Favoriete pil: Guns, Germs, and Steel
Jorrit Hoff (Delft, 1969) is neuroloog in het St. Antonius Ziekenhuis in Utrecht/Nieuwegein. Zijn favoriete pil: Guns, Germs, and Steel. The Fates of Human Societies van de Amerikaanse schrijver Jared Diamond.
“Guns, Germs and Steel is een mooi en belangrijk boek dat mij heeft geholpen te snappen waarom de wereld is zoals hij is”, zegt neuroloog Jorrit Hoff uit Utrecht. “Auteur Jared Diamond is evolutiebioloog, fysioloog, taalkundige en biogeograaf tegelijk, en legt vanuit die brede kennis verrassende verbanden.”
Diamond beschrijft de laatste 13.000 jaar van de mensheid en beantwoordt de vraag waarom ontwikkelingen niet op alle continenten gelijk zijn verlopen. “Hij laat zien dat allerlei geografische toevalligheden bepalend zijn geweest”, legt Hoff uit. “Om de overstap van jager-verzamelaar naar landbouw te kunnen maken, moet je wel planten in de buurt hebben die geschikt zijn om te cultiveren. Je hebt klimatologische omstandigheden nodig waarbij je zaden van die planten een tijdje kunt bewaren. En dieren domesticeren kan alleen als er toevalligerwijs soorten in de buurt zijn die zich daarvoor lenen.”
De massale sterfte van de inheemse bevolking op het Amerikaanse continent door infecties met ziektekiemen die de Europese invallers in de zestiende eeuw meebrachten, verklaart Diamond vanuit grotendeels afwezig contact met gedomesticeerde dieren. “Het zijn allemaal voorbeelden dat de leefomgeving een cruciale factor is geweest in het verloop van de menselijke geschiedenis”, zegt Hoff.
‘De auteur legt vanuit zijn brede kennis verrassende verbanden’
Aandacht voor de rol van de leefomgeving is in Hoffs subspecialisme binnen de neurologie, de ziekte van Parkinson, een steeds belangrijker thema. Parkinson is wereldwijd de snelst groeiende hersenziekte en hoort in Nederland bij de top 3. “We denken dat dat in belangrijke mate met vergrijzing te maken heeft: hoe ouder je wordt, hoe groter de kans op het krijgen van parkinson”, zegt Hoff. “Maar ook onze leefomgeving lijkt een heel belangrijke rol te spelen, met name het gebruik van pesticiden en industriële oplosmiddelen als trichloorethyleen.”
En veroudering betekent ook cumulatieve blootstelling. In Frankrijk komt parkinson bijvoorbeeld vaker voor in gebieden waar veel pesticiden worden gebruikt bij de wijnteelt. “Daar is parkinson ook als beroepsziekte erkend en krijgen wijnboeren een uitkering van de overheid”, vertelt Hoff.
“Maar intussen zijn deze middelen op Europees niveau wel toegestaan omdat er alleen wordt gekeken naar effecten in proefdieren van hoge concentraties van één middel, maar niet naar de effecten van langdurige blootstelling aan ook lagere concentraties van combinaties van middelen. Daarom bepleit ik met collega Bas Bloem een strengere toelatingsprocedure in ons boek De Parkinsonepidemie; Een recept voor actie.”
