Coaches en dokters

Wie om macht verlegen zit, moet coach worden. Dokter worden geeft natuurlijk meer macht, maar daarvoor moet je wel jarenlang hard blokken. Bij Xzellent (‘voor beter mensenwerk’) kun je voor € 549,- de training ‘Coachen in één dag’ volgen. Doe je bij de NTI de cursus ‘coachen’ in het aanbevolen tempo, dan is dat iets voordeliger: € 492,20; maar je moet dan wel een half jaar lang vijf uur per week studeren. Misschien wel jammer van zo veel tijd en geld, want niemand kan jou beletten om vanaf morgen als coach aan de slag te gaan.

Wikipedia leert ons dat ‘coaching’ uit het Frans komt: “Coach is het Franse en later (rond 1500) Engelse woord voor een wagen om mensen te transporteren van de ene naar de andere plaats. Het besturen van een koets werd coaching genoemd.” Zou het woord ‘koets’ trouwens dezelfde etymologische wortels hebben?

Dr. Vikki G. Brock bestudeerde de geschiedenis en ontwikkeling van coaching en publiceerde hierover het 494 pagina’s tellende standaardwerk Sourcebook of Coaching History (2012). Hierin staat een overzichtelijk plaatje van disciplines die op de een of andere wijze aan ‘coaching’ gekoppeld zijn.

‘In Nederland zijn meer coaches dan huisarten en medisch specialisten bij elkaar’

Nederland telde in 2019 12.766 huisartsen en 47.733 medisch specialisten. Medio 2019 bleek dat bij de Kamer van Koophandel het aantal inschrijvingen, waarbij een vorm van coaching als activiteit wordt opgegeven, in vijf jaar met 66 procent was toegenomen van 37.986 tot 63.006. In Nederland zijn dus meer coaches dan huisartsen en medisch specialisten bij elkaar.

Leven zonder coach lijkt steeds lastiger te worden. Zo men geen gebruik maakt of heeft gemaakt van de diensten van een coach, zal ieder van ons er tenminste wel één kennen. In mijn kennissenkring is dat Saskia*. Officieel is zij nog met haar opleiding tot coach bezig, maar sinds haar inschrijving gedraagt ze zich onmiskenbaar als volleerde coach.

Dokters leren al heel snel om in gezelschap over hun beroep te zwijgen. Anders ben je eeuwig gedoemd om medische ellende te aanhoren. Bij coaches als Saskia ligt dat anders. Gevraagd maar – nog erger – ook ongevraagd strooit zij ruimhartig met haar wijsheden en adviezen rond: ‘je legt de lat te hoog’; ‘je moet wat meer aan jezelf denken’; ‘het gaat niet zozeer om het probleem zélf als wel hoe je hiermee omgaat’; ‘laat de ellende van de ander op zijn bordje liggen’, etc. Saskia is een lieve, betrokken buurtgenoot die een beetje is uitgekeken op haar baan als pedagoog. Nu ze zich echter als coach opstelt, durf ik haar niet meer op te biechten hoe het echt met mij gaat.

Oscar David is niet zomaar coach maar ‘executive coach’ en nog veel meer. Hij ook is de auteur van de bestseller Macht. Op de cover staat: ‘Wie geen macht heeft, loopt niet het risico het te verliezen. Maar wie macht ontbeert, kan er ook niks moois meer creëren. Als we geen macht hebben, kunnen we het niet misbruiken. Maar zonder macht kunnen we ook het verschil niet maken.’ David onderscheidt macht 1.0 (willen (over)heersen), macht 2.0 (willen controleren en reguleren) en macht 3.0 (macht uitoefenen met integriteit). Het tijdschrift LoopbaanVisie wijdde in 2017 een nummer aan ‘Macht en invloed’: ‘We moeten allemaal een bepaalde vorm van macht gebruiken en invloed uitoefenen (…). Voor invloed is vaak tijd nodig, macht werkt directer.’

‘Voor coaches geldt in principe hetzelfde als voor dokters: zij menen het goed en doen hun best’

Voor coaches geldt in principe hetzelfde als voor dokters: zij menen het goed en doen hun best. Er zijn meerdere beroepsorganisaties voor coaches die de kwaliteit willen waarborgen. Toch baart mij de inmiddels onderkende wildgroei zorgen. Creëert het aanbod de vraag of is er daadwerkelijk meer behoefte aan coaching? Het zou kunnen dat er iets in onze samenleving weg dreigt te vallen: het bij elkaar terecht kunnen wanneer je om advies verlegen zit. Hoe vaak voeren wij nog met elkaar iets wat ik zou willen omschrijven als ‘een goed gesprek’. Misschien heeft het iets met vriendschap te maken en juister uitgedrukt: met gebrek aan vriendschap.