Dertig jaar
Het eerste item in het Acht Uur Journaal van afgelopen dinsdag zorgde voor druk verkeer in mijn Twittertijdlijn. De overheersende conclusie was: ondanks de al jarenlang bestaande aandacht voor en rapporten over potentieel vermijdbare ziekenhuissterfte blijft het probleem maar bestaan. Het bracht apotheker Jaap Uithof tot de uitspraak: “Ik krijg het gevoel dat we ergens op een soort onzichtbare schil stoten waar we niet meer doorheen komen qua veiligheid.”
Triest genoeg is dit inderdaad waar. Nog meer rapporten publiceren over potentieel vermijdbare ziekenhuissterfte gaat geen oplossing brengen. Ze breken niet door die onzichtbare schil heen. Volgens het Nivel-onderzoek heeft dit – naast gebrekkige communicatie – onder andere te maken met het gegeven dat de zorg steeds ingewikkelder is geworden. Ziekenhuizen moeten hierdoor meer maatregelen nemen om fatale fouten te voorkomen.
Door ingewikkelder zorg moeten ziekenhuizen meer maatregelen nemen om fatale fouten te voorkomen
Het Acht Uur Journaal zoomde op dit punt in op een hartoperatie in het LUMC. Hierbij moet een checklist aan de muur van de OK waarborgen dat aan alle voorwaarden is voldaan om de ingreep naar behoren en dus veilig te laten verlopen en worden video-opnamen gebruikt om de ingreep te analyseren en daaruit lessen te trekken. “We zien dan dat de communicatie niet heel structureel verloopt”, zei chirurg Robert Klautz hierover. Die communicatie moet gestandaardiseerd worden zoals dat ook in de cockpit van een vliegtuig gebeurt, stelde hij.
Hoogleraar anesthesiologie Johan Spierdijk kwam dertig jaar geleden in hetzelfde ziekenhuis tot precies dezelfde conclusie. Hij maakte er ook wel degelijk werk van om dit standpunt binnen zijn eigen ziekenhuis en in spreekbeurten en interviews uit te dragen. Dan dertig jaar later in het Acht Uur Journaal te moeten horen dat artsen iets kunnen leren van de luchtvaart is toch een beetje pijnlijk.
1 reactie
De zorg kan alleen maar van de luchtvaart leren dat protocollair werken aantoonbaar veel fouten voorkomt. Maar ook dat niet protocollair werken een ‘doodzonde’ is binnen de luchtvaart, die nooit zonder sanctie blijft. Twee krachtige instrumenten…
Nu is het verschil met de zorg, dat:
– er meerdere protocollen bestaan voor dezelfde aandoening – evidence based werken geen ‘must’ is
– diagnostiek in het primaire proces niet bestaat in de luchtvaart
– tijdens de ‘vlucht’ de zorgkoers ineens kan wijzigen
– ‘fasten your seatbelts’ in de zorg niet bestaat
– the ‘zorgcabincrew’ uit veel dan twee of drie professionals bestaat
– er een verschil is tussen een patient- en vliegtuigkarakteristiek
– etc.
Verder zijn er weinig overeenkomsten met de luchtvaart. Ook niet met Lean, ed.
De zorg zal een eigen stijl van werken moeten ontwikkelen, die past bij de processen, organisatie en complexiteit van de zorg, Maar vooal professionals faciliteert, aanspreekt, uitdaagt en verder brengt.
Henk Handlogten
5 december 2017 / 09:01