Een grandioos idee

Kijken is knap lastig. Wat zien wij wel en wat niet? Onze perceptie van kleuren wordt bepaald en tegelijk beperkt door de limieten van staafjes en kegeltjes. Ons brein filtert niet alleen wat wij waarnemen, maar structureert ook wat wij (moeten) zien. De één is op andere dingen gefocust dan de ander. Dat leidt tot twee vragen: 1. wat nemen wij niet waar omdat dit buiten de grenzen van ons perceptievermogen valt, en 2. hoezeer wordt onze waarneming geconditioneerd door ons brein?

Meng wat basale medische kennis met filosofische inzichten van bijvoorbeeld Immanuel Kant en Maurice Merleau-Ponty en je komt tot dergelijke vragen. Nourhan heeft noch geneeskunde noch filosofie gestudeerd. Maar deze 29-jarige Syriër die zes jaar en zes maanden geleden asiel aanvroeg komt uit zichzélf tot dit soort vragen. Na onze eerste ontmoeting beschouwde ik het als mijn taak om als tijdelijke ‘wijze pa’ zijn ogen te openen voor de Nederlandse samenleving.

Het drama van veel vluchtelingen met een verblijfsvergunning is dat zij in een vicieuze cirkel belanden. Het zijn vaak intelligente, talentrijke mensen met een groot doorzettingsvermogen, maar in Nederland blijven ze hangen in de onderste regionen en dat bepaalt ons beeld van hen.  De intelligente en talentrijke Nourhan heeft er zelf mede ook voor gekozen om graszoden te leggen, vuilnis op te halen, maaltijden te bezorgen en huizen schoon te maken.

Van onderen af observeert Nourhan hoe mensen in Nederland leven en met elkaar omgaan. Dat doet hij heel scherp. Nourhan laat zich letterlijk en figuurlijk niet kennen. Hij dringt zich niet op maar stelt op het juiste moment de juiste vragen. Wat op hem afkomt vult zijn brein dat continu volle toeren draait. Een tijdje geleden vroeg hij zijn huisarts of je hoofdpijn van te veel nadenken kunt krijgen. ‘Ja’, zei de dokter. Ik weet niet of het waar is maar ik zou dat ook gezegd hebben.

Tijdens zijn verblijf in Nederland is Nourhan vrijwel continu geconfronteerd met vooroordelen, kleine en grotere pesterijen, discriminatie en allerlei vormen van machtsmisbruik. Wanneer ik in zijn schoenen stond, zou ik een verbitterd man zijn geworden. Nourhan valt soms stil en is dan onbereikbaar. Maar hij ondergaat alles zonder zijn menselijke waardigheid te verliezen. Onlangs eindigde hij een ingesproken boodschap in met de woorden: ‘Er is geen weg zonder lijden!’

‘De waarheid ligt voor je – Laten wij het voor je zien’

Op een creatieve en zelfs humoristische wijze bindt Nourhan de strijd aan met negativiteit en frustraties. Hij heeft voor Nederlanders voor wie kijken te vermoeiend wordt een grandioos idee op papier gezet: bestel op internet een oog, krijg er gratis een tweede oog bij en laat ánderen voor jou kijken. Beide ogen worden gratis bezorgd. Nourhan heeft zelfs al een mooie reclameleuze bedacht: ‘De waarheid ligt voor je – Laten wij het voor je zien.’

De meeste mensen in onze samenleving worden louter nog getriggerd door uitwassen van onverdraagzaamheid, agressie, doorgeslagen kapitalisme en materialisme, egoïsme, dolgedraaide overheidsorganen etc. Nourhan observeert hoe mensen in ons land waarnemen. Hij merkt hoeveel ons ontgaat en hoezeer onze waarneming vanuit het brein wordt gedresseerd door hetgeen wij als zoete koek slikken.

Ik ken niemand die zo bewust leeft als Nourhan. Hij is doordrongen van het besef dat zijn bijna driejarige dochter Dima het in veel opzichten beter heeft dat zijn ouders in Syrië. Vanuit datzelfde besef waardeert hij ook de positieve kanten van Nederlanders. En inmiddels heeft hij misschien wel het mooiste plekje van Nederland ontdekt: het strand van Schiermonnikoog. Hier voelde Nourhan zich zo gelukkig dat hij zelfs de zee toezong. Een overijverige ambtenaar dreigde met een boete van € 200,- omdat hij op het strand had overnacht. Dat vond Nourhan wat te gortig maar voor € 100,- komt hij graag nog eens terug.

Delen