Meten = weten
Tegeltjeswijsheden, wie kent ze niet. Levenswijsheden op Delfts blauw keramiek. Bevatten vaak een onwrikbare waarheid, geen speld tussen te krijgen, maar o zo cliché. Ik moest er aan denken toen ik een artikel tegenkwam over (Ont)Regel de Zorg en Value Based Healthcare. Met de stelling dat die twee elkaar zouden bijten.
Het is een interessant vraagstuk. Om ‘Value’ (waarde) te kunnen kwantificeren, moeten er metingen worden verricht. En die metingen brengen onherroepelijke registratielast met zich mee. Iets waar (Ont)Regel de Zorg tegen strijdt. Tot zover klopt de gedachtegang. Maar vervolgens concluderen dat daarmee beide stromingen elkaars tegenpolen zijn, dat is een brug te ver.
Tegenwoordig lijkt er een dogma te zijn ontstaan rondom het meten. Als er maar gemeten wordt, is het goed. En omgekeerd, als er niet gemeten wordt, dan is het fout. Het ontbreekt dan immers aan data waar anderen iets van kunnen vinden.
Data worden pas waardevol met de juiste duiding
Om verwarring te voorkomen, ik ben een voorstander van meten en de interpretatie van cijfers. Onze medewerkers bij VvAA kunnen dat beamen. Voor een penningmeester is de hang daarnaar overigens ook geen verrassende eigenschap. Maar cijfers zijn alleen van waarde als ze in het juiste perspectief kunnen worden geplaatst. Daarnaast moeten ze met de juiste intentie zijn gegenereerd en moet de verzameling ervan noodzakelijk, werkzaam en doelmatig zijn. Grotendeels het toetsingskader waaraan een medische handeling ook moet voldoen voordat je die op een patiënt loslaat.
Data worden dus pas waardevolle informatie met de juiste duiding. Waar vervolgens weer van geleerd kan worden. Precies in lijn met het gedachtegoed van (Ont)regel de Zorg; als we iets registreren, laat het dan ook waardevol zijn voor zorgverlener en patiënt. En met dat in het achterhoofd, zijn beide filosofieën prima met elkaar verenigbaar.
Jammer genoeg passen die wijsheden dan weer niet op zo’n tegeltje.
2 reacties
Vele soorten waarde en waarden zijn niet te kwantificeren. Het is zinvol om eerste die eruit te filteren. Dan hou je overigens weinig over en is ontregel de zorg plots een veel eenvoudiger uitdaging.
Harold van Garderen
19 december 2018 / 07:43Eens met Harold – en bovendien komt met ‘meten’ ook de noodzaak om na te denken over kwaliteit & validiteit.
Validiteit gaat over de vraag: is dat wat wordt uitgedrukt in een getal inderdaad een accurate reflectie van het concept dat de data wordt geacht te meten, bijvoorbeeld een grootheid als “kwaliteit”? Het heeft bijvoorbeeld weinig zin om de temperatuur te meten met een thermometer die niet goed werkt. Helaas wordt hier geen aandacht aan gegeven. In heel Nederland worden er druk databases aangelegd met medische gegevens, maar wat er nou precies met deze cijfers kan worden uitgedrukt is niet bekend. Men roept wel van alles (kwaliteit, vergelijken, leren, etc) maar of dat inderdaad zo is weten we niet. In de GGZ worden er bijvoorbeeld symptoomscores verzameld waarvan bekend is dat ze geen goede reflectie zijn van kwaliteit van de zorg. Desalniettemin roept men dat dat wel zo is. Dit is geen goede lange termijn strategie.
Kwaliteit gaat over de vraag: hoeveel vervuiling treed er op bij het proces van monitoren, registreren, migratie, bewerking en analyse van data? Om maar met een voorbeeld te beginnen: waar het is onderzocht blijkt dat als bijvoorbeeld data uit de transparantiekalender terugkomt bij de zorginstelling waar het werd verzameld, en daar wordt vergeleken met de data uit de bron er vaak NIETS van klopt. Dus niet een klein beetje afwijking – maar een forse mismatch. En op deze data willen we varen bij discussies over kwaliteit en veiligheid?
Een andere kwaliteit is casemix: het fenomeen dat medische uitkomsten van patiënten in een regio gekenmerkt door sterke urbaniciteit, hoge werkloosheid, hoge etnische dichtheid, hoge morbiditeit en lage SES anders moeten worden geïnterpreteerd dan patiëntenuitkomsten in een regio met tegenovergestelde karakteristieken. En hetzelfde op individueel niveau: de uitkomst van een medische procedure bij een patiënt met schulden, die teveel drinkt, eenzaam is en zijn gezondheid verwaarloost kun je niet vergelijken met iemand die fanatiek bezig is met gezondheid. Het is helaas zo dat alle databases in Nederland waar medische uitkomsten worden verzameld nog bijna volledig blind zijn (behoudens een paar slordige en incomplete casemix variabelen) met betrekking tot deze verschillen waardoor de data in feite onvergelijkbaar zijn. Ook dit wordt niet als een probleem gezien – het wordt genegeerd op de korte termijn maar op de lange termijn gaat dat ons natuurlijk opbreken.
Kortom – het adagium ‘meten is weten’ leidt af van de werkelijkheid dat ‘niet weten’ niet kan worden gemeten.
Jim van Os
19 december 2018 / 11:36