Een vertederende groet

‘Leven zonder tederheid…. nee, nee, nee, dat zouden wij niet kunnen!’  Vanuit de plek waar ieder van hen woont en – tijdens de strenge lockdown – opgesloten zat werkten 45 chansonniers, chansonnières en musici belangeloos mee aan een gezamenlijke vertolking van ‘La tendresse’ (de tederheid), een vertederende groet aan ‘allen die direct of indirect door de pandemie van Covid-19 zijn getroffen’. In een paar weken tijd werd op Youtube het filmpje met als titel ‘Symphonie confinée’  (samenklank tijdens quarantaine) tussen de 3,5 en 4 miljoen keer bekeken.

‘Leven zonder tederheid’ schijnt in de medische branche overigens wél goed te kunnen. Op Google levert ‘tederheid en geneeskunde’ althans geen enkele treffer op. Ook PubMed, dé site voor medische vakliteratuur, wil er niets van weten.  Aan het begrip ‘Tenderness Care’ kleeft een negatief imago. Anders dan bij een glimlach, die in de zorgsector nog wel door de beugel kan, is ‘tederheid’ gekoppeld aan een gebaar oftewel iets lichamelijks, waarbij het in medische ogen al snel de verkeerde kant op kan gaan.

Het chanson ‘La tendresse’, geschreven door Noël Roux (tekst) en Hubert Giraud (muziek), is in 1963 vertolkt door de acteur, komiek en zanger Bourvil (1917-1970). Het werd een groot succes.

Een jaar later werd het ook opgenomen door de actrice en zangeres Marie Laforêt (1939-2019).

Liesbeth List (1941-2020) zong het liedje zowel in het Frans als in de Nederlandse vertaling.

In 2018 werd ‘La tendresse’ een megahit in de uitvoering van de kindergroep ‘Kids United Nouvelle Génération’, ooit voortgekomen uit een campagne van UNICEF.

Niet alleen in de zorgsector maar ook daarbuiten lijken we enigszins huiverig te zijn voor ‘tederheid’. In de letterlijke Nederlandse vertaling van de Franse tekst  luidt de titel ‘Genegenheid’ en bij Liesbeth List heet het liedje ‘Zonder liefde’. Maar zowel in ‘genegenheid’ als ‘liefde’ gaat datgene, wat ‘tederheid’ kenmerkt – maar hetgeen zich lastig laat omschrijven – verloren. De Nederlandse cultureel antropoloog en cultuurfilosoof Ton Lemaire wijdde in 1968 een bundel aan ‘De Tederheid’.

Wat maakt de ‘Symphonie confinée’ zo bijzonder? Juist in de – door de pandemie gecreëerde – ‘anderhalvemetersamenleving’ wordt de vinger op een gevoelige plek gelegd: de verbanning van alledaagse maar toch hele wezenlijke vormen van lichamelijk contact. De impact hiervan – iedereen voelt aan den lijve het gemis – wordt niet alleen benaderd vanuit een heel luchtig – bijna vrolijk – liedje maar ook met humor in beeld gebracht. Deze uitvoering van het chanson maakt je blij! Wat mij betreft mag tederheid terug in de zorg!