Ik zat er bij
Wandelend door Amsterdam kom je zijn sporen regelmatig tegen. Oude, soms al vergeelde knipsels uit Het Parool, trots opgeplakt achter de ruiten van meestal niet zo dure restaurants. Soms is het een rapportcijfer dat de meeste aandacht trekt, soms de tot de verbeelding sprekende kop boven de recensie (‘Vergeet vooral de zoete nagerechten niet’).
Eergisteren overleed Johannes van Dam, pas 66 jaar oud, na een langdurige ziektegeschiedenis. Velen zullen hem missen: niet alleen de lezers van Het Parool en Elsevier, waar hij decennialang voor schreef, maar ook veel culinair geïnteresseerde Nederlanders die hem via andere media leerden kennen als de man die alles (beter) wist.
Goed gekend heb ik hem niet, maar er was een korte tijd, lang geleden, dat onze professionele en sociale werelden wat overlap met elkaar hadden. En zo kon het gebeuren, op een maandagavond ergens in een Amsterdams eetcafé, dat ik er persoonlijk bij zat op het moment waarop Het Allemaal Begon. Johannes werkte toen op het secretariaat van een opinieweekblad, maar deed in zijn vrije tijd niets liever dan met veel elan en enthousiasme vertellen over eten en over koken. Zo ook op die maandag, toen in het gezelschap ook een hoofdredacteur zat van een tegenwoordig niet meer bestaand maandblad. Die toen, in een moment van visionaire inspiratie, vroeg: zou je daar niets eens wat over willen schrijven?
De rest is culinaire geschiedenis, zeker binnen de Nederlandse verhoudingen. Zelf voelde ik mij nooit zo door Johannes’ oeuvre aangesproken. Ik ben geen foodie, en ik voelde mij bovendien nooit zo thuis bij zijn humeurige, op den duur voorspelbare kritiek op veel dat nieuw en modern was. Zijn magnum opus De Dikke Van Dam, dat ik ooit cadeau kreeg, heb ik maar snel weer doorgegeven aan iemand van wie ik wist dat die dit wél zou waarderen.
Maar wat je bij iemand als Van Dam altijd meteen herkent, of je het nou met hem eens bent of niet, is die unieke combinatie van deskundigheid en passie – de enige basis waarop mensen echt iets bijzonders kunnen presteren. En je kunt hiermee een bekend persoon worden, zoals Johannes van Dam. Maar het kan ook net zo goed buiten de schijnwerpers van media en publiciteit.
Ik vermoed dat Johannes ook onder medisch professionals veel trouwe lezers had. Omdat je daar relatief veel mensen vindt met zelf een culinaire passie. Maar misschien ook wel door dat krachtige en inspirerende voorbeeld, van hoe je in een mooi vak, en gedreven door een echte roeping, compromisloos uit kunt blinken.
