Keurmerkenwaanzin
Als potentiële patiënt wil ik toch weten waar ik het beste terecht kan voor mijn probleem? Een logische en terechte vraag. Wij vinden de garantie van het gilde, dat iemand zich bijvoorbeeld chirurg of oncoloog of verpleegkundige mag noemen, kennelijk niet meer genoeg. Heel vaak word ik gevraagd door mensen om een advies waar ze zich het beste kunnen laten behandelen voor een bepaalde ziekte. Vaak heb ik dan ook nog wel een antwoord klaar en als dat niet zo is bel, ik een collega van dat specifieke vakgebied op om te vragen wat hij adviseert.
Maar waar we dat advies nou precies op baseren is moeilijk te kwalificeren of te kwantificeren. Er zijn wel wat bronnen die je kunt raadplegen zoals de website van de stichting NICE voor bijvoorbeeld hartchirurgie (en intensive care), maar persoonlijk zou ik nooit alleen op die getallen af gaan omdat het niet ‘dé waarheid’ is, maar slechts een onderdeel daarvan.
Natuurlijk heeft iedere burger deze vraag wanneer hij/zij wordt overvallen door een ernstige ziekte. En zoals onze ouders vroeger afgingen op het kopen van supermarktartikelen met ‘Goedgekeurd door de Nederlandsche Vereeniging van Huisvrouwen’ (NVVH) labels, willen wij burgers nu ook een extra keurmerkstempel voor ‘de zorg’. Begrijpelijk.
Begonnen met goede bedoelingen, gestrand in dure waanzin
Recent heeft het Zorginstituut Nederland al die keurmerken die er nu zijn eens op een rijtje gezet. En voordat ik begin te vertellen hoezeer het ‘une folie’ is geworden, wil ik vooropstellen dat ik goed begrijp dat het vanuit de beste bedoelingen is gestart en in veel gevallen ook wel nut heeft gehad. De burger of de patiënt wilde invloed en zaken verbeteren. En via de keurmerken konden ze macht en invloed uitoefenen. Vooral ook wanneer zorgverzekeraars door het eisen van ‘kwaliteitskeurmerken’ het belang dat zij zeggen te stellen in ‘kwaliteit’ zo eenvoudig kracht bij konden zetten. Overigens nóg een reden om, zoals ik in een vorige blog, stelde vragentekens te zetten wanneer zorgverzekeraars die keurmerken kunnen beïnvloeden.Onze zorginstanties geven (ik vrees tientallen) miljoenen per jaar uit aan de rapportages om een “’lintje te krijgen’
Maar de rapen zijn nu gaar, om een NVVH-achtige term te gebruiken. Het overzicht van de keurmerken is bijna een absurdistisch komisch leesboek geworden eerlijk gezegd. Als je dan ook nog weet dat er nul afstemming is tussen al die keurmerken, dan moet je bijna extra zuurstof toegediend krijgen bij het schaterlachen als je je realiseert dat al die keurmerken aan de man zijn gebracht en veel instanties daar dik voor betalen. De tarieven van al die goedbedoelde keurmerken zijn namelijk vaak veel hoger dan u en ik ooit hadden kunnen bedenken, terwijl een aantal keurmerkinstanties niet transparant zijn over de kosten. En hoewel sommige van die keurmerken ‘gratis’ zijn, moet u de indirecte kosten niet vergeten die in de instellingen gemaakt moeten worden om de vereiste gegevens aan te leveren. Het viel me op dat het bedrijf ‘MediQuest’ veel analyses uitvoert, vast niet voor niets.
Onze zorginstanties geven (ik vrees tientallen) miljoenen per jaar uit aan de rapportages om ‘een lintje te krijgen’. Ik pik er een paar uit – onwillekeurig of willekeurig, wat u maar wilt, omdat dit stukje anders te lang zou zijn – maar ik zou vrijwel alle keurmerken kunnen noemen.
De Vereniging van Ouders van Couveusekinderen geeft een Neokeurmerk uit. Ziekenhuizen moeten een vragenlijst invullen, worden eens per 3 jaar bezocht en betalen daar € 4.000,-voor, met een jaarlijkse bijdrage van € 500,-.
Achttien zorginstanties betaalden vanaf € 5.000,- voor een Planetree label(voor mensgerichte zorg) dat onder andere (ik citeer) ‘menswaardige technologie: gemakkelijke, effectieve en geruststellende techniek’ garandeert.
