Favoriete pil – Homo Deus
Bart Timmers (Leeuwarden, 1960) is huisarts in ’s Heerenberg. Zijn favoriete pil: Homo Deus: Een kleine geschiedenis van de toekomst van de Israëlische historicus en futuroloog Yuval Noah Harari.
Tekst: Frank van Kolfschooten | Beeld: De Beeldredaktie/Marco Vellinga
“Homo Deus is een indrukwekkend, diepgravend boek”, zegt huisarts Bart Timmers uit ’s Heerenberg. “De auteur weet door zijn belezenheid zeer diverse vakgebieden te combineren, met grote beheersing van de materie. Hij heeft me aan het denken gezet over de rol van techniek in onze samenleving en in mijn persoonlijk leven en werk.”
Homo Deus is het vervolg op Yuval Noah Harari’s eerdere boek Sapiens, waarin hij de ontstaansgeschiedenis van de mens beschreef en hoe wij de planeet aarde zijn gaan domineren.
In dit boek richt Harari zich op de toekomst van de mens en laat hij zien hoe de mensheid via steeds geavanceerdere technieken toenemende grip heeft gekregen op haar belangrijkste problemen: honger, oorlogen en ziekten. “Onze levensverwachting is enorm gestegen en zelfs onsterfelijkheid is misschien wel haalbaar in een volgende stap in onze evolutie, waarbij de mensheid zelf God is geworden.”
Maar Harari schetst ook een somberder perspectief waarin bio- en informatietechnologie de autonomie van mensen steeds meer onder druk zet en uiteindelijk zal doen verdwijnen: de mens wordt de slaaf van door hemzelf gecreëerde hyperintelligente algoritmes, die iedere mens inwisselbaar maken.
‘Juist de feilbaarheid, twijfel en onzekerheid maken ieder mens uniek’
Timmers is zelf een enthousiast gebruiker van nieuwe technologie. “Ik ben al heel vroeg begonnen met consulten via e-mail. Door technische innovaties in de praktijk te testen, ontdek je vanzelf de voor- en nadelen. Patiënten met autistische stoornissen komen bijvoorbeeld beter tot hun recht in e-consulten, anderen kun je juist beter even bellen of naar de spreekkamer laten komen, afhankelijk van de ernst van de klacht.”
Recent is Timmers de apps van het Emma-platform voor zorg op afstand gaan inzetten. “Ik gebruikte al een Emma-app voor bloeddrukmetingen op afstand en eentje voor het monitoren van longklachten van COPD-patiënten. Sinds COVID werk ik ook met een Emma-app waarmee ik positief geteste kwetsbare patiënten goed in de gaten kan houden.” Maar hoeveel apps er ook komen, een van de belangrijkste technieken van de huisarts blijft toch empathie, zegt Timmers. “Hoe je empathie moet hanteren, leer je het beste in de dagelijkse omgang met je patiënten. Door Harari’s boek ben ik me gaan realiseren dat juist de feilbaarheid, twijfel en onzekerheid ieder mens uniek maakt. Die imperfectie, het onvoorspelbare, soms onlogische gedrag van mijn patiënten en de rafelrandjes van hun karakters maken mijn vak van huisarts zo leuk en uitdagend.”
