Lastige tantes

Voorkomen is beter dan genezen. Maar voor dokters is voorkomen van ziekten wel vele malen ondankbaarder werk dan genezen. Met geschenken van een paar euro tot ettelijke honderden euro’s hebben patiënten jegens mij hun – soms niet eens verdiende – dankbaarheid getoond. Maar een bosje bloemen omdat ik met veel pijn en moeite een puber van het roken afkreeg kon er niet van af. Gemiddeld sterven rokers tien jaar eerder dan niet-rokers. Van zware rokers (meer dan twintig sigaretten per dag) is de levensverwachting zelfs gemiddeld dertien jaar korter dan van nooit-rokers. Wanneer je dit als arts kunt voorkomen, is dat toch wel een boeketje tulpen waard.

In 2018 werden in Nederland ongeveer 116.500 nieuwe gevallen van kanker vastgesteld: 61.000 bij mannen en 55.500 bij vrouwen.** Bij 13.300 mensen ging het om longkanker. Bij circa 85 procent van alle mensen die aan longkanker overlijden is roken de oorzaak. Maar roken verhoogt in mindere of meerdere mate eveneens de sterftekans op strottehoofdkanker, COPD, mondholtekanker, slokdarmkanker, blaaskanker, nierkanker, hartfalen en andere hartaandoeningen, alvleesklierkanker, beroerte en diabetes.

In Nederland vormen de onvermoeibare longartsen Wanda de Kanter – 4 mei viert ze haar 60ste verjaardag! – en twee jaar jongere Pauline Dekker het gezamenlijke boegbeeld in de strijd tegen roken. Uitgerekend tien jaar na de oprichting van hun stichting Rookpreventie Jeugd is deze organisatie uit de Alliantie Nederland Rookvrij gezet. Ik kon mijn ogen niet geloven en dacht nog even aan een nepbericht: op de site van alliantie kijken voorzitter Floris Italianer, directeur van de Hartstichting, en Michael Rutgers, directeur van het Longfonds, mij zich van geen schuld bewust aan: maar lees vooral wat er bij ‘Nieuws’ onder het kopje Voor het realiseren van effectief anti-rookbeleid is activisme nodig over de maatregel staat. De stichting Rookpreventie Jeugd ontbreekt nu inderdaad in de lijst van de – tot voorheen 155 – partners van de alliantie.

Ik kon mijn ogen niet geloven en dacht nog even aan een nepbericht

Wanda de Kanter en Pauline Dekker zijn enkele malen terecht onderscheiden. Op 11 december 2018 kreeg eerstgenoemde met advocate Bénédicte Ficq de prijs van de meest invloedrijke vrouw in Nederland (volgens het blad OPZIJ). ‘Maar wat heb je eigenlijk aan invloed als je geen macht hebt’, vraagt de gelauwerde longarts zich op haar site vertwijfeld af? En verderop schrijft ze: ‘Zonder macht en zonder geld. Zonder Personal Assistant, zonder mediabureau, zonder professionele lobbyisten (…). Al het geld zit bij de grote Allianties, de grote fondsen (…) waarvan je zo afhankelijk bent. Waar mensen werken die nooit een patiënt zien. Waarvoor een tabaksdode een nummer is. Een cijfer.’

Op 26 maart 2019 schreef de – onlangs zelf ook onderscheiden – onderzoeksjournalist Joop Bouma in Trouw: ‘De Kanter begrijpt niet waarom de Alliantie Nederland Rookvrij haar stichting heeft weggestuurd. Ze vinden haar en haar collega Pauline Dekker te activistisch, de longartsen passen niet in het beleid van de Alliantie om positief en polderend in 2035 een eerste rookvrije generatie volwassenen in Nederland te bereiken.’ Je hebt brave en lastige dokters. Ik vrees dat beide longartsen door de hoge heren van de alliantie steeds meer als ‘lastige tantes’ werden beschouwd. En al mogen hun – niet in mensenlevens en geld uit te drukken – verdiensten dan onmetelijk groot zijn, uiteindelijk word je dan als duo toch opgeofferd aan doodordinaire macht.

Delen