Met het halen van je studiepunten en genieten van het studentenleven, ben je al druk genoeg. Maar de Werkgroep Studenten Platform Medisch Leiderschap heeft nóg een missie: medisch leiderschap op de kaart zetten.

Tekst: Andrea Linschoten | Beeld: Tamar Smit

Artsen moeten leiderschap tonen en verantwoording nemen voor de gezondheidszorg. De Werkgroep Studenten van het Platform Medisch Leiderschap gaat nog een stap verder: al in de basisopleiding moeten studenten het thema leiderschap oppakken.

Suzanne Luesken (24) is voorzitter van de werkgroep en studeert in Utrecht bij SUMMA, de 4-jarige master die opleidt tot arts en klinisch onderzoeker. Ze vertelt waarom medisch leiderschap zo belangrijk is. “Niet alleen van artsen, maar ook van geneeskundestudenten wordt veel gevraagd. Je moet bedenken wat voor arts je wilt zijn, waar je goed in bent en wat je visie op de gezondheidszorg is. Die zorg verandert, door innovaties en door de politiek. Zeker als je co-schappen loopt – ik loop nu mijn tweede co-schap – voel je in de praktijk wat de uitwerking van beleid betekent. Neem de verhoging van het eigen risico, waardoor patiënten soms geen aanvullend onderzoek willen laten doen. Zo zijn er meer effecten. De maatschappij verandert ook; mensen leven ongezonder en als arts krijg je daarmee te maken. De vraag is wat je daarmee gaat doen. Artsen kunnen zich niet afzijdig houden van het maatschappelijke debat, ze moeten zich daar meer in mengen. Studenten moeten daar ook al mee bezig zijn, vind ik. Wij moeten nadenken over hoe de zorg eruit moet zien, wat de rol van preventie kan zijn.”

Al in de basisopleiding moeten medisch studenten het thema leiderschap oppakken

Een ander aspect dat Luesken noemt, is interdisciplinaire samenwerking. “Het wordt steeds belangrijker dat zorgprofessionals breed samenwerken, om te voorkomen dat er allemaal eilandjes in de zorg ontstaan. Daartoe moet je elkaar leren kennen, liefst al tijdens de opleiding. Zodat je weet wat bijvoorbeeld een verpleegkundige en een ergotherapeut doen.”

Begin bij de basis

De werkgroep werkte een jaar lang aan een visiedocument, dat ze voor de zomer presenteerden. In Medisch Leiderschap: Begin bij de Basis! verwoordt de werkgroep waar het bij leiderschap om gaat: ‘verantwoordelijkheid nemen voor de kwaliteit van zorg voor de patiënt, de maatschappij en jezelf’. Bij persoonlijk leiderschap gaat het er onder meer om dat studenten leren hun persoonlijkheid en kernkwaliteiten optimaal in te zetten tijdens hun werk als zorgprofessional. Daarnaast moet er aandacht zijn voor de ander: de patiënt en de collega’s. Belangrijk is dat studenten leren hoe ze autonomie en zelfredzaamheid bevorderen bij patiënten en dat ze vanuit het perspectief van de patiënt leren reflecteren op het zorgproces. Verder moeten studenten leren elkaar te motiveren, aan te spreken en te beoordelen, zodat ze dat in hun werk ook kunnen toepassen. Tot slot is het van belang dat studenten van verschillende zorgopleidingen samen studeren, zodat ze later beter kunnen samenwerken.

‘Verantwoordelijkheid nemen voor de kwaliteit van zorg voor de patiënt, de maatschappij en jezelf’

De werkgroep onderstreept in zijn visiedocument dat medisch leiderschap voor iedere student belangrijk is. Maar het is een misverstand dat iedere arts manager moet worden. Leiderschap kan zich op verschillende niveaus afspelen: op de werkvloer, op organisatieniveau en op bestuurlijk niveau. Vooral leiderschap op de werkvloer gaat iedere zorgprofessional en ook student aan. Een kleiner deel zal zich richten op een bestuurlijke rol in de zorg.

Tweesporenbeleid

Een visiedocument opstellen is één ding, maar hoe zorg je ervoor dat er daadwerkelijk ook iets gaat gebeuren? De werkgroep heeft daarom een tweesporenbeleid opgesteld. Suzanne Luesken licht toe: “We gaan praten met de Werkgroep Raamplan Artsenopleiding 2017, we willen graag advies geven en gaan ervan uit dat medisch leiderschap in het nieuwe raamwerk zal worden opgenomen. Daarnaast gaan op verschillende medische faculteiten studenten als ambassadeur aan de slag om medisch leiderschap onder de aandacht te brengen. Zij organiseren evenementen, workshops en symposia en gaan in gesprek met de opleidingen om aandacht voor het onderwerp te vragen.”

‘Het is een misverstand dat iedere arts manager moet worden’

Vierdejaars geneeskundestudent Iris Renken (21) is zo’n ambassadeur, bij de medische faculteit in Groningen. “Met mijn mede-ambassadeur ben ik in gesprek met de faculteit. We kunnen onderwerpen aandragen voor bijeenkomsten en workshops. Landelijk is er nog veel verschil, in Groningen is er al veel aandacht voor medisch leiderschap.” Concrete voorstellen zijn er nog niet, vertelt Renken, maar er spelen wel verschillende thema’s: “Denk aan omgaan met de dood of omgaan met fouten. Een idee dat al wat concreter is, is de workshop Hoe marketeer je jouw idee?. Bij een bachelorproject moeten we een oplossing voor een biomedisch probleem bedenken. Deze workshop kan daarop doorgaan. Als je een goed idee of product hebt bedacht, hoe breng je dat dan op de markt? Met aandacht voor de bedrijfskundige aspecten. Dat is ook een vorm van leiderschap.”

Leren managen

Het is duidelijk dat de ambassadeurs het onderwerp op veel manieren kunnen invullen. Iris Renken: “Als ambassadeur ben je de schakel tussen het platform en de faculteit. Vanuit het platform kunnen we ideeën aandragen bij de faculteit, maar het platform kan ook weer leren van Groningen, hoe medisch leiderschap hier al in de bachelor geïntegreerd is.”

platformmedischleiderschap.nl>studenten