Exit vrije artsenkeuze?
De vrije artsenkeuze staat weer onder druk. Dit keer is het de Nederlandse Zorgautoriteit (NZa) die pleit voor afschaffing ervan. Want de vrije artsenkeuze belemmert volgens de NZa een effectieve zorginkoop. Met die stelling neemt de NZa weer stevig plaats op de schoot van een van de machtigste en rijkste particuliere lobby-organisaties van het land, Zorgverzekeraars Nederland.
De Nza publiceerde op 12 maart jl. haar Monitor Zorginkoop. De belangrijkste conclusie van de NZa is dat de zorgverzekeraars “nog beter zorg kunnen inkopen als zij mogen kiezen om niets te vergoeden voor zorg geleverd door aanbieders waar geen contract mee is.” Nu nog is in de wet geregeld dat in die gevallen de zorgverzekeraar wél een (redelijke) vergoeding moet betalen. Die vergoeding bedraagt tussen de 70 en 80 procent van de kosten die de zorgverzekeraar betaalt als wel sprake is van gecontracteerde zorg. Behoorlijk goedkoper dus. Het is evident dat het goed is voor de winst van de zorgverzekeraar als deze niets meer hoeft te vergoeden voor niet-gecontracteerde zorg, maar waarom dat goed zou zijn voor de patiënt is volslagen onduidelijk. Want als de NZa haar zin krijgt, bepaalt straks de zorgverzekeraar naar welke arts of instelling de patiënt mag gaan. De patiënt heeft dan dus niets meer te kiezen. Een echte besparing op de kosten is echter feitelijk pas mogelijk als de aanbieders die gecontracteerd worden nog verder worden uitgeknepen. Want alleen door zorgaanbieders van vergoeding uit te sluiten neemt de zorgvraag natuurlijk niet af.
BNR besteedde diezelfde dag aandacht aan de conclusie van de NZa en interviewde de woordvoerder van de NZa, Natasja Wijnbeek. Die leek geen problemen te hebben met het verdraaien van de waarheid om haar boodschap te onderbouwen. Zij verdedigde het afschaffen van de keuzevrijheid van de patiënt door te wijzen op het volgens haar positieve effect ervan voor de hoogte van de premie. Zonder daarvoor overigens enige onderbouwing te leveren, stelde NZa dat de zorgpremie met 100 euro omlaag zou kunnen.
De NZa vindt dat wij met elkaar een belangrijk recht op moeten geven. Met het vooruitzicht van een veronderstelde kostenbesparing gelijk aan het bedrag dat een Nederlander jaarlijks gemiddeld aan de kapper uitgeeft, stelt de NZa dat die besparing voor iedereen belangrijker zou moeten zijn dan de vrije artsenkeuze. De NZa toont zich kritiekloos waar het gaat om de grote nadelen die het afschaffen van de vrije artsenkeuze met zich meebrengt. Daarmee getuigt de NZa zich geen goede toezichthouder, maar alleen een verlengstuk van de toch al oppermachtige lobby van de zorgverzekeraars.
De NZa van nu lijkt qua gedrag en houding sterk op de toezichthouder voor de banken, DNB, van voor de kredietcrisis. DNB was meer een faciliterende partij voor de grote banken, die hun invloed en macht steeds verder uitbreidden. Met inmiddels bekende gevolgen. De maatschappelijke consequenties van het falende toezicht zijn nog dagelijks zichtbaar. Wanneer de woordvoerder van de NZa zelfs leugens niet schuwt, belooft dat niet veel voor het functioneren van de voor de zorg zo invloedrijke overheidsinstelling.
Blijkbaar kunnen slechts weinigen zich voorstellen dat de politiek in Nederland daadwerkelijk zal besluiten tot het afschaffen van een van de belangrijkste rechten die we hebben, namelijk die van de vrije artsenkeuze. Want zelfs patiënten- en consumentenorganisaties roeren zich niet en het is toch nauwelijks denkbaar dat zij het afschaffen van de vrije artsenkeuze een gewenste ontwikkeling vinden. Want dat grote en machtige organisaties als zorgverzekeraars – met een primaire focus op kosten en winst – altijd de beste keuze voor de patiënt maken, is volstrekt onaannemelijk. Dit nog los van de vraag of het wenselijk is om dergelijke grote en private organisaties zoveel macht en invloed te geven. Want gebleken is dat dat op termijn altijd ten koste gaat van het belang van de burger.
