Onderbouwd afwijken

Dat artsen en apothekers die de wet- en regelgeving overtreden om medicijntekorten te ondervangen hierover bij voorkeur anoniem vertellen, is begrijpelijk. Niemand zit te wachten op juridische procedures tenslotte. In ieder geval is het goed dát die artsen en apothekers aan de bel trekken, want die aandacht verdient het structurele tekort aan geneesmiddelen.

Twee kanttekeningen hierbij. Ten eerste over de manier waarop ze de wet- en regelgeving overtreden. Ze blijken dit te doen door patiënten geneesmiddelen te geven die over de datum zijn en door teruggebrachte geneesmiddelen mee te geven aan andere patiënten. Het is niet uit te sluiten dat dit tot onwenselijke situaties kan leiden. Hoewel in beide gevallen de kans groot is dat de middelen die ze aan patiënten meegeven volkomen veilig voor gebruik zijn, vormt ‘grote kans’ geen solide basis voor verantwoord medicatiebeleid.

‘Grote kans’ vorm geen solide basis voor verantwoord medicatiebeleid

Maar dan de tweede kanttekening, over de vraag waarom die artsen en apothekers de wet- en regelgeving overtreden. Ze doen dit vanwege medicijntekorten. Met andere woorden: er is geen derde keus naast de patiënt niets meegeven of de patiënt iets meegeven dat over de datum of teruggebracht is. Als het in interviews die ik met artsen heb gaat over richtlijnen, wordt steevast gesteld dat het altijd mogelijk moet zijn om goed onderbouwd van een richtlijn af te wijken. De vraag of “Als ik dit niet meegeef, heb ik de patiënt die wel een geneesmiddel nodig heeft niets te bieden” als voldoende beargumenteerd wordt beschouwd, is een interessante. Wat hebben de apothekers- en huisartsverenigingen, de KNMG, het Instituut Verantwoord Medicijngebruik en de Inspectie voor Gezondheidszorg en Jeugd daarover te zeggen? En tot welk bezonken oordeel komt het Tuchtcollege als het zover komt?