want zorg is niet alleen een informatie- en kennisintensieve branche bij uitstek, maar ook een wereld waar heel veel afhangt van goeie registratie en uitwisseling van informatie tússen partijen. Tussen uiteenlopende aanbieders (en behandelaars, en lijnen); tussen aanbieders en bekostigers; tussen aanbieders en patiënten – de scope voor uitbreiding en verbetering hiervan kent op dit moment nog geen grenzen.

‘Mijn Zorg Log’ is bedoeld om burgers écht regie te helpen geven over de eigen zorggegevens

Vandaar dat het dus ook helemaal niet gek is dat Zorginstituut Nederland intussen al ‘de eerste werkende en juridisch gecertificeerde blockchaintoepassing in de [Nederlandse] zorg’ heeft laten bouwen. Mijn Zorg Log is bedoeld om burgers écht regie te helpen geven over de eigen zorggegevens; en ook dit is een nieuwe mogelijkheid die blockchain biedt: perfect uitoefenen van dit soort controle.

Ook het Zorginstituut stelt vast dat ‘van blockchain wordt gezegd dat het de grootste technologische innovatie is sinds de komst van internet’. Wat opnieuw die vraag oproept: is dit niet gewoon weer een nieuwe hype, waar we straks niks meer van zullen horen? Ook die geluiden zijn er intussen – net zoals die er ook in 1999 waren, aan de vooravond van de dotcom-crash.

Punt is alleen: die dotcom-crash blijkt achteraf niet meer dan een los en relatief onbelangrijk incident te zijn geweest. Iets dat beperkt bleef tot een correctie in alleen de financiële sfeer, en dus los stond van de ‘fundamentals’ van de ‘echte economie’. En dat ook niet heeft kunnen voorkomen dat die eerst veelgeroemde en later veelbespotte Nieuwe Economie er uiteindelijk tóch is gekomen. Niet van de ene dag op de andere, maar wel als we terugkijken over een periode van zo’n twintig jaar.

Wat sinds pakweg 1997 in allerlei bedrijfstakken is gebeurd, als direct gevolg van de komst en doorontwikkeling van het internet, is niet minder dan een revolutie. In de media, in de financiële wereld, in retail, in de reiswereld, om maar een paar voorbeelden noemen, is wel degelijk (bijna) ‘alles anders geworden’. Of dit met blockchain ook zo zal gaan? Dat moet natuurlijk nog blijken. Maar één les, als het gaat om de impact van (informatie)technologie, hebben we intussen kunnen leren. Namelijk dat niet alles dat op een hype lijkt, in werkelijkheid ook een hype is.

Delen