Kannietwaarzijn

Na driekwart jaar wonen en werken in ruraal Afrika denk je dat je het meeste inmiddels wel hebt meegemaakt. De vrouw die zonder voorkennis bevalt van een drieling; de vader die zijn zojuist overleden kind op zijn rug meeneemt naar huis, omdat het mortuarium te duur is; de nurse die jou zonder blikken of blozen vraagt of ze geld mag krijgen voor het onderwijs van haar neefje; het werkvisum dat meer dan 9 maanden op zich laat wachten; et cetera. Misschien opmerkelijk, maar zeker niet ondenkbaar als je je een werkend leven in Malawi voorstelt.

Naast deze opmerkelijke situaties, die zich frequent voordoen, zijn er echter ook de meer buitengewone gevallen van ‘kannietwaarzijn’.

Binnen deze laatste categorie zou ik graag een spelletje met u willen spelen, genaamd ‘waar of niet waar (gebeurd)’. Het spel spreekt voor zich. De antwoorden volgen later in deze blog. (Er valt helaas geen prijs te winnen, maar ik nodig u graag uit om het hier eens te komen ervaren.)

  1. Het is avond en u zit na een lange dag werken aan een verdiend biertje. Er wordt op de deur geklopt. De nachtwaker van het ziekenhuis overhandigt u een briefje. Of u misschien met enige spoed naar het ziekenhuis kunt komen om een patiënt te beoordelen. Direct schieten er vragen door u hoofd: wie is de patiënt, wat is zijn of haar ziektegeschiedenis, reden van opname, huidige symptomen? U leest verder naar de reden van dit spoedige verzoek: ‘de conditie van een patiënt is veranderd.’ Met grote vraagtekens haast je je naar het ziekenhuis. Er blijkt een keizersnede nodig te zijn bij één van de vrouwen op de verloskamer. Je vraagt je af waarom de dienstdoende clinical officer deze ‘simpele’ ingreep niet doet, zoals gewoonlijk. Bij navraag blijkt deze clinical officer niet in huis te willen komen, aangezien hij net lekker een voetbalwedstrijd zit te kijken.
  2. Op een ochtend zit U keurig op tijd in de overdrachtsruimte. Er is geen hond te bekennen. U wacht 5 minuten, 10 minuten, 20 minuten, maar er gebeurt niets. U blijft vervolgens de enige medicus in het gehele ziekenhuis, want het blijkt een vrije dag te zijn. Een publieke vrije dag weliswaar, die de avond daarvoor bepaald is, aan de hand van het wel of niet verschijnen van de maan. (Ter verklaring: het Suikerfeest, ofwel ‘het feest van het breken van het vasten’, start op het moment dat de sikkel van de nieuwe maan waargenomen wordt.) Op zijn minst frappant te noemen is ten eerste het feit dat met een simpele search op google je nauwkeurige metingen over de stand van de maan kunt vinden, die dit moment al eerder hadden kunnen voorspellen. Ten tweede, dat het zónder internet mogelijk is om het gehele ziekenhuis op deze korte termijn op de hoogte te brengen van de wijziging in het rooster ̶  de westerse arts uitgesloten. En dat terwijl slechts 12 procent van de bevolking een Islamitische achtergrond heeft.
  3. U bent werkzaam op de verloskundige afdeling en er blijkt al geruime tijd een schreeuwend gebrek te zijn aan vacuümextractors. Bij vrouwen waarvan de baby’s niet op een presenteerblaadje ter wereld komen, wordt zonder veel nadenken een keizersnede aangedaan, met alle gevolgen van dien. Als westerse arts, die keizersneden slechts in uiterste gevallen overweegt, kunt u dit niet over uw medische hart verkrijgen. U besluit meerdere stichtingen aan te schrijven met de vraag of zij u misschien kunnen helpen met nieuwe vacuümextractors. Na lang wachten is er één bereid dit voor uw ziekenhuis te regelen. Zoals beloofd arriveert enige tijd later de betreffende vracht. Eentje die tegen uw verwachting in een zeer groot volume heeft. Verrukt opent u de vracht en wat blijkt: men heeft u een lading stofzuigers (‘vacuum cleaners’) geleverd. Voor iedere dorpeling één.

Degenen die niet alle drie de situaties voor waar(gebeurd) hebben aangenomen, moet ik helaas teleurstellen. Ik heb het allemaal echt meegemaakt.

Werken in Malawi: een leven vol met opmerkelijkheden en ‘kannietwaarzijns’, waarbij je je logische redenering vaak maar even overboord moet gooien en je verbijstering moet omarmen.

Waar Nederland je georganiseerde, voorspelbare kameraad is die je blindelings vertrouwt, is Malawi je chaotische, onberekenbare oom die je meeneemt op avontuur en je laat lachen totdat je erbij neervalt. En hoe fijn en betrouwbaar die goede kameraad ook is, die onvoorspelbare oom, die geeft je wel écht het gevoel dat je leeft.

Delen