Chloroquine: een ander verhaal

Ik kan mij niet herinneren ooit chloroquine te hebben voorgeschreven. Maar al was dat wel het geval, dan zou ik echt niet weten hoe dit middel eruitziet. Dat weten dokters toch al zelden. Dus bel ik mijn apotheek. De assistente aldaar weet het echter evenmin, “maar het middel kan sowieso niet bij onze groothandel worden besteld.” Wel vindt zij dezelfde naam die ik ook op internet aantref: A-CQ 100 Chloroquine. Vraag mij niet waar die ‘A-CQ’ voor staat. Van chloroquine bestaan een sulfaat- en fosfaatverbinding. A-CQ 100 Chloroquine is het laatste. Dat geldt ook voor – het niet in Nederland verkrijgbare – Resochin, maar dit medicament bevat geen 100 mg maar 250 mg chloroquine.

Resochin is trouwens niet zomaar een merknaam. In 1934 werd deze naam gegeven aan het eerste synthetisch gefabriceerde medicament tegen malaria. Bayer, de producent, vond het middel echter aanvankelijk te giftig voor menselijk gebruik. Wanneer ik op zoek ga naar meer informatie, stuit ik toevallig op de bundel Selbstbestimmt Sterben – Die Chloroquin-Methode van Jessica Düber, uitgegeven in 2017. Ik koop de geactualiseerde en tevens aanzienlijk ingekorte Engelstalige versie die in november 2019 is verschenen. Na alle geheimzinnigheid rond ‘Middel X’ van de Coöperatie Laatste Wil is het even knipperen met de ogen om zomaar te lezen dat 25 gram chloroquine de optimale dosis is voor een ‘self-determined dying’.

25 gram chloroquine als optimale dosis voor ‘self-determined dying’

Düber rekent het haar lezers keurig voor: men moet vijf pakjes met twintig tabletten 250 mg Resorchin aanschaffen. Uit mijn toilettas pak ik een tablet paracetamol. Dat weegt 0,6 gram; 100 tabletten wegen dus 60 gram. Ben je afhankelijk van A-CQ 100 Chloroquine dan gaat het om 250 tabletten, die samen circa anderhalf ons wegen. Dat is letterlijk en figuurlijk een bittere bedoeling: chloroquine is een kinine; een aanverwante kinine zit in tonic en bitter lemon. Om te voorkomen dat men bij vol bewustzijn forse hartritmestoornissen en krampen ervaart, adviseert Düber om vijf minuten na de chloroquine 1000 mg diazepam in vloeibare vorm in te nemen. Gedurende het etmaal voor deze ‘cocktail’ dient vier keer een middel tegen braken te worden gebruikt.

Wie is Jessica Düber? Over haar staat geen woord in het bundeltje met 20 bedrukte pagina’s. De site Bücherworld vermeldt meerdere – deels aanverwante – publicaties van haar maar Die Chloroquin-methode is ‘vanzelfsprekend’ haar meest gelezen titel. In de kantlijn van een artikel in The British Medical Journal (3 juli 1993) over drie gevallen van chloroquine-vergiftiging wordt al in de eerste regel verwezen naar het Franstalige boek Suicide mode d’emploi (handleiding voor suicide) uit 1982. Hiervan werden in Frankrijk meer dan 100.000 exemplaren verkocht. Het boek verscheen in zes vertalingen maar leidde tot een groot aantal rechtszaken. Zes jaar na de verschijning van Suicide mode d’emploi werd de verkoop hiervan in Frankrijk verboden. Zou Jessica Düber door deze uitgave zijn geïnspireerd?

Aan het tiende hoofdstuk over onder meer medicamenten werkte onze landgenoot Piet Admiraal (1929-2013) mee. Deze befaamde anesthesist geldt als één van de grondleggers van de palliatieve zorg in Nederland. In 1980 schreef hij een baanbrekend boekje over de uitvoering van euthanasie (1980) dat naar alle huisartsen en apothekers in Nederland werd gestuurd. Ook werkte Admiraal mee aan de richtlijn ‘euthanasie’ van de KNMG. Zijn medewerking aan Suicide mode d’emploi pleit voor het boek.

Met onder meer Boudewijn Chabot publiceerde Admiraal het boek Informatie over zorgvuldige levensbeëindiging, een uitgave van de Stichting Wetenschappelijk Onderzoek naar Zorgvuldige Zelfdoding (WOZZ). Op internet tref ik de volledige inhoud van de derde, uitgebreide editie van 2008. Tot de ‘Medicijnen die dodelijk kunnen zijn in combinatie met slaapmiddelen’ (hoofdstuk 4) behoort ook… chloroquine. Als dodelijke dosis wordt 11 gram chloroquine-sulfaat of -fosfaat genoemd.

Precies deze vermelding in dit boek van de stichting WOZZ is de enige literatuurverwijzing die ik heb kunnen terugvinden in Self-determined Dying van Düber. In de eerste editie van de oorspronkelijke Duitstalige uitgave was deze 11 gram al opgehoogd tot 15 gram chloroquine. Omdat deze dosis echter afhankelijk zou zijn van het lichaamsgewicht, verhoogde Düber deze in de uitgave, waarover ik beschik, tot 25 gram chloroquine. Een verdere onderbouwing hiervan ontbreekt. Voor wie dit allemaal wat te lastig is, verwijst ze naar de Helium-methode. Daarover schreef Düber een andere bundel.  

Delen