88 ziekenhuizen betalen jaarlijks € 2000,- voor een ‘Roze lintje’ van de Borstkankervereniging Nederland. En wilt u een lintje van Stichting Kind en Ziekenhuis net als meer dan 150 afdelingen, dan kunt u kiezen: een bronzen, een zilveren of een gouden Smiley. En natuurlijk is de gouden Smiley wel duurder: € 5.000,-, terwijl de bronzen € 350,- kost. Ook is het onderhoudsgeld wat meer, namelijk € 5.350,- per jaar. En iedere 3 jaar wordt gekeken of u de gouden Smiley nog wel mag houden. De instelling met de Smiley moet onder andere voldoen aan “aandacht voor voldoende personele bezetting met voldoende deskundigheid op het gebied van kinderen (sic!).”
Overzicht keurmerken is bijna een absurdistisch komisch leesboek geworden
123 instellingen betaalden € 950,- per halfjaar voor een Spataderkeurmerk van de Hart&Vaatgroep. 25 GGZ-instellingen betaalden voor het TOPGGz keurmerk aan de gelijk genoemde stichting naast een toegangsgeld van €10.000,- en een abonnement per jaar van €18.000,- ook nog eens tussen de € 5.500,- en € 7.500,- voor de audit die eens per 4 jaar plaatsvindt. Het meeste werk moet de instelling overigens zelf doen met het aanleveren van allerlei gegevens. De zeer kostbare accreditaties van JCI en NIAZ geven geen specificatie van de kosten, maar die bedragen zijn nog veel hoger, ik schreef daar al eerder over.
Met de paar voorbeelden heb ik alleen maar een indruk willen geven van de stortvloed aan keurmerken, die ongetwijfeld met de beste bedoelingen is begonnen om zaken te verbeteren. En als ik denk hoe het vroeger was toen ik mijn broertje in het ziekenhuis wilde bezoeken en hoe het nu voor kinderen is in het ziekenhuis, dan is er veel bereikt. Maar laten we nu waarderen wat we hebben, samen (professionals met input van patiënten) verbeteren, maar ook ophouden met deze plensbui van lintjes.
9 reacties
Dank professor Girbes! Ik haal dit thema van mijn lijstje met onderwerpen waarover ik dringend een blog moet maken. Want beter dan hierboven kan ik het niet verwoorden – de gekte ten top!
Linda van Ingen
17 maart 2018 / 08:55Jammer dat deze professor de feiten over het roze lintje blijkbaar niet kent. Er wordt betaald voor het uitvoeren van een patiënt ervaringsonderzoek zodat zorgverleners continu inzage hebben in de ervaren zorgverlening en zo verbeteracties in kunnen zetten om de zorg patientgerichter te maken. Heel waardevol onderzoek dat gelukkig door veel andere ziekenhuizen wel wordt gewaardeerd.
Carol Richel
17 maart 2018 / 09:51Ik wist niet dat het zó erg was. Je hebt meer aan een empatisch mens dan een gekocht keurmerk………………
dr J. de Vries
17 maart 2018 / 16:27Geachte Carol Richel, “deze professor” (u bedoelde het waarschijnlijk pejoratief vrees ik) leest de gegevens zoals vermeld in het rapport van het Zorginstituut Nederland en op blz. 35 sub Kosten staat: “jaarlijkse bijdrage Monitor Borstkankerzorg €2000”. Dat is gewoon een verplichte bijdrage als een instelling een lintje wil en dus daaraan verbonden kosten, of lees ik dat verkeerd? Overigens hoop ik – conform het advies dat ik als penvoerder aan de NFU schreef over dit onderwerp – dat de input van de patiënt veel meer gebruikt gaat worden in de nu gebruikte EPD’s. En er lopen veel meer patiënten-enquêtes vanuit de ziekenhuizen als terugkoppelingsmogelijkheid voor de patiënt. Ik sta vooraan om die terugkoppeling als waardevol te duiden.
Armand Girbes
17 maart 2018 / 18:00Prof. Armand Girbes is in mijn ogen, naast zijn vakspecialisme, ook een autoriteit op dit cruciale thema: de ontwikkeling van regelgeving in de medische gezondheidszorg.
Gijs van Loef
18 maart 2018 / 11:43Geachte Prof. dr. Girbes,
Dank voor uw reactie. Geenszins pejoratief bedoeld, absoluut niet.
