‘Het spreekuur doe ik staand’

‘Ook hoogopgeleide patiënten hebben er soms geen idee van wat een gezonde leefstijl inhoudt’

101640-01Hij schrijft liever leefstijladviezen voor dan poeders en pillen en ziet zijn uitverkiezing tot meest patiëntvriendelijke zorgverlener van 2015 als een bevestiging dat zijn aanpak aanslaat. Maar Leonard Hofstra (53), managing cardioloog bij Cardiologie Centra Nederland en bijzonder hoogleraar Cardiologie bij VUmc, vindt dat er nog heel wat werk aan de winkel is. 

Tekst: Monique Bowman | Beeld: De Beeldredaktie/Herbert Wiggerman

“Mijn vader was vrachtwagenchauffeur en is later zijn eigen hijskranenbedrijf begonnen. Ik kom dus uit een echt ondernemersgezin. Wij kinderen werden ook ingeschakeld, dan hadden we bijvoorbeeld telefoondienst. Toen mensen rond mijn twaalfde gingen informeren wat ik wilde worden, antwoordde ik meestal ‘dierenarts’, want ik vond dieren en biologie erg interessant. Diergeneeskunde is het uiteindelijk niet geworden, maar cardiologie ligt wel dicht tegen mijn vroegere interesse voor biologie aan.

Leonard Hofstra komt als n pleitbezorger van het ‘staande spreekuur’ en enthousiast gebruiker van een ‘desk bike’ ook naar Arts en Auto Live. Natuurlijk staat er één klaar, zodat u zo’n bureaufiets zelf eens kunt uitproberen.

Mijn opleider in Maastricht was de vermaarde Hein Wellens. Tijdens ochtendbesprekingen moesten we patiënten presenteren en dat was elke dag weer sidderen en beven, want hij was ongelooflijk streng. Geregeld zaten er bekende Amerikaanse cardiologen bij die besprekingen, dat waren dan vrienden van Wellens. Zij gaven een wetenschappelijke glamour aan die bijeenkomsten. Fantastisch en inspirerend vond ik dat.

‘Naast vroege detectie zie ik educatie en bewustwording als mijn belangrijkste doelen’

Tijdens mijn specialisatie heb ik een jaar in Seattle gezeten voor onderzoek. Ik heb daar heel veel basic research skills opgedaan. Als je hier zegt dat je research doet, fronsen mensen vaak de wenkbrauwen maar in Amerika zien ze onderzoek vooral als het verleggen van grenzen. Het is een übercompetitief land, maar toch is samenwerken er gemakkelijk. Men zoekt daar onmiddellijk naar een win-win situatie. Een ontzettend inspirerende én leerzame tijd.

In 2004 kwam de Interheart Study uit, een grensverleggend cardiologisch onderzoek waaruit bleek dat 90 procent van alle hartinfarcten samenhangt met ongezonde leefstijlfactoren, zoals te weinig bewegen, ongezonde voeding, overgewicht, stress en roken. Dat is ook voor mij persoonlijk een belangrijk keerpunt geweest. Hoeveel zin had het nog dat ik moleculen in beeld bracht, was het niet veel belangrijker me op leefstijl te focussen? Stap voor stap heb ik het moleculaire werk achter me gelaten en ben me gaan richten op vroege detectie van ziekte en grote leefstijlinterventies.

Zo heb ik samen met een collega uit Amerika, Dr Jagat Narula, een health camp in India gedaan waar op één dag tienduizend mensen werden gescreend op hart- en vaatziekten. Het is ook de reden geweest dat ik me heb aangesloten bij Cardiologie Centra Nederland, om dichter bij mijn nieuwe interessegebied te gaan zitten.

‘Dat gezond eten niet betaalbaar zou zijn, is een mythe’

Waar wij als medische beroepsgroep in mijn optiek falen, is dat we te weinig lobby voeren richting Den Haag om ervoor te zorgen dat mensen écht gezond kunnen gaan leven. Collega’s als Pauline Dekker en Wanda de Kanter doen het supergoed, zoals zij zouden er meer moeten zijn.

Naast vroege detectie zie ik educatie en bewustwording als mijn belangrijkste doelen. Dat gezond eten niet betaalbaar zou zijn, is een mythe. Als je met tien euro naar de markt gaat, heb je een tas vol groenten en fruit. Ik merk geregeld dat ook hoogopgeleide patiënten soms geen idee hebben wat een gezonde lifestyle inhoudt.

We moeten naar steeds meer health conscious consumers die fast food links laten liggen en gaan bepalen wat er in de supermarkten ligt. Gelukkig krijgen die steeds meer oog voor bewuste consumenten. Zo is Albert Heijn gestart met de labeling van frisdranken in kleuren, afhankelijk van de toegevoegde suikers. Een geweldige stap is dat. Ook zorgverzekeraars zie je een omslag maken richting preventie. ONVZ bijvoorbeeld is bezig met apps die een gezonde lifestyle ondersteunen. Meer aandacht én budget voor preventie zal ook wel moeten, anders wordt onze zorg onbetaalbaar.

Huisarts Tamara de Weijer, initiatiefnemer van de nieuwe vereniging Arts en Voeding, heeft gezegd: voeding moet terug in de spreekkamer. Daar kan ik me helemaal in vinden. Op een gegeven moment gaan we er misschien ook wel op afgerekend worden, door een verzekeraar of door een kwaliteitscommissie die zegt: hé wacht eens, je schrijft heel goed je bètablokkers en statines voor, maar wat doe jij eigenlijk aan leefstijlinterventie?

‘Meer aandacht én budget voor preventie zal wel moeten, anders wordt onze zorg onbetaalbaar’

Ik zie zo’n vier à vijfduizend patiënten per jaar. Bij Cardiologie Centra Nederland kijken we constant hoe we waarde kunnen toevoegen aan cardiologische zorg. We werken heel nauw samen met huisartsen in de regio om zorg en preventie vorm te geven. Onlangs ben ik hier begonnen met het staande spreekuur. Van de tien uur dat ik hier ben, zat ik er vroeger ongeveer acht uur. Nu nog maar één uur. Want zodra een patiënt de deur uit is, doe ik mijn administratie op een desk bike en fiets zo ongeveer 30 km per dag.

Patiënten reageren heel positief op dat staande spreekuur. Natuurlijk worden ze er niet meteen gezonder van, maar ik geef wél het goede voorbeeld. En als je wat dichter bij elkaar staat en samen naar de informatie op het beeldscherm kijkt, vormt dat scherm niet langer een barrière. Het bevordert de transparantie en schept vertrouwen. En wanneer een patiënt je vertrouwt, neemt hij ook sneller aan wat je zegt.

De prijs voor meest patiëntvriendelijke zorgverlener had ik zonder mijn collega’s en het sterke zorgconcept dat we hier hebben, nooit gekregen. Ik geloof heel erg in teamspirit. Ik zeg altijd: zie ons als een voetbalelftal dat de bal laat rondgaan. Draaf en ren niet te veel, maar zorg dat die bal in een paar rake klappen in de goal ligt.

Het bijzonder hoogleraarschap Risk profiling in heart disease bij het VUmc zie ik als een enorme eer. Het geeft me de kans mijn missie, vroege en effectieve detectie van hart- en vaatziekten en mensen te doordringen van hun leefstijl, nóg beter vorm te geven. Interviews en optredens horen daarbij. Ik ben zeker niet wars van publiciteit, nee. Ik zie massamedia namelijk als het meest effectieve middel om mensen te bereiken. En het idee dat ik de komende jaren misschien nog tienduizenden mensen kan helpen, dat alleen al vind ik fantastisch.”

 

Delen