Een glimp

Op de foto trekken twee paar ogen de aandacht. Sinds 1 augustus 2019 geldt in Nederland een verbod op het dragen van gezichtsbedekkende kleding in het openbaar vervoer, overheidsgebouwen, het onderwijs en de zorg. Gezichtsbedekkende kleding wordt gedefinieerd als kleding die ‘het gezicht geheel bedekt of waarbij alleen de ogen zichtbaar zijn’. Maar ik denk niet dat veel mensen een associatie met deze foto zullen maken. Waarom niet? Omdat de foto geen wantrouwen wekt. Nog sterker: we zien weliswaar slechts twee paar ogen maar toch kun je al een inschatting maken de gemoedstoestand van beide mensen.

Dit beeld komt van het Journaal dat de NOS op zondag 31 januari 2021 om acht uur ’s avonds uitzond. Het NOS Journaal is één van de weinige televisieprogramma’s waarnaar ik kijk. Na een flinke portie nieuws zit ik meestal vol. In het betreffende Journaal werd – ik citeer NOS-correspondente Iris de Graaf – “aandacht geschonken aan de grootste protesten in Rusland sinds jaren.” De Graaf: “Voor het tweede weekend op rij gingen vandaag tienduizenden mensen door het hele land de straat op. Ze eisen onder meer de vrijlating van oppositieleider Aleksej Navalny.”

‘Ik zie geen woede, geen boosheid, geen spijt dat hij niet is thuisgebleven maar berusting’

We zien beelden uit verschillende Russische steden. David Jan Godfroid, die als weinig andere correspondenten kan uitdragen wat in mensen leeft, doet verslag vanuit Nizjni Novgorod op zo’n 450 kilometer ten oosten van Moskou. Ik krijg de indruk dat het om een aardige provinciestad gaat maar met ongeveer 1,25 miljoen inwoners blijkt het de op na vier na grootste stad van Rusland te zijn. De reportage duurt 149 seconden. We krijgen slechts een glimp van het gefotografeerde tweetal te zien. Het gaat om een arrestatie. Zonder te weten waarom raken mij deze beelden.

Hoe oud zou de jongen zijn: zestien, zeventien, achttien of negentien? Hij heeft geen stenen naar de politie gegooid, vernielingen aangericht of een winkel geplunderd. De politie arresteert hem louter omdat hij heeft geprotesteerd. Waarom ging hij straat op? Om Nalvalny vrij te krijgen, tegen het corona-beleid (onwaarschijnlijk want hij draagt een mondmasker) of uit onvrede over de corruptie en de economische malaise in Rusland? Iris de Graaf schrijft dat in Nizjni Novgorod normaliter nooit wordt geprotesteerd. Ik kan mij voorstellen dat de ouders van de jongen hem dringend hebben ontraden om de straat op te gaan.

David Jan Godfroid meldt dat in Nizjni Novgorod niet meer dan een paar honderd mensen protesteerden en dat het er ‘haast gemoedelijk’ aan toeging. Toch – zegt hij ook – was er een enorme politiemacht op de been en verdwenen er circa 95 mensen in arrestantenwagens. Op de foto zien we slechts twee paar ogen. De agent richt zijn blik oplettend naar elders en heeft geen aandacht voor de jonge arrestant. De jongen wordt zo mak als een lammetje afgevoerd. Ik zie geen woede, geen boosheid, geen spijt dat hij niet is thuisgebleven maar berusting. Hij komt op voor iets goeds, al loopt hij volgens Iris de Graaf het risico om voor langere tijd in de gevangenis te belanden. Ik weet helemaal niets van de jongen en toch heb ik met hem te doen alsof hij vlakbij woont. Maar Nizjni Novgorod ligt op 31 uur en 30 minuten rijden van hier.