Zoals eerder aangegeven: u heeft gelijk, er zijn inderdaad kosten verbonden aan de deelname ‘Monitor Borstkankerzorg’ met als een van de onderdelen het roze lintje. De meeste kosten zijn dus gemoeid met het verzorgen van een landelijk gevalideerd onderzoek naar patiëntenervaringen met de borstkankerzorg. Wij zijn er trots op dat elk ziekenhuis dat borstkankerzorg biedt hieraan deelneemt.
Het waardevolle is dat de uitkomsten (anoniem) continu worden teruggekoppeld via een online tool (Cerium). Dit per ziekenhuis met eigen inlogcodes. Relevante (verbeter)informatie en gelukkig ook complimenten en tips komen hieruit voort. Jaarlijks worden de uitkomsten na statistische correcties tussen ziekenhuizen vergeleken. BVN gebruikt deze uitkomsten in de Monitor Borstkankerzorg en als onderdeel van het lintje. Er wordt dus niet betaald voor het ‘roze lintje’, noch is dit ’te koop’. Vandaar mijn behoefte tot nuance. Voor andere ‘lintjes’, keurmerken en dergelijke kan ik niet spreken.
Registratielast en kosten zijn een actueel probleem, dat ben ik geheel met u eens. De vraag is waar het probleem precies ligt: zijn het nu echt de patiëntenverenigingen?
BVN tracht in ieder geval de kosten en de belasting op de werkvloer zo minimaal mogelijk te houden en wij geloven dat er zeer waardevolle informatie voor terugkomt. Inzake de PREM, module Mammacare (de vragenlijst): alles verloopt digitaal. Wij vragen alleen om e-mailadressen aan te leveren via een beveiligde module aan het onderzoeksbureau.
Tot slot: het zou het makkelijkst (en goedkoopst) zijn als alles direct via een EPD systeem kon worden uitgezet. Maar wordt er dan een goede (continue) terugkoppeling van de data verzorgd? En kunnen we alle ziekenhuizen dan nog ‘benchmarken’? De kracht ligt juist in de landelijke deelname en zorgvuldige en objectieve landelijke analyse van de uitkomsten.
Nogmaals, ik snap uw punt (tel alle ‘keurmerken’ op en het is duur) Niet iedereen biedt een onderzoek aan zoals BVN dat wel doet. Deze nuance voor wat betreft het roze lintje is m.i. essentieel. Ik ben echt van mening dat BVN een gedegen systeem heeft opgezet met een inhoudelijk doel en ziekenhuizen daadwerkelijk wat ‘biedt’.
Hartelijke groet,
Carol Richel
Carol Richel
18 maart 2018 / 18:06Het is duidelijk dat er een heuse aparte keurmerkindustrie is ontstaan waarvan de waarde op zijn minst ter discussie staat maar die wel uit publieke middelen gefinancierd wordt. Het is ontzettend jammer dat de politiek private partijen op deze manier de ruimte geeft om te verdienen aan zorg. We zijn in Nederland blijkbaar bereid om veel geld uit te geven aan schijnkwaliteit en schijnveiligheid.
J. Bosma
25 maart 2018 / 21:05“We zijn in Nederland blijkbaar bereid om veel geld uit te geven aan schijnkwaliteit en schijnveiligheid.”
Klopt: Mythevorming is van alle tijden om schijnveiligheid en zekerheid te bieden.
G K Mitrasing
27 maart 2018 / 10:51De titel : ” het beste zorgstelsel ter wereld” is gewoon te koop ( zie commentaren van mevrouw Leijten en anderen op het EHCI- rapport) ;
En de politiek gaat er vervolgens dijenkletsend mee aan de haal. Polonaise!
( Voor nuance, zie vooral https://gijsvanloef.nl/ )
“De beste zorgverlener van NL” blijkt ook te beïnvloeden; zorgkaartnederland biedt immers diverse arrangementen om de consument positief te stemmen.
De dans om de gunst van de patiënt blijkt anno 2018 dus niet een mooie dans;
Het blijkt een gesponsord, onbetrouwbaar, en geprostitueerd optreden.
Stormy Daniels die blij is met de handen van mijnheer Trump.
Zoiets.
Treurig dat er patiënten ( en hun vertegenwoordigers) zijn die deze schijnvertoning toedekken, de schijn van eigenbelang ontkennend.
En dan vervolgens verontwaardigd jammeren over de eigenbelangen van professionals……
Laat ons positief blijven:
https://www.youtube.com/watch?v=w6X4tIdlj4E
Dré Rookvoet
27 maart 2018 / 22:30