Favoriete pil – De mythe van Sisyphus
Gijs Limonard (Nijmegen, 1978) is longarts en opleider in het Diakonessenhuis in Utrecht. Zijn favoriete pil: De mythe van Sisyphus van de Franse filosoof/schrijver Albert Camus.
Tekst: Frank van Kolfschooten | Beeld: De Beelredaktie/Herbert Wiggerman
“De mythe van Sisyphus heeft me vanaf mijn studententijd in Leuven veel gebracht”, zegt de Utrechtse longarts Gijs Limonard. “Het is een verfrissend boek, met een opbeurende boodschap, dat ik om de paar jaar herlees om mezelf intellectueel te resetten.”
Sisyphus was volgens de Griekse mythe door de goden veroordeeld tot het voortdurend omhoogrollen van een rotsblok naar de top van een berg. Als hij eenmaal boven was, viel het zware rotsblok weer naar beneden en moest Sisyphus opnieuw beginnen. Een vreselijke straf en een uitzichtloos bestaan, maar de Franse filosoof Albert Camus vraagt zich af of Sisyphus toch nog ergens hoop uit kan putten en momenten van geluk kent.
“De Sisyphus-mythe symboliseert voor Camus de situatie van de vragende mens, die met zijn verstand zin probeert te geven aan een zwijgende, indifferente wereld”, zo legt Limonard uit. “Die absurde ervaring, zoals Camus dat noemt, kenmerkt de menselijke situatie. Sisyphus is weliswaar de gevangene van zijn rotsblok, maar in de reflectieve momenten kent hij zijn vrijheid. Vanaf het moment waarop hij zich omdraait op weg naar zijn te dragen last beneden aan de berghelling, is hij koning van zijn lot.”
‘Een boek dat ik geregeld herlees om mezelf intellectueel te resetten’
Limonard ziet parallellen met de ziektelast van de patiënten in zijn praktijk. Hij heeft veel patiënten met chronische aandoeningen zoals COPD; ziektes die zich niets aantrekken van hun persoonlijke plannen en die zij hun hele leven met zich mee moeten torsen. Het is heel belangrijk dat de patiënt zijn situatie leert aanvaarden, zegt Limonard. “Het besef dat er geen genezing kan plaatsvinden, schept ruimte voor zingeving en voor wat nog wel mogelijk is.”
Dat heeft ook consequenties voor de opstelling van de arts in de spreekkamer. Artsen hebben vaak de neiging om zich vooral te richten op de last voor de patiënt en de behandeldrang is groot, zegt Limonard. “Nog weer eens een ander pufje voorschrijven om te zien of dat verlichting geeft, enzovoort. Die behandelkant is belangrijk, maar ik probeer tijdens een consult ook even achterover te leunen en geïnteresseerd te zwijgen.” Patiënten beginnen dan vaak over kleinigheden waarbij Limonard kan aanhaken om samen met de patiënt te zoeken naar waardevolle manieren om te leven met beperkingen. “Dat is een subtiel proces waar je de tijd voor moet nemen en dat kan ook binnen een consult van een kwartier. De kunst van goede geneeskunde is het rotsblok even het rotsblok te laten.”
