Exit

Spannende dag vandaag: de Britten gaan naar de stembus voor een historische beslissing: in Europa of eruit? Aangezien ik net zo bijgelovig ben als de gemiddelde voetballer ga ik hier geen gok wagen over de uitslag, maar ik hoop op remain. Daar zijn allerlei goede economische en politieke redenen voor aan te voeren, maar mensen stemmen nou eenmaal ook met hun gevoel, en mijn gevoel zegt dat we in een tijd leven waarin we, als we niet oppassen, uit angst ons van elkaar distantiëren, ons terugtrekken op eilandjes, en weer gaan bouwen aan vijandbeelden en muren. Isolement en paranoïdie zijn nauw met elkaar verweven, zo is me ook uit de psychiatrische praktijk gebleken.

Voor wie het zoekt zijn de tekenen van maatschappelijke angst makkelijk te vinden. Ook het Brexitdebat werd erdoor vergiftigd, met tragische gevolgen. Jonathan Freedland schreef er een mooie column over. Ik hoop dat onze idealen onze angst overwinnen.

Zelden heb ik een treffender uitbeelding van de spanning tussen idealen en angst gezien dan het artikel in de Volkskrant van j.l. dinsdag (paywall). De voorzitter van de NVvP, Damiaan Denys, gaf een analyse van problemen met de toegankelijkheid van zorg, samenhangend met (onder andere) de opzet van het zorgstelsel. Zijn (en mijn) zorgen over het ondoelmatig toebedelen van gelden in de zorg, ten nadele van de groepen met de meest ernstige problematiek, kwamen helder aan de orde. Maar het artikel werd letterlijk geframed binnen een kader van tragische gebeurtenissen, gelinkt aan het misleidende en stigmatiserende etiket ‘verwarde personen’.

[Tweet “‘Idealen boven angst stellen vergt niet alleen moed maar vooral veel doorzettingsvermogen’ #ggz”]

Ik was eerst blij om te zien dat er ruimte werd gemaakt voor Denys’ perspectief. Maar vervolgens bedacht ik me, dat het dierlijke brein waarschijnlijk opnieuw de koppeling ‘ggz – verward persoon –gevaar’ zou maken en de nuance daarna zou missen. Angst, onbegrip, en isolement zouden het resultaat zijn. Dergelijke processen, zo weten we, spelen ook een belangrijke rol als barrières voor mensen om hulp te zoeken: hoor ik daar bij? Zal ik, als ik de ggz in ga, uit de maatschappij gebannen worden? Het is helaas nog steeds te vaak waar dat een entree in de ggz in onze gedachten wordt geassocieerd wordt met een exit uit de maatschappij.

Terecht reageerde de vereniging op deze vertekende presentatie, en bracht nog maar eens een keertje de feiten naar voren. Dat zullen we moeten blijven doen. Om idealen boven angst te stellen, is niet alleen moed, maar vooral veel doorzettingsvermogen nodig.