Het is de werkelijkheid dat het voorstel al enige tijd bij de tweede kamer ligt, in afwachting van een gunstig moment van behandeling. Het is niet uit te sluiten dat besluitvorming op korte termijn – net voor of na een of andere crisis in de kamer – plaatsvindt en dat het advies van de NZa door de minister wordt gevolgd. Het is dan de vraag of de volgende parlementaire enquête zich richt naar de vraag hoe het toch zo heeft kunnen komen dat het in kwalitatief opzicht als zeer goed bekend staande Nederlandse zorgstelsel in enkele jaren tijd tot een bedenkelijk niveau is afgedaald. Het is te hopen dat het publiek zich de consequenties van het afschaffen van de vrije artsenkeuze op tijd realiseert en dat de volksvertegenwoordigers snel wakker worden. Want zulke belangrijke rechten uitruilen voor de kosten van kappersbezoek lijkt toch wat al te goedkoop.
23 reacties
De vergoeding bij niet gecontracteerde zorg is 80-60%. Dit is dus goedkoper dan 100% bij gecontracteerde zorg. Het is niet zo dat niet gecontracteerde zorg wegvalt bij aanpassen artikel 13 ! De voorgestelde besparing en premieverlaging is onjuist !
Het stuitende artikel van Frank van Wijck dat de burger niet in staat om de juiste zorgaanbieder te kiezen of slechts achteraf te laat is een stuitende minachting voor de burger.
In geval van een ernstige ziekte (bijv kanker) zou ik toch echt kiezen voor bijvoorbeeld Anthonie van Leeuwenhoek.
Mensen zijn echt veel slimmer dan hij denkt !
henk de jong
14 maart 2014 / 14:35Reken maar dat dat voorstel er even vlak voor de vakantie doorheen gejast wordt #mark my words
Diep triest hoe een goed NL vrije keus zorgsysteem de nek wordt omgedraaid
Roelof Veenbaas
14 maart 2014 / 19:26De NZa is echt een verderfelijke totalitaire instelling… Met dank aan de politici in de Tweede en Eerste Kamer.
G K Mitrasing
14 maart 2014 / 20:43Petitie Keuzevrijheid Zorg http://www.fysiotherapiewetenschap.com/form/?url=petitie-keuzevrijheid-eerstelijnszorg
Drs. D.M. Keesenberg
14 maart 2014 / 22:02@Henk de Jong: U bent het oneens met mij dat de burger niet in staat zou zijn om de juiste zorgaanbieder te kiezen. In discussies over de zorg lees ik vaak dat zorgverzekeraars niet op de stoel van de zorgaanbieders moeten gaan zitten omdat ze totaal geen verstand hebben van de kwaliteit die de zorgaanbieders leveren. Het werk van de zorgverzekeraars is zorgaanbieders contracteren voor hun verzekerden. Je kunt discussiëren over de vraag of ze dit goed doen of niet, maar feit is dat dit hen in contact brengt met die zorgaanbieders. En die zullen hun best doen om in het contracteringsproces uit te leggen welke kwaliteit zij bieden. Bij de zorgverzekeraars werken bovendien mensen die zelf als arts, apotheker, fysiotherapeut et cetera hebben gewerkt. Ook zij zullen wat weten over kwaliteit van zorg.
Als verzekerde heb je slechts een enkel belang zolang je gezond bent: niet meer premie betalen dan nodig is. Je hebt als gezonde verzekerde geen reden om je te verdiepen in de kwaliteit van de zorgprofessionals. Komt het moment dat je ziek wordt, dan moet je ineens gebruik gaan maken van de diensten van een arts, apotheker, fysiotherapeut et cetera. Hoe kun je dan als beginnende patiënt weten dat je de juiste keuze maakt? Je komt daar pas na verloop van tijd achter. En natuurlijk moet je dan naar een ander kunnen als je vindt dat je de verkeerde keuze hebt gemaakt. Een keuzemogelijkheid moet er dus altijd zijn. Maar dit is nog geen argument om volledige keuzevrijheid overeind te houden.
