Duurzaam genoeg?
‘Duurzaam is decennia met minimale begeleiding’, schrijft huisarts Bart Bruijn in reactie op het bericht op Medisch Contact dat uit onderzoek blijkt dat leefstijlinterventies duurzaam effectief zijn voor patiënten met type II diabetes. En daarmee heeft Bruijn wel een punt.
De resultaten uit het onderzoek (gepubliceerd in British Medical Journal) klinken mooi: 67 procent van de in de studie geïncludeerde patiënten gebruikt na 24 maanden minder of zelfs helemaal geen glucoseverlagende middelen meer, en bijna driekwart van de deelnemers die op baseline insuline gebruikten is daar na 24 maanden compleet vanaf.
Kun je na 24 maanden al van een duurzaam medisch onderzoek spreken?
Maar daar was wel wat voor nodig. Deze mensen ontvingen intensieve begeleiding gedurende de eerste zes maanden. Ze bleven ook daarna deel uitmaken van de online community die voor ze in het leven werd geroepen. En na twaalf, achttien en 24 maanden werd ze gevraagd hun gegevens in te sturen. Er waren kortom wél wat stokken achter de deur. Dit maakt de uitkomsten niet minder waardevol, maar biedt toch een terechte nuancering bij dat begrip ‘duurzaam’.
Bovendien viel een flink aantal mensen uit in het onderzoek, stelt hoogleraar diabetologie Hanno Pijl “De reden is niet duidelijk”, zegt hij. Toch is het niet zo moeilijk om te raden waarom ze uitvielen: omdat ze terugverlangden naar de levensstijl die ze gewend waren. Maar raden is niet genoeg, we verdienen het te weten. Want weten hoeveel ‘een flink aantal’ precies is en waarom zij uitvielen, is de juiste, wetenschappelijke basis om te kunnen bepalen of de forse investering die hier is gedaan de moeite waard is om te continueren.
12 reacties
Hoewel ik begrijp wat collega Bruijn bedoelt, is het tot op zekere hoogte een semantische kwestie. Wat noem je duurzaam? Natuurlijk is het uiteindelijk de bedoeling dat een interventie voor type 2 diabetes een leven lang beklijft. Er is echter nagenoeg geen bewijs voor de effectiviteit van enige (inclusief medicamenteuze) interventie over decennia, omdat dergelijke studies onuitvoerbaar zijn. Overigens was de begeleiding vanaf 6 maanden tot 2 jaar minimaal te noemen: mensen waren lid van een online community, en er waren enkele (uiteraard vrijwillige) ‘terugkom dagen’. Daarnaast was er geen professionele steun meer.
Van 47% van de mensen kregen we onvoldoende informatie over HbA1c en/of medicatiegebruik op 24 maanden om ze mee te kunnen nemen in de analyse. Dat betekent overigens niet per definitie dat zij zich niet meer konden vinden in de leefstijladviezen die zij meekregen van het programma. Een belangrijke reden dat we het HbA1c niet konden gebruiken voor de analyse was het feit dat de laatste meting (door de huisarts) buiten een vooraf gedefinieerd ’time window’ viel. In volgende evaluatierondes zullen wij systematisch nagaan wat de oorzaken zijn van een eventueel gebrek aan informatie en of mensen zich nog houden aan de adviezen.
We denken dat het rapport in de BMJ een reëel beeld geeft van wat er in de dagelijkse praktijk gebeurt met mensen met type 2 diabetes die het KDO programma volgen. Dat beeld laat zien dat het helpt (ter verlaging van HbA1c en/of medicatiegebruik) voor een in onze ogen substantiële groep mensen. Dat het nog niet perfect is lijdt geen twijfel. We werken hard aan verbetering van het programma en de wetenschappelijke methode van bewijsvoering voor de effecten van leefstijlinterventies. Wij hebben een groep (inter)nationale wetenschappers bereid gevonden over dat laatste in het najaar met ons een ‘white paper’ te schrijven.
Hanno Pijl
19 augustus 2020 / 14:17Bedankt voor je inhoudelijke reactie Hanno. Het BMJ-artikel geeft een reëel beeld van wat in de dagelijkse praktijk gebeurt bij mensen met type II diabetes die het programma volgden, dat ben ik met je eens. Dat de resultaten daarvan waarde hebben (en nog voor verbetering vatbaar zijn) ook. Maar wat bij mij toch erg blijft hangen, is je opmerking “De reden is onduidelijk” bij het gegeven dat een flink aantal mensen in het onderzoek is uitgevallen. Je zult het toch met mij eens zijn dat het relevant is die reden(en) wel te kennen neem ik aan. Wordt daar nog onderzoek naar gedaan?
