Kees Laban (1953-2018)
Op 17 oktober overleed, 65 jaar oud, psychiater Kees Laban. Hij was internationaal toonaangevend op het gebied van de Transculturele Psychiatrie, onder meer in zijn rol als voorzitter van de Transcultural Psychiatry Section van de World Psychiatric Association.
Tekst: Wout de Bruijne
Kees Laban had belangstelling voor psychiatrie, maar wilde liever tropenarts worden. Na afronding van zijn studie daarvoor, studeerde hij nog een jaar culturele antropologie en medische sociologie. Samen met zijn vrouw vertrok hij in 1983 voor vijf jaar naar Nigeria. Zijn belangstelling voor andere culturen bleef levenslang.
Na terugkeer werkte Laban bij de ggd in zijn geboortestad Rotterdam met allochtone pubers. Zijn interesse in de psychiatrie herleefde. Hij ging in Deventer werken op een afdeling acute opname en volgde de opleiding tot psychiater. Laban liep stage bij Phoenix, een behandelcentrum voor vluchtelingen en asielzoekers. Hij koos definitief voor de transculturele psychiatrie en werd daarin toonaangevend in binnen- en buitenland.
In 1999 kwam Kees Laban bij GGZ Drenthe in Beilen, waar hij een behandelprogramma voor asielzoekers opzette en daarnaast trainingen transculturele psychiatrie ontwikkelde voor de behandelstaf. Ook werkte hij voor expertisecentrum gezondheidsverschillen Pharos.
De psychiater breidde in 2002 het project in Beilen uit met een dagkliniek voor asielzoekers. Als hoofd behandelbeleid van de nieuwe afdeling ‘De Evenaar’ kon hij zijn ideeën uitvoeren over de aanpak van de specifieke problemen van vluchtelingen en asielzoekers. Cultureel antropoloog Simon Groen bij De Evenaar over zijn collega: “Kees zocht gedreven naar verbinding in plaats van naar polarisering, ook buiten het werk. Zo nodigde hij na de aanslagen van 11/9 een imam uit om te spreken in ‘zijn’ kerk in zijn woonplaats Ruinen.”
‘Hij zocht gedreven naar verbinding, ook buiten het werk’
Laban stond volgens Groen bij tijd en wijle ambivalent ten opzichte van geloof en kerk. “Maar telkens hervond hij zijn vertrouwen in de opvatting dat geloof voor hem gelijkstond aan liefde voor de medemens. Hoe dan ook zette hij zich in voor de kerk, hij zong in het kerkkoor en organiseerde er concerten.”
Psychiater Laban had een goede reputatie bij collega’s en patiënten. Er werd vaak speciaal om hem gevraagd. In Afrika had de voormalige tropenarts grote veerkracht gezien bij slachtoffers van oorlogen, honger en andere verschrikkingen. Hij zocht daarnaar bij en met zijn patiënten in De Evenaar en publiceerde ook over die kracht.
Het doen van onderzoek was een van zijn professionele activiteiten naast het praktijkwerk. Laban was onder meer ook voorzitter van de Transcultural Psychiatry Section van de World Psychiatric Association. Vaak was hij als organisator of spreker betrokken bij congressen en symposia.
Eind vorig jaar werd bij Kees Laban kanker gediagnosticeerd met een weinig hoopvolle prognose. Hij wilde doorwerken en begin oktober zou hij op een congres in New York spreken over de maatschappelijke rol van de psychiater, maar hij moest doodziek naar huis.
