Corona – impressies

Het is een speling van het lot dat onze aardbol is getroffen door een pandemie waarvan de verwekker uitgerekend dezelfde naam draagt als de patroonheilige die ons juist tegen epidemieën zou moeten beschermen: de heilige Corona. In de tweede eeuw na Christus zou zij op zestienjarige leeftijd vanwege haar christelijke geloof zijn gedood. Volgens één van de andere verhalen gebeurde dit echter omdat ze gemartelde mensen probeerde te troosten. Maar de heilige Corona, die in Oostenrijk ook geldt als beschermheilige van zakenmensen (de voormalige Oostenrijkse kroon was een munt die naar haar zou zijn genoemd) en eveneens de patrones is van grafdelvers, schatgravers, slagers en houthakkers, is nooit echt populair geworden.

Bij de kerstpost zat een wens van Jaap* met een kruisje achter de naam van zijn vrouw Anny. Even dacht ik dat het om een plusteken ging. Het kan toch niet dat Anny is overleden zonder dat ik hiervan afwist? Honderden keren hebben we elkaar ontmoet, het kwam zelden tot een écht gesprek, maar in de loop der jaren groeide mijn respect voor haar. Vol ongeloof zocht ik op internet naar een rouwannonce en inderdaad: Anny blijkt eind maart 2020 te zijn gestorven. In consternatie belde ik mensen op die haar ook gekend moesten hebben. Tweemaal wordt ‘hét virus’ als mogelijke doodsoorzaak genoemd. De pandemie waait inderdaad onzichtbaar door onze straten. Bij een griepepidemie hoor en zie je zieke mensen. Nu niet. Mensen die besmet zijn met het coronavirus vallen even uit het straatbeeld weg. Maar de realiteit leert dat dit niet snel opvalt.

Sébastien, een Franse kameraad uit het kunstcircuit, mailt mij als kerstwens een foto van een vervallen ogende houten hut. Het gaat om meer dan een krot en minder dan een vakantiehuisje. Bij de voordeur hangt een snoer met kerstballen. De man is al de trotse bezitter van drie bouwvallen die hij eigenhandig heeft opgeknapt. Zou dit zijn nieuwe aanwinst zijn? Hij schrijft: “Vanwege de lockdown hebben Sabine en ik ons teruggetrokken in een vissershut midden in de natuur, ver van de bewoonde wereld. Zonder stroom en zonder stromend water. Hier ervaar je wat zuiver geluk is. Het is écht waar: je hebt als mens weinig nodig om gelukkig te zijn. Ik vind het verschrikkelijk om weer naar de bewoonde wereld terug te keren.”

Een telefoontje van een vriend. Hij maakt zich grote zorgen over zijn zoon met de ziekte van Crohn. Het gaat niet goed met hem. Hij kampt met veel buikklachten. Maar in het ziekenhuis wordt de boot afgehouden. Vanwege de pandemie mag de jongen niet langskomen. Waarom er ook geen telefoongesprek met de specialist mogelijk is, vind ik vreemd. Ik bel de patiëntenvereniging, waar ik vriendelijk te woord wordt gestaan. Mijn verhaal wordt herkend. Eenzelfde geluid komt van een vrouw met een ernstige huidaandoening, die bij verergering onmiddellijk opgenomen moest worden. Maar toen dit onlangs gebeurde, was ook zij niet welkom. Een andere vrouw die was uitbehandeld werd juist voor een experimentele behandeling naar een gespecialiseerde kliniek verwezen en liep daar COVID-19 op.

‘De houdbaarheid van compassie en solidariteit blijkt beperkt’

De COVID19-merchandising werkt op volle toeren. Het coronavirus siert T-shirts, sweaters, hoodies, mutsen en petten. Op internet stuit ik op wenskaarten, mokken, speeltjes en sieraden tot en met glazen bollen, waarin het virus figureert. Zelf beschik ik over een knikkergrote metalen replica van het virus (made in China), geinig en tegelijk om je rot te schamen.

Maar wie zouden zich écht moeten schamen? Terwijl het sociale leven van ons allemaal wordt getroffen door de pandemie en ik zie hoe mensen hieronder lijden, gaan leeftijdsgenoten van onze volwassen kinderen, die al helemaal hun sociale contacten missen, toch op wintersportvakantie alsof er niets aan de hand is. Meer nog dan tijdens de eerste golf valt mij op hoe asociaal mensen zich kunnen gedragen. De houdbaarheid van compassie en solidariteit blijkt beperkt.

Maria scoort in zware tijden zoals nu aanzienlijk hoger dan de heilige Corona. De Mariaverering in ’s-Hertogenbosch gaat terug tot in de Middeleeuwen. Volgens een volkslegende zou een beeld van haar in 1315 een nachtelijke rondgang hebben gemaakt in de stad, waarna een einde aan de pestepidemie kwam. De Stille Omgang hield geruime tijd de herinnering hieraan levend. Nadat in 1866 cholera was uitgebroken kreeg de processie weer een nieuwe impuls. In 2017 trok een expositie rond Maria in het Museum Catharijne Convent (Utrecht) onverwacht veel bezoekers. Van medio februari tot eind augustus moet hier een andere Maria – Maria Magdalena – het succes van haar naamgenote evenaren. Is het zinvol om op gezette tijden bij Maria of gewoon thuis een kaarsje aan te steken? Het is mijn manier om aan állen die het duivels zwaar hebben te denken. En mocht je twijfelen of dit zin heeft, voel je dan getroost door een prachtige uitvoering van een muziekwerk, dat aan Maria is gewijd:

*Om redenen van privacy zijn namen gefingeerd.

Delen