Frank van Wijck
19 augustus 2020 / 15:32Ja, ben ik het helemaal mee eens. We hebben (mede nav onze discussie) besloten dat in toekomstige analyses zeker systematisch te onderzoeken en overwegen zelfs alsnog mensen te benaderen om te evalueren wat daar de reden voor is.
In dit kader is ook relevant om de term ‘uitval’ nog eens te overdenken. Het gaat er in geval van onze analyse om dat een substantieel aantal mensen niet beschikte over de benodigde informatie, of de informatie die zij konden geven viel qua timing buiten een in het protocol vastgelegd time-frame. Uitval betekent dus niet per definitie dat mensen zich niet meer conformeren aan de adviezen van het programma (hoewel dat wel het geval kan zijn). Een ander besluit dat we hebben genomen nav onze discussie is dat we ook dat zo struktureel als mogelijk zullen meenemen in toekomstige analyses. Dank voor het meedenken!
Hanno Pijl
19 augustus 2020 / 16:11Je zou kunnen overwegen je data te koppelen aan administratieve gegevens (bv van zorgverzekeraars). Dat geeft geen zicht op alle uitkomsten, maar wel op sommige (bv medicijngebruik). Geeft beter beeld van selectieve uitval en maakt het ook mogelijk om over 2 of 5 jaar ook nog eens naar deze groep te kijken (zonder dat daar weer een survey en dus nog meer non respons voor nodig is).
Bram Wouterse
19 augustus 2020 / 19:18Interessante tip van je Bram. Voor jou het overwegen waard Hanno, lijkt mij. En wat jij schrijft over het navragen bij mensen die zijn uitgevallen zal ook relevante informatie opleveren. Het maakt benieuwd naar vervolgpublicaties.
Frank van Wijck
19 augustus 2020 / 19:56Hoeveel hebben Pijl et al moeten betalen om in dat tijdschrift van derde garnituur te komen?
Dat zou pas journalistenwerk zijn.
G K MItrasing
20 augustus 2020 / 10:46Persoonlijk zou ik BMJ niet betitelen als een tijdschrift van derde garnituur. Of het open staat voor betaalde redactionele bijdragen zal ik het colofon vermeld staan, neem ik aan.
Frank van Wijck
20 augustus 2020 / 18:32Beter je werk doen Frank… het staat niet in The BMJ maar op een betaalsurrogaat.. “BMJ Nutrition, Prevention & Health” zonder enige wetenschappelijke impact..
G K Mitrasing
20 augustus 2020 / 18:54Dat jij dat niet serieus neemt moet je natuurlijk zelf weten. Maar zelfs als je dat niet doet is er nog geen reden kwade opzet te vermoeden van Hanno en zijn medeonderzoekers.
Frank van Wijck
20 augustus 2020 / 19:22Ik heb even het huiswerk van deze journalist overgenomen.
Graag gedaan trouwens:
‘ GOVERNANCE INFORMATION
The NNEdPro Global Centre for Nutrition and Health is an independent not-for-profit social enterprise, registered as a company limited by guarantee, entitled: NEED FOR NUTRITION EDUCATION/INNOVATION PROGRAMME (NNEDPRO) & CAMBRIDGE RESEARCH, EDUCATION AND TRAINING ENTERPRISE (CREATE).
‘NNEDPRO-CREATE’ is the legal holder of the registered international trademark of NNEdPro and its associated intellectual property.
With governance support from the British Dietetic Association (BDA), which hosts our financial operations, we work internationally via a network of partner organisations. Our activities are coordinated by the NNEdPro Headquarters at St John’s Innovation Centre Cambridge, UK
Disclaimer: NNEdPro takes full responsibility for its own views and actions which may not necessarily reflect those of its partners and collaborators, as well as vice-versa. ‘
‘ We are an award-winning interdisciplinary think-tank’.
Beste lezer, trek uw eigen conclusie.
Een denktank! Betaald door de BDA.
Ver weg van BMJ. En inderdaad, ver weg van de wetenschappelijke impact.
E.Kriek
20 augustus 2020 / 22:43Bedankt Edward. Toch een vraag: heb je ook de blog gelezen of alleen Glenn’s kritiek op Hanno Pijl en op de titel waarin de resultaten van het onderzoek gepubliceerd zijn? In de blog zie je dat ik kritiek uit op de beschrijving van de resultaten uit het onderzoek. In zijn twee reacties gaat Hanno daar inhoudelijk op in. Dat lijkt me relevanter dan de vraag in welke titel de resultaten gepubliceerd zijn. Het gaat om de inhoud.
Frank van Wijck
21 augustus 2020 / 08:31Tijd voor een ontspannen muziekje:
https://www.youtube.com/watch?v=XdrlmMtgqGg
E.Kriek
21 augustus 2020 / 14:32