Goeree-Overflakkee
Zuid-Holland op zijn mooist
Het is minder bekend, maar minstens zo mooi als zijn Zeeuwse buren: Goeree-Overflakkee. Op dit Zuid-Hollandse eiland hebben wind en water nog dikwijls vrij spel, en komt de geschiedenis in al haar gedaantes weer tot leven.
Tekst en beeld: Monique van Gaal
Gedurende de nacht maakten we al kennis met de vuurtoren Westhoofd bij Ouddorp. Drie schitteringen per vijftien seconden, zo luidt zijn lichtkarakteristiek waarmee zeelieden hun positie op zee kunnen bepalen. Vergezeld van een stevige zeewind wandelen we over de Groenedijk naar dit purperrode rijksmonument toe. Een prachtig plaatje: de vierkante toren die daar zo vrij in het ongerepte duinlandschap staat te pronken. Het oude exemplaar is op de valreep, in de allerlaatste nacht van de Tweede Wereldoorlog, vernietigd door de Duitsers. De nieuwe toren van met baksteen bekleed gewapend beton stond echter in 1950 alweer fier overeind.
We doorkruisen de duinen voor de wandeling terug over het strand. Hier aan de voet van de vuurtoren is het strand smal, de duinen zijn afgekalfd. Een gevolg van diezelfde wind en golven waarnaar de (kite)surfers zo verlangen.
We staan even stil om hun capriolen te bewonderen. Verderop is het rustiger en zien we plots in de verte een zeehond opduiken. Hij tuurt wat rond en duikt dan weer onder, om op gezette momenten zijn kop weer boven water uit te steken.
Het strand wordt almaar breder. Hier is plek voor iedereen; met niet minder dan 18 kilometer strand is Ouddorp een van de meest geliefde badplaatsen van Nederland. Aan de horizon zien we vaag de contouren van de haven van Rotterdam. Bij paal 10 klimmen we de zeedijk met de naam Het Flaauwe Werk op. Nu bedekt met zand, gaat deze asfaltdijk helemaal op in het duinlandschap en is het goed fietsen of wandelen op het er bovenop aangelegde pad.
Bunkerroute
De Kwade Hoek is vandaag de dag de kwaadste niet. Ooit was dat wel anders; menig schip verging hier door verraderlijke stromingen en zandbanken. Nog altijd is dit buitendijkse natuurgebied, dat wordt beheerd door Natuurmonumenten, onderhevig aan veranderingen door erosie en sedimentatie, als gevolg van de grillen van de zee. Voor de wandelaar zijn verschillende routes uitgestippeld. Wij kiezen voor deel 1 van de Koploper: een elf kilometer lange, door blauwe paaltjes gemarkeerde route. Door de uitgestrekte Duinen van Goeree stappen we naar de uitkijktoren, vanwaar we de zee al in het vizier krijgen. Dan volgt de lange strandwandeling. Drieteenstrandlopertjes trippelen driftig langs de waterrand op zoek naar voedsel. De zee lijkt zich terug te trekken. Voor ons ligt een onafzienbare zandvlakte vol modderige strandpoelen, jonge duinen en stroomgeulen. Het is nog een hele toer om – zonder natte voeten te halen – de duinrand en de slufter, die een paar keer per jaar volstroomt met zeewater, te trotseren.
Van een geheel andere orde is de Bunkerroute in het recreatiegebied De Punt. Het zandpad van een kilometertje of twee voert door een uitgebreid bunkercomplex dat in de Tweede Wereldoorlog door de Duitsers is aangelegd als onderdeel van de Atlantikwall, een meer dan vijfduizend kilometer lange verdedigingslinie die invasies vanaf zee moest afwenden.
Patriciërshuizen
Het piepkleine Goedereede is als één groot openluchtmuseum. De stadsrechten dateren uit het jaar 1312, toen Goedereede nog een welvarende handelsplaats was. Goeree, of ‘goede rede’, betekent veilige haven. In de Romeinse tijd was het een komen en gaan van vissersschepen. Het stadje was zelfs, zoals het een heuse middeleeuwse nederzetting betaamt, omringd door stadswallen met poorten.
Aan die glorieuze tijd kwam een einde toen de haven steeds moest worden verlegd door aanslibbingen. Na de watersnoodramp van 1953 besloot men de haven helemaal af te dammen en te verplaatsen naar het iets noordelijker gelegen Havenhoofd. De oude patriciërshuizen rondom de markt en de haven staan er nog altijd florissant bij. Hotel De Gouden Leeuw is gevestigd in de voormalige ambtswoning van paus Adrianus, de enige Nederlandse geestelijkedie het tot paus heeft geschopt. De robuuste toren van de Catharinakerk domineert het omliggende landschap en deed eeuwenlang dienst als lichtbaken, tot deze taak werd overgenomen door de vuurtoren op het Westhoofd. Ook de Windvang, een molen uit 1791, trekt veel bekijks.
We rijden een eindje oostwaarts, op zoek naar de overwinterende flamingo’s van Goeree-Overflakkee. Voorheen associeerde ik de aanwezigheid van flamingo’s met warme oorden, nu weet ik dat de kou hen niets doet zolang er maar genoeg voedsel te vinden is in ondiep water dat niet snel dichtvriest, zoals het Grevelingenmeer. Vanaf de dijk van de haven van Battenoord spotten we moeiteloos die roze vlek in het water. Hier zitten zij doorgaans, en toch is de verrassing groot. Het blijft een machtig mooi gezicht. Ook nog wanneer wij hier een dag later terugkeren om ons andermaal te verwonderen over die tientallen flamingo’s op een kluitje.
• Goeree-Overflakkee is een eldorado voor wandelaars en fietsers. Op de website natuurmonumenten.nl staan drie routes door de Kwade Hoek beschreven, waaronder het tweede deel van de Koploper. De twee Koplopers samen staan garant voor 20 km wandelplezier. • De 5 km lange wandelroute Het Volgerland start bij de vuurtoren Westhoofd. Meer info over de bunkerroute: wo2go.nl/bunkerroute • Met het fietsknooppuntennetwerk kunt u zelf een mooie route over dijken en door polders samenstellen: fietsknoop.nl • De 30 km lange fietsroute gpsfietsroutesnederland.nl/gps-fietsroute-goedereede-ouddorp-goeree doet de meeste beschreven plaatsen aan. • Liever langer fietsen? Dan is dit een aanrader (52 km): fietsroutesinbeeld.nl/fietsroutes/zuid-holland/ouddorp • Ook de site van VVV Goeree-Overflakkee staat vol nuttige en leuke info over onder meer B&B’s, restaurants en de natuurgebieden: visitgo.nl.
Vogelexcursie
Goeree-Overflakkee is het hele jaar door een mooie plek om vogels te kijken. In de wintermaanden zijn de aantallen het grootst vanwege overwinterende watervogels.
Birdingbreaks biedt op diverse data in maart dagexcursies aan op Goeree o.l.v. een vogelgids. Prijs: € 95,- p.p. (normaal € 105,-). Aantal deelnemers: min. 4/max. 6 (n.b.: de groepsgrootte wordt eventueel aangepast in lijn met de dan geldende COVID-regels).
Meer info: vvaa.nl/ledenvoordeel