Hunkeren naar een normaal leven

Voordat snackbars en cafetaria zich op een strategische plek in de buurt van scholen vestigden, deden snoepwinkels dat al. Tot hun klandizie behoorden ook leerlingen van de lagere school, die voor een stuiver of dubbeltje een spekkie, veterdrop of stukje zuurstok kochten. Een minder zoet alternatief was zwartwit, salmiakdrop in poedervorm.

In Frankrijk bestond tot 1987 iets vergelijkbaars: ‘Mistral Gagnant’. ‘Mistral’ moest de associatie aan de krachtige vanuit het noorden of noordwesten komende wind oproepen, die ’s winters en in het voorjaar door de Rhônevallei raast. Op de binnenkant van de verpakking stond of je nogmaals deze lekkernij had gewonnen; vandaar ‘gagnant’. Mistral Gagnant is echter ook zeer bekend chanson, wat dagelijks – vaak meerdere malen – op Franse zenders is te horen. Het liedje symboliseert tijdens de huidige tweede coronagolf de hunkering naar een normaal leven.

Oorspronkelijke clip (1986) van Mistral gagnant.

Met onder meer Ne me quitte pas van Jacques Brel en l’Aigle noir van Barbara behoort Mistral gagnant bij de Fransen tot de meest geliefde chansons. Van het liedje bestaan meer dan honderd coverversies en de ironie wil dat sommige vertolkers hiervan zoals Yves Duteil en Maxime Le Forestier in ons land meer bekendheid genieten dan degene die Mistral gagnant in 1986 heeft geschreven en gezongen: Renaud Séchan (1952). In Frankrijk wordt hij overigens louter Renaud genoemd. De in 2014 opgenomen versie van Coeur de Pirate, de artiestennaam van de Canadese zangeres en pianiste Béatrice Martin, veroverde een paar jaar geleden nog de Franse hitlijsten.

Vertolking van Mistral gagnant (2014) door de Canadese zangeresCoeur de Pirate.

Renaud schreef Mistral gagnant in minder dan een uur tijd in een hoekje van de studio van Los Angeles, waar hij aan een nieuw album werkte. Het liedje gaat eigenlijk over maar heel weinig: wat gekeuvel op een bankje en lopen in de regen. Vermoedelijk richt hij zich tot zijn toen vijf- of zesjarige dochtertje Lolita, aan wie Mistral gagnant ook is opgedragen. De zanger zegt haar dat hij een beetje in mineur is en probeert zichzelf op te beuren met een herinnering aan vroeger.

Het is echter meer dan zomaar een melancholisch liedje. Haaks op zijn toen al imposante succes als zanger zakte Renaud door zware persoonlijke omstandigheden weg in een depressie. Op 19 juni 1986 overleed een goede vriend van hem – de komiek en acteur Coluche – bij een motorongeluk. Het normale leven was plots een droom geworden.

Het normale leven was plots een droom geworden

Van Renaud zijn meer dan 20 miljoen lp’s en cd’s verkocht, hetgeen extra opmerkelijk is omdat hij in eerste instantie geen loopbaan als zanger ambieerde. Zijn imposante oeuvre is onvergelijkbaar met Nederlandse artiesten. Daarbij komt dat Renaud van jongs af aan zeer geëngageerd was en zich voor tal van doelen heeft ingezet. Zijn offensief tegen Margaret Thatcher, de voormalig Premier van het Verenigd Koninkrijk, wekte aldaar grote beroering. Zijn tomeloze inzet eiste echter ook een grote tol: Renaud kampte met een forse alcoholverslaving en terugkerende depressies. Zijn extreme rookgedrag heeft zijn stem volledig aangetast. Vooralsnog laat hij nog steeds van zich horen.

Vermoedelijk kennen veel Fransen Mistral gagnant beter dan de Marseillaise, het Franse volkslied. Het chanson ademt een sfeer van intimiteit en er gaat een zekere troost van uit. De tekst roept beelden op die voor iedereen herkenbaar zijn: het normale leven, wat we nu vaak niet meer kunnen leiden, wordt plots heel bijzonder. Regelmatig nodigen artiesten Renaud uit om samen met hem het lied te zingen, zoals niet lang geleden de Corsicaanse groep I Muvrini en Grand Corps Malade (groot ziek lichaam), de vreemde artiestennaam van Fabien Marsaud, die graag de sport was ingegaan maar na een ernstig ongeluk zanger werd. Wie de opnamen ziet, kan zijn ogen nauwelijks geloven: wat is er van Renaud overgebleven? Hij oogt als een zwerver die van de straat is geplukt. En toch is het vuur in hem niet verdwenen.

Live-vertolking (2016) van Mistral gagnant door I Muvrini en Renaud.
Live-vertolking (2016) van Mistral gagnant door de Franse zanger Grand Corps Malade en Renaud

Vanaf zaterdag 17 oktober a.s. t/m 21 november 2020 zendt de Concertzender wekelijks om 13:00 uur een serie van zes radioprogramma’s van een uur uit, waarin Ignace Schretlen uitgebreid ingaat op chansons die in zijn leven een belangrijke rol hebben gespeeld. Elk programma wordt op donderdag om 17:00 uur herhaald.

Ignace Schretlen schreef drie boeken en tientallen artikelen over het Franstalige lied, stelde een groot aantal albums samen en was samensteller van het radioprogramma ’n Mondje Frans. De programma’s zijn later te beluisteren op de site van de Concertzender.

Delen