Frustratie nodigt uit tot keuzes
Dit jaar is eerstelijnspsycholoog Anja de Bok met haar collega’s een nieuwe weg ingeslagen. Ze werken meer contractvrij en leggen zich naast de reguliere zorg toe op ‘advies en ontwikkeling’.
Tekst: Martijn Reinink | Beeld: De Beeldredaktie/Erik van der Burgt
Zomer, 2018. Na dertig jaar merkt Anja de Bok (60), GZ-psycholoog en praktijkhouder in de eerste lijn, dat ze het plezier in haar werk verliest. In een poging dat te hervinden, begint ze te schrijven. “Over dat wat het vak zo mooi maakt, de essentie, de relatie tussen behandelaar en cliënt.” Ze beschrijft casussen, vanuit cliënt- en haar eigen perspectief, om te laten zien hoe ‘intensief, intiem en uniek’ die relatie kan zijn. Het is naar eigen zeggen nooit haar intentie geweest, maar het leidt zelfs tot een boek: De therapeutische relatie in de ggz – Tien intieme verhalen uit de spreekkamer van de eerstelijnspsycholoog.
Met dit boek hoopt De Bok de eerstelijnspsychologie in de schijnwerpers te zetten. “Want het is nog steeds een fantastisch vak. Het is allround, dicht bij de huisarts met wie we korte lijnen hebben, en dicht bij de cliënt.” En tóch heeft ze aan werkplezier ingeboet. “Dat komt door de regelgeving, de contractering en vooral het wantrouwen dat daaruit spreekt. Die frustratie nodigt uit tot keuzes maken in ondernemerschap.”
Zo werken De Bok en haar collega’s in de Tilburgse praktijk Reeshof sinds dit jaar meer contractvrij. “Ieder jaar worden de eisen stuitender. Neem de tarieven. De NZa bepaalt op basis van een kostprijsonderzoek een reëel tarief; de zorgverzekeraar betaalt daar maar een percentage van, waarbij ze gelaagde tarieven hanteren. Als praktijkhouders vallen wij onder het hoge tarief, maar omdat we met twee collega’s samenwerken die nog niet gevisiteerd zijn, zakken we alle vier naar het basistarief.” En de druppel die de emmer doet overlopen: “Zorgverzekeraars die ons verplichten eHealth in te zetten voor cliënten op de wachtlijst, zonder dat wij een cliënt hebben gezien en hebben beoordeeld of eHealth überhaupt een passende behandelvorm is voor deze cliënt. Natuurlijk zijn wachtlijsten van drie maanden niet wenselijk, maar hiermee gaat de zorgverzekeraar op onze stoel zitten. Dat gaat te ver, hier trekken we de grens.”
‘Ieder jaar worden de eisen stuitender’
‘Zorgvuldig’ hebben de psychologen gekeken met welke zorgverzekeraars ze nog een contract wilden afsluiten. Zij die zijn aangesloten bij het integraal ketenzorgprogramma Basis GGZ in de regio Midden-Brabant behoren daar in elk geval wel toe. “De afgelopen jaren ben ik, samen met collega’s van zorggroep Psywijzer en PRO-RCH (een regionale netwerkorganisatie voor de ggz, red.), actief geweest om dit vorm te geven. En dat is gelukt: de huisarts, POH-GGZ en psycholoog in de wijk werken nauw samen. Daarbij hebben we ruimere contractcondities bedongen die ten goede komen aan de cliëntenzorg én leiden tot minder frustraties, ook voor verwijzers.”
Nieuwe tak
Naast dit ketenzorgprogramma introduceren De Bok en collega’s dit jaar een nieuwe tak: advies en ontwikkeling. “Voor mensen die vastlopen, die met levensvragen of met rouwverwerking zitten, willen we laagdrempelige hulp bieden, buiten de zorg om. Zonder een elitepraktijk te worden; mensen met een uitkering komen we tegemoet.” Het roept wel de vraag op of dit niet ten koste gaat van de ‘zorgtak’. “Als we tijd vrijmaken voor deze nieuwe tak, dan kan dat gevolgen hebben voor de wachtlijsten”, geeft De Bok toe. “Maar ons hart blijft bij de zorg. We zitten niet voor niets in een gezondheidscentrum. Alleen willen we ook ons bedrijf gezond houden en ondernemen; onze kwaliteiten en expertises vrij en creatief inzetten in onze winkel.”
