Laatste ronde?

Opnieuw is politiek Amerika in de ban van het mogelijk einde van Obamacare. Afgelopen juli, toen de Republikeinse Partij in de Senaat door drie dissidenten in eigen kring nét niet een eigen ‘American Health Care Act’ erdoor kreeg, dacht iedereen dat verdere pogingen hiertoe uit zouden blijven. Maar afgelopen week gebeurde iets onverwachts. Als dieven in de nacht, terwijl de politieke aandacht van de Democratische oppositie en van de media op andere zaken was gefocust, kwamen twee Republikeinse senatoren, Bill Cassidy uit Louisiana en Lindsey Graham uit South Carolina, met weer een nieuw ‘laten-we-Obamacare-slopen’ wetsvoorstel.

De bedoeling is dat dit uiterlijk eind deze week in stemming komt. Die grote haast is nodig, omdat de procedures van de Senaat voorschrijven dat na 30 september een nieuw wetsvoorstel minimaal 60 van de 100 stemmen moet krijgen om te worden goedgekeurd, terwijl de Republikeinen er maar 52 hebben. Maar tot en met uiterlijk komende vrijdag volstaat de steun door 50 senatoren, omdat bij stakende stemmen de stem van vicepresident (en Republikein) Mike Pence de doorslag geeft.

Vorige week werd er ernstig rekening mee gehouden dat die 50 stemmen er, anders dan afgelopen juli, dit keer wél zullen komen, omdat van de dissidenten van toen redelijk positieve reacties op het voorstel werden gehoord. Totdat afgelopen vrijdag één van hen, senator John McCain uit Arizona, liet weten opnieuw tegen te zullen stemmen. Omdat hij vindt dat een wet die ingrijpende gevolgen kan hebben voor de zorgverzekering van misschien wel tientallen miljoenen burgers, niet in anderhalve week door de Senaat mag worden gejast. En omdat hij vindt dat grote kwesties zoals deze, als het even kan bipartisan moet worden aangepakt – dus langs de weg van samenwerking tussen Republikeinen en Democraten.

Het gevaar van een zorgstelselcatastrofe blijft aanwezig

Dit weekend hebben ook drie andere senatoren laten weten dat ze (waarschijnlijk) tegen het nieuwe voorstel ‘in de huidige vorm’ zullen stemmen. Maar een echte garantie op een nee-stem is dit nog niet. Het kan zijn dat er komende dagen door de indieners op details nog iets aan wordt gesleuteld, om sommige bezwaren te ondervangen. Of dat dingen worden toegevoegd die financieel extra voordelig zijn voor de deelstaten die deze senatoren vertegenwoordigen.

Het blijft dus nog even spannend, en het gevaar van een zorgstelselcatastrofe blijft aanwezig. En dit keer is de inzet zelfs nog ernstiger dan bij eerdere pogingen om, in Senaat en Huis van Afgevaardigden, de ‘(Patient Protection and) Affordable Care Act’ van 2010, ofwel Obamacare, om zeep te helpen. Inhoudelijke details kunt u bijvoorbeeld hier lezen, in deze heldere analyse in de Los Angeles Times, maar kern van de zaak is dat dit nieuwe Republikeinse voorstel nog eens vérder gaat dan ontmantelen van Obamacare alleen. Ook oudere, meer klassieke elementen van Amerika’s zorgstelsel, en dan vooral Medicaid, het zorgprogramma voor de armen, worden in het hart geraakt.

Dus net als bij vorige pogingen: weg zorgverzekeringsplicht voor iedere burger; en weg ook het verbod voor zorgverzekeraars om premie-onderscheid te maken op grond van iemands gezondheidstoestand. Verder: weg wettelijk geregeld basispakket dat voorziet in de kosten van dure maar noodzakelijke zorg; en weg alle zorgtoeslagen voor mensen met weinig geld.

Zorgaanbieders, beroepsorganisaties, zorgverzekeraars en patiëntenorganisaties laten unaniem hetzelfde geluid horen: dit mag niet gebeuren

Maar ook, en dit is nieuw: weg met, op termijn, een belangrijk deel van alle nationale financiering van gezondheidszorg. En in plaats hiervan een overdracht van een deel van dat geld naar de afzonderlijke vijftig deelstaten, die dan from scratch, in veel te weinig tijd en zonder de expertise die dit vergt, hun eigen zorgstelseltjes moeten gaan bouwen. Zonder enige wettelijk ingebouwde garantie dat ook de mensen die hiervan het meest afhankelijk zijn, dus ouderen, chronisch zieken en armen, op fatsoenlijke zorg kunnen blijven rekenen.

Hoe ernstig deze nieuwe dreiging wordt genomen, blijkt uit de reactie uit de Amerikaanse zorgwereld zelf, die niet alleen uitzonderlijk fel is, maar ook ongekend eensgezind. Zorgaanbieders, beroepsorganisaties, zorgverzekeraars en patiëntenorganisaties laten unaniem hetzelfde geluid horen: dit mag niet gebeuren. Maar of dit zal helpen?

Voor de indieners van ‘Cassidy-Graham’ heeft de noodgedwongen extreme haast een belangrijk bijkomend politiek voordeel. Het Congressional Budget Office zal namelijk niet voldoende tijd hebben om vóórdat over dit voorstel gaat worden gestemd, de precieze gevolgen goed door te rekenen. Zoals: hoeveel miljoenen minder draagkrachtige Amerikanen zullen door deze nieuwe wet, op termijn, hun zorgverzekering kwijtraken? En: hoeveel zullen mensen met ‘pre-existing conditions’ méér voor hun zorg moeten gaan betalen? (Eerste schattingen: tot wel tienduizenden dollars per jaar.)

Door de media hiernaar gevraagd, laten Republikeinse senatoren openlijk weten die onzekerheid helemaal niet erg te vinden. Soms ook blijken ze niet of nauwelijks te weten wat nou precies de inhoud van het nieuwe wetsvoorstel is. Wat volstaat, is dat het Obamacare onderuithaalt – punt uit, doel bereikt. Want zo gaat dat, anno 2017, in de Amerikaanse politiek.