Een goed begin

50 procent van de Nederlanders heeft onvoldoende vaardigheden om zelf regie te voeren over gezondheid, ziekte en zorg, blijkt uit een onderzoek van het Nivel. Wie dit een zorgwekkend percentage vindt, heeft gelijk, maar vergeet dat we uit een decennialange periode komen waarin we voornamelijk gerustgesteld en over de bol geaaid zijn. We zijn verwend geweest (of betutteld, afhankelijk van je standpunt) door een overheid die niet alleen precies wist wat goed voor ons was, maar ons ook uitvoerig hierover voorlichtte. Zelf nadenken was nauwelijks nodig, alles was voor ons geregeld. Postbus 51 legde keurig uit hoe dat precies gebeurde, en waarom dat goed voor ons was. We konden gerust gaan slapen, er was niets aan de hand.

Dat 50 procent van de Nederlanders wél voldoende vaardigheden heeft om zelf regie te voeren over gezondheid, ziekte en zorg, vind ik dus een verrassend hoog getal. Een glas dat half vol is, is een goed begin.

Natuurlijk neemt dit niet weg dat de komende periode een enorme investering nodig is om ook die andere 50 procent de nodige gezondheidsvaardigheden bij te brengen. Het Nivel hanteert voor dit begrip gezondheidsvaardigheden twee definities. De enge heeft betrekking op lees- en rekenvaardigheden en het vermogen om de juiste informatie te vinden en te verwerken. De brede gaat ook om zelfvertrouwen, motivatie, kritisch vermogen en sociale vaardigheden. Op papier lijkt de oplossing dus simpel: versterk de lees- en rekenvaardigheid van mensen en hun zelfvertrouwen om meer eigen regie te nemen zal vanzelf toenemen. Zo eenvoudig zal het in de praktijk echter niet zijn. De enige échte oplossing ligt in een maatschappij waarin voldoende mensen iets voor andere mensen over hebben.

Delen