Excellent maar niet beter
Vroeger stond op het schoolrapport bij het cijfer 10: uitmuntend. Tegenwoordig heeft men het over ‘excellent’. Ligt beter op de tong! Ik ben altijd een laagvlieger geweest die het moest hebben van zesjes en zevens. Dat was geen calculerend leergedrag. Meer zat er bij mij domweg niet in. Ik heb écht altijd stinkend mijn best gedaan. Dat moest ook wel. Anders zou ik volgens moeder later in de goot belanden. En om mij extra te ‘stimuleren’ dreigde ze met de kostschool wanneer ik niet tot het uiterste ging.
In mijn puberteit zweerde ik bij god en de duivel tegelijk: wanneer ik ooit vader word, hoeven mijn kinderen de aanpak van mijn moeder niet te vrezen. Ook als puber en student moet je immers van het leven kunnen genieten. Dat dochterlief bij de uitreiking van een bul ‘excellent’ werd genoemd, is dus beslist niet aan mij te wijten. Universiteiten draaien de duimschroeven aan: achterblijvers dreigen uit de boot te vallen en de rest voelt de druk om ‘te excelleren’ want alleen voor de allerbesten zou een goede baan zijn weggelegd. Ik denk dat universiteiten alles doen om zélf het imago van ‘excellent’ te krijgen.
Ik benijd niet het legioen studenten dat nu de poorten van medische faculteiten binnenstroomt. Het was al behoorlijk dringen geblazen en het gros is afgevallen. Dit jaar waren er voor de studie geneeskunde 9174 aanmeldingen en slechts 2785 plaatsen. De ‘happy few’ zullen het niet gemakkelijk krijgen. Voeg daarbij de bijbaantjes en sociale verplichtingen, het bombardement aan prikkels via de sociale media wanneer je jezelf hiertegen tenminste niet wapent, en de alcohol om de spanningen van je af te laten glijden.
Een goede dokter moet dan vooral de kunst verstaan om zichzelf te blijven
Worden toekomstige artsen betere dokters dan degenen die nu geneeskunde uitoefenen of degenen die inmiddels gepensioneerd zijn? Je zou het kunnen denken omdat er continu aan medische opleidingen wordt gesleuteld. Maar een halve eeuw geleden gebeurde dat ook al en over halve eeuw zal dat nog steeds het geval zijn. Tot nu toe kan van geen enkele opleiding worden gezegd dat deze de beste dokters heeft opgeleverd.
Zijn goede dokters ooit de knapste koppen van de klas geweest? Of excellente studenten? Ik kan mij niet heugen hierover ooit een gedegen onderzoek gelezen te hebben. De goede dokters die ik ken behoorden zeker níet tot de allerbesten. Zelf beschouw ik een gedegen medische opleiding louter als een randvoorwaarde. Hoe een medisch student zich ontwikkelt, lijkt mij vooral af te hangen van zijn of haar persoonlijkheid, betrokkenheid en inzet. En eenmaal in de praktijk gaan de omstandigheden heel zwaar meetellen.
Ik denk dat er heel veel middelbare scholieren zijn met de potentie om later als goede dokter te kunnen fungeren. Velen van hen komen echter niet door de selectie heen. En van degenen die wel aan de studie geneeskunde beginnen, mag je hopen dat ze niet gedemotiveerd raken. Mijn grootste angst voor hen ligt echter veel later, wanneer het werk hen wacht. Dan vergt het heel wat om bestand te zijn tegen alle druk van buitenaf. Een goede dokter moet dan vooral de kunst verstaan om zichzelf te blijven.
