‘Het leven nemen zoals het komt’

Voor aankomend patholoog Inca Hundscheid (32) zijn ontmoetingen met andere culturen educatief en ontspannend tegelijk. De derdejaars aios in het Maastricht UMC+ komt graag bij de Masai in Oost-Afrika. “Zij stralen een harmonie uit die rustgevend op mij werkt.” 

Tekst: Wout de Bruijne Beeld: De Beeldredaktie/Annemiek Mommers

“Eind mei ben ik in de jungle op Borneo en kan ik je tekst misschien niet nakijken”, waarschuwt Inca Hundscheid bij de mededeling dat we haar de interviewtekst voor publicatie nog laten lezen. De aankomend patholoog is een reislustig mens en was onder meer in Mongolië, Namibië, Botswana, Zimbabwe, Oeganda, Ecuador en Peru.  

“Ik wil mijn horizon verbreden, veel andere natuur en cultuur zien”, motiveert Hundscheid haar passie. “Reizen verrijkt je, je bent eerst vaak sprakeloos, daarna word je verhalenverteller.” 

Hoewel zij voor iedere reis een nieuwe bestemming zoekt, is er één volk dat zij tweemaal specifiek bezocht: de nomadische Masai in Kenia. En deze zomer gaat zij er weer heen. Om specifiek te benoemen wat haar in de Masai-cultuur zo aantrekt, vindt zij lastig. “Er valt te veel moois over te zeggen.” Maar na enig nadenken: “Misschien is het wel de manier waarop de Masai het leven nemen zoals het komt. De mensen stralen ondanks hun basale, harde bestaan een soort geluk en harmonie uit die, in ieder geval op mij, aanstekelijk en rustgevend werkt.” 

Reizen verrijkt je, je bent eerst vaak sprakeloos, daarna word je verhalenverteller” 

De arts-assistent geeft een voorbeeld. “Afgelopen december was ik in Kenia en er was door het uitblijven van de regentijd te weinig eten voor het vee, men moest enorme afstanden lopen om nog wat groen te vinden. Veel dieren stierven onderweg. Natuurlijk weet ik niet wat ze er onderling over bespraken en misschien lag het aan mijn interpretatie, maar ik heb geen spoor van treurigheid en verslagenheid gezien. Ik zag vooral vriendelijkheid en berusting; ziekte en overlijden horen voor hen nu eenmaal bij het leven.”

Volgens Hundscheid is dat in ons deel van de wereld vaak anders. “Wij hebben een klaagcultuur. We móeten van alles: carrière maken, kinderen, sporten en socializen; en dan klagen we dat we tijd tekort komen en stress hebben.” 

De aios pathologie maakte een switch in haar studie, deels door hieraan gerelateerde overwegingen. Hundscheid – “de naam heeft een vroege oorsprong in het Duitse gehuchtje Honscheid, maar ik heb ook Indische roots” – wilde van jongs af aan chirurg worden en na haar studie geneeskunde deed zij promotieonderzoek in de chirurgierichting. Maar ruim drie jaar geleden, in haar werk als anios chirurgie in het Zuyderland Medisch Centrum Sittard-Geleen, sloeg de twijfel toe. “Ik merkte dat ik niet goed kon omgaan met het onverwachte. De druk van allerlei acute hulpvragen en direct vereiste handelingen viel me zwaar. Niet dat ik het niet kon, maar het bezorgde mij veel onrust om geen controle te hebben over wat er zoal binnenkwam. Ik kreeg het gevoel dat chirurgie mij daarom niet gelukkig zou maken en dat ik dat geen veertig jaar zou volhouden.” 

Via een voormalige studiegenoot maakte Hundscheid kennis met de klinische pathologie. “Hij liet mij een week lang meekijken bij zijn werk als aios pathologie. Ik heb een precieze en onderzoekende instelling en ik vond het prettig dat je, ondanks spoedklussen af en toe zoals het onderzoek van donororganen, de ruimte en tijd krijgt om een accurate diagnose te stellen en dat je kunt puzzelen.” 

Hoewel ze daarbij wel het directe patiëntencontact miste – nog steeds, maar ieder beroep heeft volgens haar nu eenmaal minder aantrekkelijke kanten – viel ze voor de pathologie. Sinds november 2016 is zij aios bij het MUMC+ met “bijzondere interesse voor gastro-intestinale pathologie en obductiepathologie”. In de obductie wil Hundscheid zich specialiseren. “Het is het laatste onderzoek dat je kunt uitvoeren en de laatste mogelijkheid om vragen te beantwoorden van medici, maar vooral ook van familie.” 

Ik heb een keer samen met een stamhoofd longkwabben in een geit geteld

Het begrip pathologie laat zich lastig uitleggen aan de Masai en niet alleen vanwege taalbarrières. “De stammen waar ik kwam, waren relatief modern en sommige spreken wat Engels. Maar al zouden we elkaar perfect verstaan, dan nog laat het zich lastig uitleggen wat een patholoog doet. Je haalt iets uit een lichaam om te onderzoeken? Stop je het daarna weer terug?” Alles wat Masai over het inwendige weten, zien ze in dieren. Ik heb een keer samen met stamhoofd Sankale Ole Ntutu longkwabben in een geit geteld.”  

De Nederlandse arts-assistent heeft grote bewondering voor de kennis die de Afrikaanse nomaden van de natuur hebben. “Zij leven in harmonie met de natuur en weten er, van groot tot klein, alles over. Welke kruiden genezen, wat is giftig, welke dieren zijn gevaarlijk en hoe bescherm je jezelf?”

Die leefwijze in de natuur beleefde Hundscheid zelf een klein beetje bij haar eerste reis naar Kenia waarbij zij en de andere deelnemers aan de groepsreis met de Masai ‘de bush introkken’. “We deden veel zelf, zoals hout kappen voor het kampvuur en vuurstokjes maken om het aan te steken, van stukjes boomschors thee zetten en een bed vlechten van takken en bladeren zodat we daar op konden slapen in een grot.”

Hoewel, slapen… “Nee, dat lukte niet altijd even goed”, lacht Hundscheid. “Als ik thuiskom van mijn reizen ben ik ook niet altijd per se lichamelijk lekker uitgerust. Maar ik zoek die fysieke uitdagingen juist wel op, dat vind ik geestelijk ontspannend. Even geen complexe vraagstukken, maar vooral bezig zijn met waar het bij primair overleven om draait: eten, drinken en onderdak.” 

ik zoek de fysieke uitdagingen juist op, dat vind ik geestelijk ontspannend

Natuurlijk beseft Hundscheid ook wel dat het leven voor de Masai niet altijd zo idyllisch is als het voor buitenstaanders misschien lijkt. “Het is een elementair bestaan en het wordt hen door regeringen tegenwoordig ook nog eens moeilijk gemaakt met allerlei regels en belastingen. Ook zijn niet alle tradities mooi. Het gaat het nu langzaam beter, maar die vreselijke vrouwenbesnijdenis moet echt stoppen.” 

Aan de andere kant vraagt Hundscheid zich weleens af of ze met haar
bezoeken niet bijdraagt aan “de negatieve kanten van modernisering”. “Maar of dat inderdaad zo is of zo wordt opgevat, is natuurlijk een ‘luxe’ twijfel die wij ons kunnen permitteren. En sowieso houd je veranderingen niet tegen. Ik zag al jonge Masai met mobieltjes op zonne-energie. Met Facebook erop.”

Delen