Cardioloog zonder stethoscoop
Voorafgaand aan de jaarlijkse controle bij de cardioloog werden bij mij zoals gewoonlijk een hartfilm gemaakt en de bloeddruk opgenomen. Het klusje was dit keer uitbesteed aan een tweedejaars medisch studente. Zij werkte pas twee weken op de poli, maar het was alsof ze al jaren niets anders deed. De liggend gemeten bloeddruk was – ook bij tweede meting – veel te hoog. Ik legde haar uit dat bij mij sprake was van een irritante, abrupte bloeddrukdaling bij de overgang van liggen of zitten naar staan en vroeg haar vriendelijk om mijn bloeddruk ook in staande positie te meten. Nee, dat moest de dokter zélf maar doen!
De hartfilm werd een kwartier voor het geplande tijdstip gemaakt en de specialist kwam mij een half uur te laat halen. Ik had dus drie kwartier de tijd om de berichten te bekijken die op een groot scherm voorbijgleden. Om de paar minuten werd ik aangemaand om een gesprek met de behandelaar over samen beslissen aan te gaan en met koeienletters werd er ingedramd dat dit ziekenhuis persoonsgericht en innovatief is. Een bericht over studenten die op de afdeling cardiologie werken, verscheen daarentegen telkens maar zo kort in beeld dat ik nog steeds niet weet waar het precies over gaat.
‘Als begripvolle patiënt moet je proberen om de rust te bewaren’
Voor ik op de vraag hoe het mij ging kon ingaan, constateerde de cardioloog met een half blik op het scherm dat ik bij de neurochirurg onder behandeling was. Ik kan mij voorstellen dat deze conclusie wordt getrokken wanneer je als arts niet meer dan een paar milliseconden hebt om de voorgeschiedenis te bestuderen. Kortgeleden kreeg ik inderdaad eenmalig telefonisch advies van de neurochirurg, maar van een behandeling is geen sprake. Nu hebben veel specialisten en zeker cardiologen altijd haast. Elke seconde telt! Als begripvolle patiënt moet je proberen om de rust te bewaren. Dus nam ik het stokje van de specialist over en informeerde hem over wat mij het laatste jaar was overkomen.
Het consult verliep mede door een telefoontje (oproep?) enigszins chaotisch. Verlies dan vooral niet de rode lijn uit het oog. Je hebt serieuze klachten en bent niet voor niets bij de cardioloog onder behandeling. Dus kaartte ik aan dat ik bij opstaan regelmatig het gevoel heb door de benen te zakken. Om het de specialist niet al te lastig maken legde ik uit dat dit met de abrupte bloeddrukdaling heeft te maken. Hierna kon ik er echter niet meer om heen om in bedekte termen aan te geven dat degene die de hartfilm had gemaakt er niets voor voelde om mijn bloeddruk ook in staande positie te meten. Dat was volgens haar de taak van de cardioloog.
‘Had het nu nog zin om met de behandelaar een gesprek over samen beslissen aan te gaan?’
Dit was natuurlijk hét moment voor de specialist om in actie te komen. Die luidde echter de eindfase van het consult in door te stellen dat mijn situatie stabiel was. Had het nu nog zin om met de behandelaar een gesprek over samen beslissen aan te gaan? Om mij niet met lege handen naar huis te sturen zou er een holteronderzoek bij mij worden gedaan. Ik vroeg of dit juist gezien mijn stabiele situatie wel zinvol was. ‘Nee,’ beaamde de specialist volmondig, waarna hij vervolgde: ‘laten wij het holteronderzoek dan maar een jaar uitstellen’. Zo werkt ‘samen beslissen’ dus in de praktijk en met recht mag dit ziekenhuis zichzelf promoten vanwege de persoonsgerichte benadering.
‘Luistert u nog wel eens naar het hart,’ vroeg ik de cardioloog op de man af. Hij wipte wat omhoog en toonde de lege zakken van zijn witte jas. Geen stethoscoop te bekennen. ‘Waarom een stethoscoop wanneer een echo veel meer informatie levert?’ Inderdaad een innovatieve benadering! Plots werd mij ook duidelijk waarom de cardioloog mijn bloeddruk niet had opgenomen. Hij had simpelweg geen stethoscoop meer. ‘Moet de patiënt zichzelf nog wel naar het ziekenhuis meebrengen,’ luidde mijn laatste vraag. ‘Nee,’ schudde de cardioloog. Het moment van afscheid was gekomen. Over een jaar zou het holteronderzoek plaatsvinden en de uitslag…. Daarover zal de specialist mij bellen.
2 reacties
Beste Ignace,
Mooie zin, ‘als begripvolle patient moet je proberen om de rust te bewaren’ en het bewijst maar weer eens dat ironie bij uitstek het middel is om gederailleerd medisch handelen te ontmaskeren. Want zo mag je dat handelen van die afdeling cardiologie toch wel noemen. En ja, zo’n stethoscoop! De narigheid van zo’n ding zit’m natuurlijk vooral in het feit dat je daarmee een patient moet aanraken.
Jarenlang bezocht ik dokters uit de meest uiteenlopende specialismen en wat toen al wel duidelijk werd, was dat communicatie een ondergeschoven kindje was bij vooral specialisten. Terwijl ik dat opschrijf, herinner ik me een cardioloog als zeldzame vertegenwoordiger van de andere kant van het spectrum. Ik was getuige van zijn aanpak waarbij geen stethoscoop aan te pas kwam; hij kon het af met zijn bijzondere manier van empathie.
Maar laten we niet alles op de cardiologie gooien. Wat dacht je van de DSM waanzin die al jaren huishoudt in de psychiatrie? Want hoe hersenloos is het niet om tegenover een patient lijstjes met symptomen af te turven met aan het eind: ja, taraaa,… de diagnose.
Communiceren blijft nu eenmaal een moeilijk fenomeen, helaas ook in de medische wereld. En als er ergens onnodig verlies wordt geleden dan is het wel in het onbenut laten van adequaat empathisch communiceren, want het daarmee gecreëerde positive placebo effect is gratis en zingt bovendien prettig lang na.
Ik kan me voorstellen dat je uitziet naar het volgende consult,
Joep Scholten
joep scholten
24 juni 2022 / 13:31Beste Joep,
Veel dank voor deze boeiende reactie. Wat betreft de communicatie valt mij regelmatig op hoe artsen voor patiënten denken. Wellicht goedbedoeld maar vraag patiënten zelf wat men wenst. Aan het
eind van dit consult zei deze specialist: ‘Ik bel u na de Holter wel op
over de uitslag, want dan hoeft u niet naar het ziekenhuis te komen.’
Maar ik heb er helemaal geen bezwaar tegen om jaarlijks naar het
ziekenhuis te gaan. Integendeel! Om wiens belang gaat het nu:
dat van de specialist of van de patiënt?
Ignace Schretlen
Ignace Schretlen
25 juni 2022 / 15:49