Mexicaanse griep

Gisterenavond keek ik met extra interesse naar Argos, waarin werd terug gekeken op de periode waarin Nederland zich voorbereidde op een (Mexicaanse) griepepidemie, met mogelijk ongekend ernstige gevolgen. De epidemie beheerste maandenlang het (wereld)nieuws en kwam er wel, maar bleek niet heftiger dan een gewone griepepidemie en de ongekend ernstige gevolgen bleven volledig uit. Het land reageerde bijna verongelijkt; waar bleven nou al die doden die ons ‘beloofd’ waren? En was het wel nodig geweest om 34 miljoen doses vaccin te bestellen, zoals de minister van VWS, destijds Ab Klink, na rijp beraad uiteindelijk had gedaan?

In de Argos-uitzending vroeg men zich af of de media de dreiging zo hadden opgeklopt dat zelfs deskundigen ermee op de loop gingen, of dat het juist andersom was geweest. Aan het woord kwamen onder meer de hoofdrolspelers uit het drama: Ab Osterhaus, Roel Coutinho en Ab Klink. De laatste leek nog het meest rustig onder het geheel. Hij had zich niet laten opjagen in het maken van de beslissing door de druk uit de publieke opinie of farmacie en hij zag ook wel voordelen aan alle media-aandacht voor de dreigende epidemie. Daardoor was het publiek bijvoorbeeld doordrongen geraakt van het feit dat het preventief iets kon doen (zoals goede handhygiëne toepassen). Op die manier was de aandacht (die vaak elke nuance ontbeerde) ook positief geweest. Over de kritiek die de minister over zich heen kreeg voordat hij het vaccin bestelde (duurde te lang) en nadat de epidemie zeer mild bleek (vaccin was niet nodig geweest), was Klink duidelijk. Hij wist op voorhand dat hij het niet goed zou kunnen doen en dus voer hij zijn eigen koers.

Destijds was ik hoofdredacteur van een tijdschrift en website voor artsen en wij deden uiteraard uitgebreid verslag van al het nieuws rond H1N1. Ik herinner me dat we als vakpers in tegenstelling tot de algemene pers zeer genuanceerd waren. Roel Coutinho was destijds vaak onze gesprekspartner (net als voor collega’s uit de algemene pers) en hij hield tegenover ons altijd heel duidelijk een slag om de arm. Het zou een wereldwijde pandemie kunnen worden, er zouden zeer veel doden kunnen vallen, het virus vertoonde overeenkomsten met dat ten tijde van de Spaanse griep, maar … – en hij kon het niet vaak genoeg benadrukken – vooralsnog leek het beloop op dat van een gewone griep en het was slim om voorbereid te zijn, maar paniek was onnodig.

Argos liet gisteren echter beelden zien van Osterhaus en Coutinho, die vergaande uitspraken deden. Deze beelden waren geknipt uit live-uitzendingen en ontdaan van de context, waardoor het bijna leek alsof de heren vanuit eigenbelang het land op het verkeerde been hadden gezet. De ellende was immers uitgebleven? Ik heb veel respect voor de redactie van Argos, maar deze keer had ik toch zo mijn bedenkingen bij het uitgangspunt. Uitgangspunt had helemaal niet de vraag moeten zijn wie nou eigenlijk wie had opgeklopt. Tegen de achtergrond van de gegevens van het moment deden zowel de media als de deskundigen gewoon hun werk. Toen achteraf bleek dat het gelukkig niet zo’n vaart liep, hadden we met z’n allen blij moeten zijn dat er in dat griepseizoen zelfs minder doden te betreuren waren dan normaal gesproken. Ik heb me er altijd over verbaasd dat ik helemaal niemand ooit meer heb horen zeggen dat dat waarschijnlijk juist kwam omdat er zo adequaat over H1N1 verslag werd gedaan. Zowel door de media als door de deskundigen. Want ik geloof dat we met z’n allen nog nooit zo goed en zo secuur en zo structureel onze handen hebben gewassen. Moesten we vaker doen in het griepseizoen.

Bekijk hieronder de uitzending terug: