Euthanasie-puzzel
1 Nederlandse Vereniging voor een Vrijwillig Levenseinde (NVVE) – 28 maart 2022
De NVVE maakt zich zorgen over de sterke toename van het aantal palliatieve sedaties in Nederland. In zeven jaar tijd is het aantal gestegen van 18 procent naar inmiddels ruim 22 procent van alle sterfgevallen. (…) Er zijn (…) signalen dat artsen een euthanasieverzoek omzeilen en voor palliatieve sedatie kiezen, mede omdat aan euthanasie strafrechtelijke gevolgen kunnen kleven. Palliatieve sedatie mag volgens de NVVE geen sluiproute voor euthanasie worden.
2 Jaarverslag 2021 Regionale Toetsingscommissies Euthanasie (RTE) – 31 maart 2022
In 2021 heeft de RTE 7.666 meldingen van euthanasie ontvangen. Dat is 4,5 procent van het aantal mensen dat in dat jaar in Nederland is overleden. Zowel het aantal meldingen als het percentage van het totale sterftecijfer is gestegen ten opzichte van het jaar ervoor met 10,5 procent respectievelijk 0,4 procent. In zeven van de in het afgelopen jaar beoordeelde meldingen kwam de RTE tot het oordeel dat de behandelend arts bij de toepassing van euthanasie niet heeft gehandeld in overeenstemming met de wettelijke zorgvuldigheidseisen. Dit betekent dat artsen in overgrote meerderheid zorgvuldig handelen.
3 Eigen overweging
Mijn loopbaan als huisarts omvatte twee decennia. In 1984, kort na de start, werd euthanasie door de KNMG ‘toelaatbaar’ geacht. Aan het eind voelde je vanuit de beroepsgroep een morele druk om euthanasie uit te voeren. De inwerkingtreding van de euthanasiewet in 2002 vloeide voort uit eerdere ontwikkelingen en zal zeker de zorgvuldigheid ten goede zijn gekomen. Maar de impact hiervan voor de praktijk is volgens mij anders geweest dan vaak wordt gedacht. De toename van het aantal sterfgevallen door euthanasie bevestigt bovendien dat je met wetgeving geen maatschappelijke trends kunt reguleren. De onderstroom is hiervoor te krachtig.
‘Met wetgeving kun je geen maatschappelijke trends reguleren’
4 KNMG – 31 maart 2022
Huisarts Marloes Tack (40): “Ik ben tien jaar verder na mijn eerste euthanasie en ik heb er niet één gedaan waar ik een minuut korter van heb geslapen.” Tack ziet de vraag naar euthanasie in verschillende situaties breder worden dan de bereidheid van de uitvoerende dokters (…) Het valt haar op dat men name haar jongere collega’s soms huiverig zijn om aan euthanasie te beginnen, ook voor de ‘minder complexe’ gevallen, die het meeste voorkomen. Een zorgelijke ontwikkeling, vindt ze. “Ik denk dat we in Nederland euthanasie goed hebben geregeld en dat die vrees dus niet nodig is.”
5 Trouw – 1 april 2022
Jeroen Recourt, landelijk voorzitter van de RTE: “De afgelopen jaren zien we meestal een stijging van 10 procent. Ook in de eerste maanden van 2022 zet die door. (…) Dat mensen kiezen voor eigen regie over de dood, past bij een geïndividualiseerde samenleving. (…) Hoewel we daarvoor geen aanwijzingen zien, moeten we uitsluiten dat de toename niet komt omdat alternatieven niet goed voorhanden zijn. Bijvoorbeeld omdat de zorg in de terminale fase niet goed zou zijn geregeld of omdat verpleeghuizen verschrikkelijk zouden zijn.”
6 Eigen overweging
Als huisarts heb ik geen ervaring met euthanasie en palliatieve sedatie. Heb ik patiënten in de steek gelaten? Moet ik mij schuldig voelen? Misschien lag mijn handelen in het schemergebied tussen euthanasie en palliatieve sedatie, een weg die sinds de euthanasiewet is afgesloten. Maar ik was eerlijk naar patiënt en familie, probeerde in alle registers van het lijden steeds de juiste toon te vinden, en beschouwde doodgaan als een intiem gebeuren. Wat betreft mijzelf opteer ik voor euthanasie en nog liever voor een laatstewilmiddel (maar beslist geen X). Ik wil dit ofschoon ik het eigenlijk liever niet zou willen maar voel mij meegezogen in een stroom waaraan niet valt te ontkomen. Het lukt mij niet deze puzzel af te krijgen. Ik kom er niet uit!
2 reacties
Waar kom je niet uit? Ik snap niet precies voor welk dilemma je staat.
Menno Oosterhoff
6 april 2022 / 11:55Beste Menno,
Tot hoever moet je als auteur gaan wanneer wordt gevraagd naar iets strikt persoonlijks?
Enerzijds wil ik vooral om praktische overwegingen euthanasie. Anderzijds wil ik het in mijn hart liever niet.
Het zou kunnen dat dit antwoord wat al te beknopt overkomt.
Wat betreft die praktische overwegingen spelen onder meer de door mij ingeschatte belastbaarheid van mijn naasten, de beperkte thuiszorg-mogelijkheden in mijn woonomgeving en het wat afnemende vertrouwen in de medische zorg, gebaseerd op ervaringen van goede kennissen.
Wat betreft mijn ‘diepere’ wil heb ik nog altijd enige moeite met vooral het abrupte levenseinde bij euthanasie. Dat lijkt mij trouwens ook voor mijn naasten pijnlijk. Palliatieve sedatie lijkt dan voor de hand te liggen maar helaas
is de praktijk weerbarstig (zo blijkt uit de praktijk). Ik vind het verschrikkelijk
om mensen heel veel pijn te zien lijden, omdat de begeleiding naar mijn
gevoel tekort schiet.
Hopelijk is hiermee het dilemma duidelijk.
Nog drie losse opmerkingen:
1/
In de laatste tien jaar zijn veel mensen in mijn naaste omgeving overleden. De kennis rond terminale zorg is er wel maar artsen moeten ook bereid zijn om hierop een beroep te doen door bijvoorbeeld bijtijds een palliatief team in te schakelen. Ik heb de indruk dat dit te weinig gebeurd. Het zou goed zijn wanneer naaste familie hierop ook een beroep kan doen. In sommige regio’s schijnt dit te kunnen maar in andere regio’s (waaronder de regio waar ik woon) niet.
2/
Er blijkt een weg tussen euthanasie en palliatieve zorg mogelijk te zijn maar deze vergt een aanpassing in de wetgeving.
3/
Het begrip ‘lijden’ verdient herwaardering, juist in de zorg.
Hartelijke groet,
Ignace
Ignace Schretlen
6 april 2022 / 12:56