Frank van Wijck
14 maart 2014 / 23:19De besparing zit niet in het niet meer vergoeden van niet gecontracteerde zorg maar in het nog meer onder prijssdruk zetten van de wel gecontracteerde zorgverleners! Maar u kunt natuurlijk altijd nee zeggen tegen de in uw regio prominent aanwezig verzekeraar. Helaas zult u als eenling het natuurlijk nooit winnen bij de onderhandelingen over de prijs van het door u te leveren zorgproduct. Niet akkoord gaan betekent dan gewoon geen brood op de plank. Dit is alleen tegen te gaan wanneer u als zorgverleners massaal afspreekt helemaal geen contracten te tekenen of besluit (samen met patientenfederatie/verenigingen) een eigen ziektekostenverzekering in het leven te roepen. De Diabetesvereniging heeft dat ooit geopperd. Van de zorgverzekerden hoeft u geen steun te verwachten. Zolang die consument zijn en nog geen patient kiezen de meesten voor de goedkoopste verzekering. Dat ze daar vaak spijt van hebben als ze eenmaal patient zijn. Tja dan ben je te laat. Een brandend huis…. snapt u.
J. de Vries
15 maart 2014 / 06:28@Frank van Wijck: Beste Frank, je redenering steunt op de veronderstelling dat de zorgverzekeraars wél weten wat goed zou zijn voor de patiënt. En dat is een aanname die nergens op is gebaseerd. Net zoals de aanname dat de premie met 100 euro omlaag kan. Maar als dat al kan, dan is het de vraag of mensen zich ervan bewust zijn dat ze voor 100 euro de vrijheid willen opgeven. Wat is de volgende stap? Voor 200 euro ons stemrecht opgeven omdat ook geld bespaard? Jouw vertrouwen in de klantgerichtheid van zorgverzekeraars is wel erg groot, daar waar gezond wantrouwen in de enorme bureaucratie binnen hun organisaties meer op zijn plaats zou zijn. En uiteindelijk zijn de grote vier private ondernemingen – waarvan de grootste (Achmea) zelfs deels in handen is van een bankinstelling (Rabobank) – die de focus hebben op de kosten, en de winst. Kijk maar naar de toestanden in Amerika.
Edwin Brugman
15 maart 2014 / 10:01Beste Franck van Wijck. Het doet er helemaal niet toe of de zorgverzekeraars wel of niet goed zijn. Daar mag ik enigszins op vertrouwen. Waar het om gaat is de balans tussen zelfkiezen als patient en wat je voorgeschoteld krijgt. Overigens ontvang ik krijg bewijs over de kwaliteit van de zorg. Echte inhoudelijke kwaliteit van de zorg. Ik zou weten welk kwaliteitssysteem er dan voorhanden is. Dan bedoel ik niet iso etc maar outcome reported verslagen.
Verder zou ik het boek wishdom of the crowds aanbevelen ! Zegt iets over de dat we met zn allen echt niet dom zijn.
henk de jong
15 maart 2014 / 10:22“Als verzekerde heb je slechts een enkel belang zolang je gezond bent: niet meer premie betalen dan nodig is. Je hebt als gezonde verzekerde geen reden om je te verdiepen in de kwaliteit van de zorgprofessionals”.
Zie hier de denk- en redenatie fout van Frank van Wijck, en met hem vele anderen in Nederland.
Een verzekerde heeft er alle belang bij om bij te dragen aan het in stand houden van een zorgnetwerk dat klaar staat om hem te behandelen en te genezen als de nood aan de man/vrouw is.
Iedere verzekerde wil als de tijd daar is dat de gemeenschap State of the Art zorg aanbiedt, conform richtlijnen en standaarden die er naar de welstand en welvaart van het land bij horen.
Zo wordt althans gehandeld en gedacht in alle overige landen in de EU. Behalve in landen als USA en NL. Unieke situatie. Vindt zijn oorsprong in het verre verleden.
Kronkel in gedachtengoed is te behandelen, maar aandoening is wel hardnekkig. Verzuiling in politiek en ambtelijk Nederland is nog steeds aanwezig en de lobby van de private verzekeraars is nog als vanouds dominant en leidend. Vraag het Hannie van Leeuwen. Voormalig adviseur van private verzekeraars.
