Controle zonder duizenden afvinklijstjes

2018 zal het jaar moeten worden waarin we rücksichtslos zullen schrappen in de duizenden invullijstjes die ten behoeve van allerlei ‘kwaliteitssystemen’ ingevuld moeten worden. Met goedbedoelde ideeën als ‘voor iedere nieuwe regel, moeten we twee regels afschaffen’ gaan we het niet redden; dan zijn we nog minstens 10 jaar aan het polderen en onderhandelen over ieder regeltje.

Wanneer we eenmaal willen accepteren dat je niet alles kan meten en 100 procent betrouwbaar kan vastleggen en dat 100 procent veiligheid niet bestaat, ik schreef daar eerder over, kunnen we naar een systeem om nog maar 1 procent van de huidige 3026 variabelen te noteren. Alleen zo maken we het professionele leven van de zorgmedewerkers weer aangenamer en gelukkiger, zodat zij meer tijd aan de patiënt kunnen besteden. Daarnaast is daarnaast voldoende aangetoond dat het welbevinden van de behandelaar, die niet tegen een burn-out aanhangt, samenhangt met de kwaliteit van de geleverde zorg.

Cultuur van steeds maar willen verbeteren en leren van fouten, is een conditio sine qua non

Ondertussen kunnen we ook flink het mes zetten in de cursusindustrie en investeren in de continue scholing en bijscholing van professionals, met een beter rendement. Een cultuur van steeds maar willen verbeteren en leren van fouten, van anderen en van jezelf, is een conditio sine qua non.

Maar hoe goed de intrinsieke motivatie van de gezondheidswerkers, medici, verpleegkundigen, paramedici en alle anderen betrokkenen bij de zorg ook is, een vorm van controle is noodzakelijk. Iedereen ontwikkelt blinde vlekken en het bijzondere van een blinde vlek is dat je zelf, als persoon of instituut, de gebreken niet (meer) ziet.

Nu was, ik zeg expres ‘was’, de leidende gedachte dat door maar alles te meten we wel zouden weten waar het misloopt. Veel van die lijstjes werden ook beoordeeld door de IGJ, voorheen IGZ genoemd, als bron voor controle. Zelf denk ik dat de bijwerking van die op zichzelf onjuiste gedachte was dat men bezig moest zijn met reflectie en kwaliteit, waardoor het wel nut heeft gehad, het Hawthorne-effect.

Maar we moeten nu verder en voor het Hawthorne-effect zijn echt geen 3000 parameters nodig. Hoe gaan we door met continu verbeteren? Hoe gaan we door met het nastreven van transparantie? Hoe gaan we de professionals en hun organisaties controleren?

Maak verbruik van de enorme hoeveelheid kennis die er is

Mijn voorstel is om gebruik te maken van de enorme hoeveelheid kennis die er is. Ik zou IGJ de suggestie willen doen om ieder jaar uit ieder ziekenhuis, ervaren artsen en verpleegkundigen aan te wijzen die ver buiten hun regio 2-3 dagen doorbrengen in een ander ziekenhuis om ‘rond te kijken’ als maatschappelijke verplichte taak. Naast vaste items als ‘is er een aanspreekcultuur?’,’Spreken de medewerkers elkaar aan?’ en ‘Is er een continu scholingsprogramma?’, kijken deze professionals op verschillende afdelingen, praten ze met collegae, observeren ze, en ze dienen na afloop een klein rapport in bij IGJ én het ziekenhuis, maximaal één A4, met aandachtspunten. Het ziekenhuis levert bovendien jaarlijks een lijst van drie items waarin ze willen verbeteren en hetzelfde voor vakgroepen, afdelingen.

Dit systeem zal natuurlijk ook niet perfect zijn, maar het is veel motiverender voor alle betrokkenen en makkelijk om concrete zaken op te pakken. En leerzaam voor alle betrokken partijen. In dit geheel is waarschijnlijk ook nog een rol in te passen voor een ervaringsdeskundige, een patiënt, maar dat verdient meer maatwerk naar mijn idee.

Delen