Niet mee kloten

Vorige week viel op Twitter deze mededeling te lezen: Geen medische selectie of wachttijd. Iedereen is welkom bij Ditzo! Bereken je premie. Met daarbij een link naar de site waar je meteen bij Ditzo je zorgpolis voor 2018 af kunt sluiten. Zonder medische selectie!

Ik was gelukkig niet de enige die zich hier aan stoorde. ‘Zeg @ditzo’, reageerde zorgeconoom Ivo Knotnerus, ook op Twitter, ‘vlieg’s snel een eind op met je “geen medische selectie”? Je impliceert dat anderen het wel doen. Het is verboden.’ Om later nog toe te voegen: ‘Je bent met een goed maar kwetsbaar stelsel aan het kloten.’

En zo is het: goed maar kwetsbaar. En dan gaat het mij dit keer niet om de verschillen tussen ons eigen verzekeraars-gebaseerde stelsel en single-payer varianten zoals de Britse NHS of het Nationaal ZorgFonds-idee van onze SP. Er valt van alles te bedenken waarom we in Nederland niet aan single-payer moeten beginnen. Maar dit niet vanwege principiële bezwaren, maar om redenen van haalbaarheid en pragmatiek. Op zichzelf belangrijk genoeg, maar dat moet niet het zicht benemen op juist de paralléllen, op de belangrijkste hoofdzaken, tussen een goed stelsel van single-payer, zoals in landen als de UK, Canada en Australië, en wat wij hier in Nederland hebben.

Kijk hiervoor alleen maar naar de Verenigde Staten, en naar de voortgaande strijd tegen Obamacare. Steeds opnieuw weer proberen Donald Trump, en zijn Republikeinse medestanders in het Congres, vooral twee hoofdonderdelen van de Affordable Care Act van 2010 te slopen. De verzekerplicht voor alle burgers, die daar ‘individual mandate’ heet (en die misschien nog deze week door de Senaat wordt afgeschaft.) En de acceptatieplicht, ongeacht ‘pre-existing conditions’, voor zorgverzekeraars. Die laatsten mogen dus niet langer minder-gezonde mensen weigeren of om een hogere (basis)premie vragen.

Wat Ditzo in wezen suggereert, is dat je ook hier in Nederland, als je niet oppast, slachtoffer kunt zijn van ‘Amerikaanse toestanden’

Wat Ditzo nu in wezen suggereert, in die malicieuze campagne-tweet, is dat je ook hier in Nederland, als je niet oppast, slachtoffer kunt zijn van ‘Amerikaanse toestanden’. Tenzij je dus voor Ditzo gaat, waar ze niet aan medische selectie doen. En hiermee wordt onterecht angst gezaaid, in een tijd waarin we toch al te maken hebben met steeds meer populistische ophitserij tegen vermeende tekortkomingen van een samenleving die juist uitblinkt in kwaliteit van leven. Met als misschien wel belangrijkste element: een gezondheidszorg die zo is geregeld, dat niemand ’s nachts wakker hoeft te liggen over de toegang tot en betaalbaarheid van curatieve zorg.

Het sleutelmechanisme is hierbij: iedereen heeft toegang, en iedereen betaalt verplicht mee. De Britten regelen dit op hún manier, via belastingheffing waar niemand zich aan kan onttrekken, en door recht op zorg die verder voor iedereen gratis is ‘at the point of use’. Wij in Nederland doen dit anders, door een combinatie van serieus gehandhaafde verzekerplicht en de onvoorwaardelijke acceptatieplicht die alle zorgverzekeraars hebben voor de basispolis. Maar het resultaat is in wezen hetzelfde.

En daar ga je dus niet aan morrelen, en daar ga je dus niet mee kloten – óók niet om op die manier gauw nog wat extra klanten in de wacht te slepen. Iedereen kan met regelmaat uit eigen ervaring vaststellen dat best veel medeburgers niet precies weten hoe goed het met die basispolis bij ons is geregeld. Het potentieel voor bangmakerij is er dus wel degelijk – wat juist reden temeer is om dit níet te doen.

Ik weet niet hoe zo’n campagne tot stand komt, en op welke niveau in een organisatie dit soort dingen wordt bedacht. Misschien alleen maar een op hol geslagen, slecht aangestuurde afdeling communicatie. Of, ook altijd een mogelijkheid, gewoon ‘het reclamebureau’. Maar zoals bij alle belangrijke dingen, ligt ook hier de eindverantwoordelijkheid bij de top – in dit geval die van ASR. Dus ook daar mogen ze zich schamen.