Ga eens te rade in Engeland, België, Scandinavische landen. Maar ja, daar is sprake van solidariteit tussen gezond met ziek, jong met oud en rijk met arm. Zoals Hans Hoogervorst het naar waarheid zelf zei: in Nederland is er sprake van omgekeerde solidariteit en dat werd tijd.
Hans Hoogervorst is dus zelf verhuisd naar een fijn land met echte solidariteit.
Keuzemogelijkheid die FvW en de zijnen, o.m. CZ en Menzis, de burgers willen aanbieden is een bijzonder valse en zeer onoprechte: het Model T Ford. Alle auto’s in alle mogelijke kleuren zijn te kiezen, als het maar een T Ford Zwart is; dat bieden wij.
Over kwaliteit is niets bekend en daarom moet de absolute keuzevrijeheid blijven bestaan; echte restitutie verzekeringen waarbij de keuze ligt bij de verzekerden.
Vraag het de medisch specialisten zelf waar zij hun vrouw en kinderen laten behandelen. Zolang de kwaliteit onder de pet blijft bij NVZ, Orde en IGZ zelf is dat voor de burger de enige vraag die er toe doet.
Voer Mayo Clinic in als benchmark model, neem hun statistische modellen simpelweg over, en zet alles op het internet en alles komt vanzelf goed. Vergeet niet; ook Mayo Clinic geeft geen garantie voor uitkomst van behandeling. Zorg is geen auto handel.
ANH Jansen
15 maart 2014 / 10:52De denkfout van mensen is niet dat je als gezonde mens geen reden hebt om je in de zorg te verdiepen. De denkfout is gezondheid gelijk te stellen aan gezondheidszorg. “Gezondheid is het grootste goed”,luidt een bekende stelling. En dus werk je aan die gezondheid. Je sport, je eet gezond, je drinkt matig en je gaat op tijd naar bed. Gezondheidszorg is niet het grootste goed. Gezondheidzorg betekent ziek zijn, zorgen hebben en zorg nodig hebben. Het ligt voor de hand dat mensen daar liever niet aan denken zolang het nog niet aan de orde is.
Frank van Wijck
15 maart 2014 / 13:07@Frank van Wijk: dat is nog steeds geen argument om de mensen die ziek worden of zijn overgeleverd te laten zijn aan de willekeur van de zorgverzekeraar. Juist dan is de eigen keuze voor een behandelaar zo belangrijk. Het probleem in jouw redenering is dat die nogal paternalistisch is. Je stelt dat mensen niet goed nadenken, en dat het dan om die reden goed is dat een ander dat dan maar voor hun doet. Ik vind dat een gevaarlijke gedachte.
Edwin Brugman
15 maart 2014 / 13:15Het ligt er maar aan wie die ander is. Het is niet goed als dit één partij is, ongeacht of die partij een zorgaanbieder, een zorgverzekeraar of een patiëntenorganisatie is. Wel goed is als de zorgaanbieder voor zichzelf kwaliteitsregels opstelt (waarbij de patiëntuitkomst een van de indicatoren is) en de zorgverzekeraar in samenspraak met ervaringsdeskundigen (bijvoorbeeld patiëntenorganisaties) bepaalt welke van die aanbieders wel en niet aan de kwaliteitsregels voldoet. Wie niet voldoet, wordt niet gecontracteerd. Dat dit de volledige keuzevrijheid aantast, is een feit. Dat dit in het nadeel van de individuele patiënt zou zijn, betwist ik.
Frank van Wijck
15 maart 2014 / 13:26@Frank van Wijk: als patiënten en zorgverleners zich samen inspannen om de kwaliteit van zorg te verbeteren is dat altijd goed. Je veronderstelt dat contractering daarvoor een borg is. Dat is onzin. Het is alleen een middel om de geldstromen in de hand te houden, dát is het zekere resultaat omdat de zorgverzekeraars de risico’s verleggen naar de zorgverleners. Jouw betoog komt feitelijk neer op het beperken van de journalistieke vrijheden omdat dat goed voor de kwaliteit zou zijn. In sommige landen wordt er zo gedacht, gelukkig in Nederland nog niet. Nogmaals, vrije keuze voor je eigen arts is een recht dat te vergelijken is met een grondrecht. Dat aantasten in ruil voor de hoop dat dit een klein geldelijk voordeel oplevert, betekent feitelijk de aantasting van de vrijheid van mensen die in een lastige positie zitten. Als je doel is om de kwaliteit verder te verbeteren – die in Nederland overigens volgens objectieve vergelijkingen met de kwaliteit in het buitenland op een hoog niveau staat – zijn er ander mogelijkheden dan de macht van 4 grote verzekeraars nog verder te vergroten.
