Kunsteiland Naoshima

De kunstcollectie van miljardair Soichiro Fukutake is niet alleen een van de meest fascinerende ter wereld, ook de unieke ligging spreekt tot de verbeelding. Want er zijn op de wereld maar weinig plekken waar mens, kunst en natuur zó fraai samensmelten.

Tekst: Walter de Vries | Beeld: Paul Spierenburg

 

Midden in de Japanse Binnenzee ligt het eiland Naoshima. Het heeft een oppervlakte van slechts 8 km² en telt 3000 inwoners. Het is een mijl op zeven om er te komen: na het vliegtuig naar Tokio of Osaka, de supersnelle Shinkansen naar Okoyama, een lokale boemeltrein tot aan de haven van Uno en een half uur durende oversteek per ferry bent u ruim een dag na vertrek eindelijk op Naoshima. Ten slotte brengt een bus u in 10 minuten naar het Benesse House Museum, het hoofdgebouw van de Benesse Art Site Naoshima. Dit museumcomplex, dat ruim de helft van de oppervlakte van het eiland bestrijkt, herbergt een deel van de fascinerende kunstcollectie van de Japanse miljardair Soichiro Fukutake, die zijn vermogen in onder meer de uitgeefwereld opbouwde.

De schitterende natuur van het gebied met door bossen bedekte heuvels en witte zandstranden doet mediterraans aan. Verspreid over het eiland liggen enkele verlaten vissersdorpen die nu deel uitmaken van het museumcomplex. Voor Fukutake was Naoshima de aangewezen plek om zijn droom van ‘benesse’ te verwezenlijken en hij liet er een complex van vijf musea, twee restaurants en een hotel aanleggen. ‘Benesse’, een door Fukutake bedacht woord, betekent zoveel als ‘welzijn’. Daartoe moet volgens Fukutake een kunstwerk één geheel vormen met de omliggende natuur én de architectuur van de tentoonstellingsruimtes. De architectuur is hierbij van essentieel belang. Elke ruimte in de nieuwe gebouwen is dan ook door huisarchitect Tadao Ando speciaal voor een kunstwerk ontworpen, terwijl de kunstwerken in de verlaten visserswoningen speciaal voor die plek werden vervaardigd.

Klik op de afbeelding voor meer foto’s

Groter publiek

Met de opening in 1992 van het Benesse House Museum werd de eerste stap gezet om een deel van Fukutakes kunstcollectie aan een groter publiek te laten zien. In het museum zijn kunstwerken tentoongesteld van onder anderen Alberto Giacometti, Jackson Pollock, Jasper Johns en Gerhard Richter. Op weinig andere plekken op de wereld zijn werken van deze kunstenaars te bezichtigen in een setting waar mens, kunst en natuur zó fraai samensmelten.

Het hoogtepunt voor iedere bezoeker van Naoshima is ongetwijfeld het Chichu Art Museum, vaak het mooiste museum ter wereld genoemd. Het museum is, zoals de naam in het Japans aangeeft, ondergronds gebouwd. Vanuit de lucht zijn slechts inkepingen in een heuvel te zien met enkele vierkante, rechthoekige en ronde uitsparingen en gekadreerd door beton. Heel bijzonder is de ruimte waarin vijf schilderijen uit Monets serie de Waterlelies hangen, die indirect door natuurlijk licht worden belicht. Door de architectuur is het afhankelijk van het weer hoe de bezoeker de ‘tuinen’ te zien krijgt – volgens Fukutake precies zoals Monet wilde dat ze gezien worden. Om de ervaring te verlevendigen is bij het museum een tuin aangelegd met een vijver en waterlelies.

Een surrealistische en magische ervaring is een bezoek aan James Turrells Open Sky waarbij de hemel – zichtbaar aan het einde van een trap – onderdeel is van het kunstwerk. Nog magischer wordt de ervaring voor wie dit kunstwerk in de avond bezoekt. Dit laten samenkomen van licht en ruimte is karakteristiek voor de kunstwerken van deze Amerikaan, wiens kunstwerken ook zijn te beleven in De Pont in Tilburg, in Kijkduin, Den Haag en sinds vorig jaar in Museum Voorlinden in Wassenaar.

Kunstinstallaties

Een van de manieren voor Fukutake om zijn kunstcollectie uit te breiden is de instelling van de Benesse Prize. Deze kunstprijs wordt sinds 1995 uitgereikt. De winnaar ontvangt een geldprijs en mag een kunstinstallatie op Naoshima creëren. De kunstenaar wordt op het eiland uitgenodigd om inspiratie op te doen en aan zijn kunstwerk te werken. Het merendeel van deze kunstinstallaties, van grote namen als Cai Guo-Qiang, Olafur Eliasson, Janet Cardiff & George Bures Miller en Anri Sala, is te bezichtigen in het Art House Project Museum, dat is gevestigd in een voormalig vissersdorp. Hier werden zeven verlaten woningen door middel van kunstinstallaties nieuw leven ingeblazen.

Lezersvoordeel

VvAA QualityTime stelde een 17-daagse reis samen die u laat kennismaken met Japans’ beroemde hoogtepunten én met minder bekende, maar minstens zo boeiende bezienswaardigheden. Zo verblijft u in een traditioneel boerendorp in de Japanse Alpen en bezoekt u het museumeiland Naoshima. Om de Japanse cultuur optimaal te ervaren, overnacht u in sommige plaatsen in een minshuku, een traditioneel pension.

  • Prijs vanaf € 2565,- p.p.
  • Inclusief o.a. overnachtingen in 3* hotels en minshuku’s, 4x ontbijt en diner; diverse (bus)transfers en treintrajecten.
  • Exclusief o.a. vluchten.
  • U kunt deze reis ook op maat laten maken, bijvoorbeeld met luxere hotels. Voor meer (prijs)info en uitgebreid programma vvaa.nl/qualitiytime of bel 030 247 4816.

Om de ‘total art experience’ voor de bezoeker te vervolmaken, bevindt zich op het terrein een hotel. De 35 kamers liggen verspreid over vier verschillende gebouwen, waarin natuurlijk ook kunstwerken zijn tentoongesteld. De schitterende uitzichten op de natuur vanuit de minimalistisch ingerichte ruimtes leiden ook hier, samen met de kunst, tot een wow-ervaring.

Praktisch

KLM en Japan Airlines vliegen dagelijks naar Tokio en Osaka. Vanaf deze steden is het nog respectievelijk circa 3,5 en 1 uur reizen per zogenaamde bullet train (Shinkansen) naar Okoyama; hiervandaan gaat een trein naar de haven van Uno voor de oversteek naar Naoshima (circa 30 minuten). Voor meer info over deze en aanreismogelijkheden vanuit andere havenplaatsen, alsmede over de buureilanden Teshima and Inujima die ook onderdeel van het museumcomplex zijn, zie benesse-artsite.jp/en Op deze site vindt u ook info over het hotel in het Benesse House Museum en over lokale minshuku’s (B&B’s), ryokans (typisch Japanse herbergen), guesthouses en cottages. Vervoer ter plaatse: per bus of huurfiets. Voor meer info: naoshima.net.

 

 

 

Delen