NIEUW! Toestemming zonder te vragen
Toen ik thuiskwam stond er een verhuiswagen in de straat. Vreemd, want er gaat niemand van de buren verhuizen. Als ik dichterbij kom zie ik tot mijn stomme verbazing dat ze míjn huis aan het leeghalen zijn. Trillend van woede spreek ik de eerste de beste verhuizer, die ik tegen het lijf loop aan. ‘Waar zijn jullie in vredesnaam mee bezig? Dit zijn mijn spullen.’
‘Die halen we weg met uw toestemming, meneer,’ is het antwoord.
‘Mijn toestemming? Mijn toestemming? Om de dooie dood niet. Laat zien die toestemming.’ bries ik.
‘Daarvoor moet u bij de baas zijn. Die man daar.’
Dus ik stuif af op de baas en vraag op hoge toon. ‘Volgens die man hebt u toestemming mijn spullen weg te halen. Ik wil nu onmiddellijk die toestemming zien.’
‘Komt voor elkaar’, zegt ie. ‘Loopt u even maar even mee.’ Dus wij lopen naar de bestuurscabine, hij rommelt wat in papieren en zegt dan na een tijdje.
‘Aha, ik begrijp het al. We hebben uw toestemming verondersteld. Dus er is wel toestemming, maar daar weet u niks van.’
‘O , zit dat zo’, zeg ik inmiddels weer wat gekalmeerd. ‘Ik ben blij, dat het dan toch in orde is. Ik dacht dat ze mijn spullen zo maar weg haalden. Zonder toestemming en daar schrok ik van.’
‘Dat begrijp ik, meneer. Maar dat zouden we nooit doen. We veronderstellen eigenlijk altijd toestemming.’
‘Gelukkig maar, lach ik opgelucht, want anders weet je als burger niet waar je aan toe bent.’
De soap ROM in de GGZ is na de zomerpauze weer begonnen
De soap ROM in de GGZ is na de zomerpauze weer begonnen. In een opgewekt bericht meldt GGZ Nederland, dat het gebruik van ROM voor leren en verbeteren wordt hervat.
Maar er was toch een fors probleem met de privacy? Nou, dat valt eigenlijk reuze mee. Op basis van veronderstelde toestemming mag je al die patiëntengegevens gewoon delen! En om te snappen wat al die gegevens betekenen moet je ze laten verwerken. GGZ Nederland raadt aan dat te laten doen door …de stichting Benchmark GGZ. Handig toch. Die hebben er ervaring mee.
Oh, ja. Dit staat er ook nog in. “Natuurlijk moet de patiënt ook goed worden geïnformeerd. Bijvoorbeeld via een algemene brochure.”
Geachte patiënt,
Om de kwaliteit van uw behandeling te evalueren moet u steeds lijsten invullen over hele persoonlijke onderwerpen. Die lijsten sturen we naar een stichting, die er dan mee aan het rekenen gaat. Wees gerust. Dat gebeurt gepseudonimiseerd. Wat dat precies inhoudt weet niemand, maar de autoriteit persoonsgegeven zoekt nog uit of dat mag. We kunnen ons voorstellen, dat u dit allemaal te vaag vindt om toestemming te geven daarom veronderstellen we maar dat u toestemming geeft. Dat is wel zo makkelijk.
Uw behandelaar
Veronderstelde toestemming? In het niet aldoor even heldere bericht van GGZ Nederland is sprake van een vraag aan een groep juristen, wat er nodig was om ROM te hervatten. Zouden die met dit idee gekomen zijn?
Het is wel chiquer als er toestemming is. Ja, maar. Tja, maar die geven patiënten waarschijnlijk niet.
En daarna kwam de slimste van het stel met een oplossing.
‘Ik weet hoe je toestemming kunt hebben en er toch niet om hoeft te vragen.’
‘Hoe dan?’ riepen de anderen in koor.
Door te veronderstellen dat de toestemming gegeven is.
Briljant vond iedereen. He, he. En zo zijn we eindelijk verlost uit een impasse, die al maanden duurt. Toch heb ik niet het gevoel, dat dit de laatste aflevering is van ROM in de GGZ. Blijf kijken.
6 reacties
Voor zover patiëntgegevens niet geanonimiseerd zijn, is volgens de wet toestemming van die patient nodig om die gegevens te delen met derden.
De wet kent het begrip ‘veronderstelde toestemming’ niet. Ik denk dat voor de rechter de stelling dat ‘veronderstelde toestemming’ kan worden gebruikt waar de wet ’toestemming’ vereist, geen stand houdt.
Ik ben echter ongerust over de vermelding in het bericht van GGZ Nederland dat dit begrip ‘veronderstelde toestemming’ nu juist de oplossing is waar een stel juristen mee naar voren is gekomen. Je mag veronderstellen dat daarbij is gewikt en gewogen in hoeverre ‘veronderstelde toestemming’ houdbaar is bij de rechter.
Hans Koevoet
19 oktober 2017 / 11:58Het moet niet gekker worden. Supposed Informed Consent. Hoe verzin je het als jurist. Wanneer is het volgende kort geding Menno?
Ondertussen hoorde ik overigens wel een leuke suggestie. Een bewerkers-belofte waarmee gebruikers van data beloven zich aan de wet en de geest van de verzamelde data te houden. Dát zou nog eens een mooie omdraaiing van de praktijk zijn.
Niet de patiënt die toestemming, maar de gebruiker moet zich ervan verzekeren dat hij geen dingen doet waar de patiënt geen toestemming voor gegeven heeft. Dát is makkelijk te toetsen bij een rechter.
Harold van Garderen
19 oktober 2017 / 15:14Het is tenenkrommend hoe GGZ NL zich de afgelopen periode heeft opgesteld. Het is een club ambtenaren die enkel bezig is met eigen belangen maar totaal geen voeling meer lijkt te hebben met professionals die in het veld werken. Treurig.
Alberts
20 oktober 2017 / 09:28Ik ben benieuwd waar ik kan aangeven dat ik geen toestemming geef. Tot op heden heb ik (al voor de ROM-oorlog uitbrak volgens mij) geweigerd deze lijsten in te vullen. Dat heb ik ook gemaild aan de organisatie die me ze toestuurde en ik krijg ze niet meer (!!). Maar nu kennelijk mijn toestemming wordt verondersteld (geen idee waarop ze dat baseren) vraag ik me af waar ik deze veronderstelling schriftelijk kan ontzenuwen.
Sandra
20 oktober 2017 / 14:32@ Sandra: je kunt de betreffende ROM-afnemende instelling schriftelijk laten weten dat je geen toestemming geeft. In dat geval kan bij een juridische beoordeling een beroep op veronderstelde toestemming onmogelijk slagen.
Hans Koevoet
21 oktober 2017 / 18:47Beste Sandra
Je kunt de vraag ook voorleggen aan de cliëntenraad of aan de privcacydeskundige van de instelling. Die moeten ze hebben
Menno Oosterhoff
22 oktober 2017 / 07:14