Edwin Brugman
15 maart 2014 / 13:38Brugman en van Wijck gaan beiden ook nog voorbij aan het juridisch kader; aan de bevindingen van de onderzoekers in de rapporten “Evaluatie Wet marktordening gezondheidszorg” en “Evaluatie Zorgverzekeringswet en Wet op de zorgtoeslag” (Publicatie december 2009 ZonMw). In deze rapporten stellend de onderzoekers dat de Wmg(basis van dit zorgstelsel) zeer wel mogelijk strijdig is met de Europese Wetgeving maar daar nog niet aan getoetst is en dat de NZa haar taken niet goed kan uitvoeren door meerdere knelpunten.
En zoals gebruikelijk keek iedereen, toen de rapporten veerschenen, een andere kant op, niet alleen de politici en andere beleidsmakers; ook koepelorganisaties zoals de KNMP en Orde van Medisch Specialisten. Die hebben al jaren verzuimd om stappen richting het Europese Hof van Justitie te zetten.
GK Mitrasing
15 maart 2014 / 14:41Contractering is geen borg, maar moet het gevolg zijn van het proces waarin de prijs en de kwaliteit in samenhang zijn gewogen. Contractering = prijs x kwaliteit dus. Ook de ziekenhuizen zelf geven toe dat het ondoenlijk voor ze is om in alle behandelingen even goed te zijn. Niet voor niets bestaat de discussie over de meerwaarde van focusklinieken. Die beperken de keuzevrijheid. Kijk ook naar wat er in de oncologie gebeurt, waar de professionals zelf een grote rol vervullen in het spreiding en concentratie debat. Het gevolg van die spreiding en concentratie is dat de keuzevrijheid voor de patiënt beperkt wordt voor een aantal hoogcomplexe oncologische verrichtingen. Vind jij dat dit in het nadeel van de patiënt is?
Frank van Wijck
15 maart 2014 / 14:48@ mitrasing: ik ga inderdaad niet in op het juridisch kader – dat zeker ook relevant is, en ondersteunt dat we de verkeerde richting op gaan – maar op de principes erachter. De NZa ‘veegt de zorg op een hoop’. Er is geen aandacht voor de grote verschillen binnen de zorg.
@Frank van Wijk: je vergelijkt alle vormen van zorg met elkaar. Zorginkoop in de een sector is niet hetzelfde als in de andere. Je kunt niet één voorbeeld noemen als argument om dan maar de keuzevrijheid af te schaffen. Want die leidt in ieder geval tot een grotere macht voor vier zorgverzekeraars. Terwijl de voorspelde besparing gerelateerd aan de totale kosten voor de zorg marginaal is, de negatieve effecten groot zijn en de pluriformiteit, innovatie en motivatie compleet afbreken. Dus ja, ik vind dat het afschaffen van de keuzevrijheid in het nadeel is van de patiënt. Wij moeten met elkaar als uitgangspunt hebben dat we zorgverleners weer vertrouwen, uitgaan van de intentie dat zij goed willen doen. Op kwalitatief vlak vallen prima afspraken te maken over verbetering. En als dan het argument – veel gehoord van de kant van de NZa en de zorgverzekeraars – is dat dat niet kan, dan kun je je tenminste de vraag stellen waarom je zorgverzekeraars wél zou moet kunnen vertrouwen terwijl zíj niet degenen zijn die zorg verlenen en de patiënt beter maken.
Edwin Brugman
15 maart 2014 / 17:10@Brugman: de NZa is ontstaan op grond van de wetgeving uit 2005. Daar ontleent de NZa haar bestaansrecht. Wie wat over de bedenkelijke acties van de NZa wat wil zeggen zal naar de rechter moeten stappen, hier in Nederland en naar het Europees Hof.
