Hart verloren aan Zambia
Reisjournalist Gijs Hardeman komt al tien jaar geregeld in Zambia. Steeds opnieuw wordt hij betoverd door dit nog niet door massatoerisme overspoelde land met zijn rijke wildleven, ongerepte natuurparken en beroemde waterval.
Tekst: Gijs Hardeman
In 2010 reed ik voor het eerst door Zambia. Aanvankelijk als toerist, later werkte ik er een half jaar. Rode, stoffige wegen vol potholes, in de lucht de geur van nshima (warme pap) en overal rondrennende kinderen met een stralende glimlach. Zes maanden was ik er, lang genoeg om voor altijd mijn hart aan dit land te verliezen. Sindsdien keer ik er jaarlijks terug voor de stichting Hockey Dreams Foundation, en inmiddels voelt het als mijn tweede thuisland.
Mijn kennismaking met Zambia (dat net iets groter is dan Spanje en Portugal samen) begon, iets wat voor de meeste bezoekers geldt, in de toeristische hotspot Livingstone: een klein stadje bij de beroemde Victoria watervallen. Deze vormen één van de grootste trekpleisters van het Afrikaanse continent. En dat is niet zo verwonderlijk, want The Falls zijn ruim 1.700 meter breed en 108 meter hoog. Tijdens het hoogste waterpeil in april komt er ruim 600 miljoen liter water per minuut over de rand. Die bewegende watermassa biedt een ongelooflijk spektakel, met een ‘watermist’ die bijna vijfhonderd meter de lucht in gaat. Het leverde de Vic Falls de bijnaam Mosi-oa-Tunya op: ‘De rook die dondert’.
Niet alleen de Victoria watervallen zijn spectaculair, heel Livingstone is ‘adrenaline-packed’. En dus sprong ik die eerste keer aan een bungee van de beroemde Victoria Falls Bridge, vloog ik boven de watervallen in een helikopter en stapte ik in een raft voor een spectaculaire wildwaterervaring op de kolkende Zambezi.
In de jaren daarna verschoof mijn aandacht steeds meer naar de adembenemende natuur van het Mosi-oa-Tunya National Park. Ik maakte er tijdens gamedrives kennis met de usual safarisuspects: impala, baboon, giraffe, krokodil, verschillende vogelsoorten en – want ik had geluk – een luipaard. Op zich al fantastisch natuurlijk, maar helemaal bijzonder was de ontmoeting met een paar (van de slechts veertien in het hele land) witte neushoorns. Samen met een groep trotse, zwaar bewapende, rangers die de white rhino’s dag en nacht behoeden voor stroperij, kon ik deze imposante reuzen tot op vijftig meter benaderen.
Redford en Streep
Na een safari is er niets leukers dan de dag af te sluiten met een sundowner: met een koude Mosi (het lokale bier) in de hand kijken naar de zonsondergang. Ik krijg er nooit genoeg van. Het nachtleven in Livingstone is sowieso sfeervol en voor Afrikaanse begrippen erg veilig, met veel interactie tussen reizigers en Zambianen. De lokale bevolking staat, zo is mijn ervaring, bijzonder open voor buitenlanders.
Wanneer ik vooral behoefte heb aan rust, boek ik bij de Nederlandse Karien Kermer de voormalige kleedkamer van Robert Redford en Meryl Streep. Kermer runt sinds 1997 de op een half uurtje rijden van Livingstone gelegen Kayube Estate, door haar ‘het mooiste plekje op aarde’ genoemd. Gezeten op het terras voor de oude, tot gastenverblijf omgebouwde, truck die ooit werd gebruikt als kleedkamer door de hoofdrolspelers van de beroemde film Out of Africa, kan ik Kermer niet anders dan gelijk geven. Behalve het ruisen van de Zambezi en het knorren van de nijlpaarden heerst hier, op amper vijf meter afstand van de oevers van de rivier, een magische stilte onder een oneindige sterrenhemel.
Bonte ijsvogels
Diep in het Kafue National Park (westelijk van de hoofdstad Lusaka, op een oppervlakte ongeveer zo groot als België) heerst eenzelfde magische rust. Op de wildrijke Busanga Plains in het uiterste noordwesten van dit oudste en grootste nationale park van Zambia staat, mijlenver van de bewoonde wereld, een open hut onder een grote vijgenboom. Vanuit de hut leidt een steiger naar een terras op palen. Het uitzicht: honderden litschiewaterbokken, een aantal nijlpaarden, wat olifanten en een paar bonte ijsvogels. Deze lodge van Mukambi Safaris is één van mijn favoriete plekjes onder de Zambiaanse zon. Helaas is hij maar een aantal maanden per jaar open, want van november tot en met mei staan de vlaktes onder water. Net zo onvergetelijk: een tocht in een heteluchtballon over Kafue, met ver beneden me een abstract landschap vol ‘kleine’ nijlpaarden die zich ophouden op de kruispunten van de rivieren.
Maar niet alleen de ongereptheid en stilte, ook de Zambianen zelf maken bij ieder bezoek steeds weer diepe indruk. Van mijn gids Powell in Kafue tot de dames van housekeeping op Kayube Estate, die me elke keer weer met gezang ontvangen en uitzwaaien. “Zambianen zijn vriendelijk en trots op hun land, hun baan, hun gezin. Ik voel me hier thuis, gewaardeerd en geaccepteerd”, aldus de Nederlandse Kermer. En precies dát gevoel ervaar ik zelf ook elke keer weer, of ik nou met een gids op safari ga of in de sloppenwijken van Lusaka samen met hockeycoaches aan het werk ben.
Praktisch
Zambia (het voormalige Noord-Rhodesië) telt circa 12 miljoen inwoners die samen zo’n 70 inheemse talen spreken. Engels is de officiële landstaal. Er gaan vanuit Nederland geen rechtstreekse vluchten naar Zambia. Kenya Airways biedt de snelste optie, via Nairobi. Zambia ligt op het zuidelijk halfrond, de winter valt in het droge seizoen (circa april tot en met oktober). De maanden juni tot en met oktober gelden als de beste tijd om wild te spotten; voor liefhebbers van landschapsfotografie zijn vooral de maanden na het natte seizoen een aanrader vanwege de uitbundige flora. In de hoofdstad Lusaka blijven de meeste toeristen niet lang, maar om de sfeer te proeven van het echte Zambiaanse stadsleven is een bezoek wel aan te raden. De officiële website van de Zambia Tourism Agency is zambiatourism.com
Er zijn veel Nederlanders actief in de safaribusiness in Zambia. Zo wordt bijvoorbeeld Potato Bush Camp in het Lower Zambezi National Park gemanaged door Annekim Geerdes, de dierenarts uit het programma Boer Zoekt Vrouw Internationaal.
Ledenvoordeel
Afrikaspecialist Jambo Safari Club biedt diverse reizen naar Zambia, waaronder een zeer exclusieve 14-daagse fly-in safari Zambia Compleet (prijs: vanaf € 8.334,- p.p. exclusief internationale vlucht maar verder all-inclusive). Boekt u vóór eind februari 2020 deze Zambia Compleet-reis en verblijft u minimaal drie nachten in het Busanga Bush Camp of in het Shumba Camp, dan krijgt u, als Arts en Auto-lezer, van Jambo een ballonexcursie over Kafue National Park aangeboden.
Voor meer info en alle voorwaarden: 020 201 27 40 of info@jambo.nl.