OMS en andere Koepels denken blijkbaar dat ze het nog steeds zullen redden op de huidige ingeslagen weg, niet voor niets zijn er akkoorden op hoofdlijnen gesloten.
G K Mitrasing
15 maart 2014 / 17:16“Wie niet voldoet, wordt niet gecontracteerd. Dat dit de volledige keuzevrijheid aantast, is een feit. Dat dit in het nadeel van de individuele patiënt zou zijn, betwist ik.”
“Contractering = prijs x kwaliteit dus”.
De Wet van de grote getallen gaat gelden als je de keuzevrijheid afschaft middels intrekken van art 13 Zvw.
Belang van de massa gaat altijd ten koste van het individu. Dat krijg je als je gaat werken met gemiddelden. Prijs is nu al bepalend en wordt alleen maar meer belangrijker voor de contractering.
Ab Klink zei het ten tijde van zijn Ministerschap zelf: ‘je mag afwijken van de richtlijnen en standaarden als de prijs in ieder geval maar lager is en de kwaliteit nog acceptabel”.
En dan stellen dat het individu niet lijden zal onder de selectieve contractering? De mens is een individu bij uitstek. Is geen auto. Geen T Ford Model Zwart. Constant muterend, niet te vangen in een generieke, gemiddelde, patiënt.
In de contractering zitten genoeg variabelen waaraan VWS en ZN/ZN-leden kunnen draaien om het budget niet te overschrijden.
Contract=Prijs x Kwaliteit x Volume x Reistijd x Wachttijd.
Budget=Contract x Prijs x Volume x Kwaliteit x Reistijd x Wachttijd x Verkiezingsuitslag.
Het individu rest maar 1 variabele waaraan hij zelf kan draaien.
Het zou een Liberaal moeten aanspreken.
anh jansen
16 maart 2014 / 12:09Waar zijn we in Nederland mee bezig?
Zie http://www.ppcg.nl/politiek
Vrije artsenkeuze is een grondrecht voor de patient, er kan bezuinigd worden op vele andere zaken.
f.kranenbarg
18 maart 2014 / 13:09Geachte Frans v Wijck,
In mijn praktijkjaren, waarvan de laatste 10 jaar zo ongeveer met contracten gewerkt werd, heb ik NOOIT contact gehad met welke zorgverzekeraar dan ook. Nooit hebben zij mij persoonlijk benaderd, om eens te kijken wie ik nu was. Alleen schriftelijk kreeg ik een contract aangeboden, en dan was het tekenen of niet.
Je raadt het al, tekenen dus, anders geen contract en geen geld.
Kwaliteit werd eventueel afgemeten aan verwijscijfers, maar zelfs als je duidelijk boven het gemiddelde lag, werd er niets over gevraagd.
De zorgverzekeraars maken alles uit, de zorgaanbieders volgen wel, de wet van de dictatuur.
HHM Kranendonk
19 maart 2014 / 18:02Het moet toch niet nog gekker worden! Waarom niet gewoon erkend dat de ene dokter de andere niet is: gelukkig wil niet iedereen naar dezelfde dokter, maar voorkeur bestaat ook hier, zeker als je je neus al een keer gestoten hebt aan een tegenvallend exemplaar. Kiezen en overstappen dienen een grondrecht te zijn van de patient! Dit geld ook voor een second opnion, waar we eerder over discussieerden. Daarvan zou de honorering mogelijkerwijs afhankelijk kunnen worden gesteld van de (afwijkende) uitkomst wat betreft diagnose en behandelplan. Dit kan en mag niet zo zijn voor een eerste keus uit de voorliggende mogelijkheden, zowel wat de eerste als de tweede lijn betreft.
clemens uitdehaag
20 maart 2014 / 15:28Wat zegt Europa over vrij verkeer van diensten en patiëntenmobiliteit?
Heeft de Nederlandse overheid in Brussel dan niet ingestemd met vrije artsenkeuze in alle landen van de EER voor wat betreft poliklinische behandelingen en voor behandelingen met opname. Heel vreemd toch dat er in Nederland nu een wetsvoorstel ligt om vrije artsenkeuze in eigen land af te schaffen. Ligt Nederland plots buiten Europa? Dit kan alleen maar in het belang van zorgverzekeraars/overheid zijn.
Nederl. Heupkliniek
24 april 2014 / 09:32